Kategori: Dünya

Birleşmiş Milletler’in başlıca yargı organı Uluslararası Adalet Divanı (UAD), bugün açıkladığı iki ayrı karar ile Azerbaycan ile Ermenistan’ın karşılıklı olarak birbirleri aleyhinde açtıkları “Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin Uygulanması” davalarına ilişkin ilk itirazları değerlendirerek karara bağladı.

Eylül 2021’de iki ülkenin yaklaşık bir hafta arayla birbirleri aleyhinde açtıkları davaları değerlendiren uluslararası mahkeme, Azerbaycan’ın açtığı davaya ilişkin olarak yargı yetkisinin bulunmadığı ve davanın esastan görülmemesi gerektiği yönündeki Ermenistan iddialarını reddederek davanın esastan görülmesine karar verdi.

Mahkeme, Azerbaycan’ın Ermenistan aleyhindeki mayın ve bubi tuzakları yerleştirilmesine ilişkin suçlamaların incelenmesine Ermenistan tarafından yapılan yetki itirazlarını da reddetti. Ermenistan’ın yetki itirazları, 16’ya karşı 1 oyla reddedildi.

Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Elnur Memmedov, karara ilişkin olarak sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Uluslararası Adalet Divanı, bugün Azerbaycan’a ait uluslararası tanınırlığı olan topraklarında onlarca yıl boyunca devam eden işgal sırasında etnik temizlik ve diğer ırk ayrımcılığı eylemleri konusunda Ermenistan aleyhinde açtığı davanın görülmeye devam edilmesine hükmetti. Mahkeme, aynı zamanda Ermenistan’ın mayın ve bubi tuzakları yerleştirme uygulamalarının mahkemenin yetki alanı dışında bırakılması yönündeki girişimini reddetti. Ermenistan’ın mayın yerleştirme uygulamalarının kurbanları için adalet sağlanması hayati önem taşımaktadır zira kurbanların sayısı günümüzde dahi artmaya devam etmektedir” dedi.

Azerbaycan, dava çerçevesinde Ermenistan’ın işgal sırasında Dağlık Karabağ bölgesine yerleştirdiği mayın ve bubi tuzaklarının Azerbaycan halkının topraklarına dönme hakkına engel olduğunu ve askeri amaçlarla değil sivillerin yerleşim yerlerine yerleştirildiğini ifade etmişti.

Ermenistan, 16 Eylül 2021’de açtığı davada Azerbaycan’ın Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşmeyi ihlal ettiğini savunarak Azerbaycan aleyhinde dava açmıştı. 23 Eylül 2021’de ise Azerbaycan Ermenistan aleyhinde dava açarak Ermenistan’ı ırkçı ayrımcılık, etnik temizlik, nefret söylemi ve ırkçı propaganda ile suçlamıştı.

ABD’nin İsrail’e Gazze Şeridi’nde insani koşulları iyileştirmesi için verdiği 30 günlük süre doldu. 13 Ekim tarihli bir mektupta İsrail yönetimine 30 gün süre vererek Gazze’deki insani krize dikkat çeken ve sivillere insani yardım teslimatını engelleyen ülkelere silah sevkiyatının ABD yasalarına uymadığı uyarısında bulunan ABD yönetimi, uluslararası kuruluşların aksi yöndeki raporlarına rağmen İsrail’in Gazze’deki insani durumu iyileştirdiğini açıkladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vedant Patel, “Mevcut durumda, İsrail’in ABD yasalarını ihlal ettiğine ilişkin bir değerlendirmemiz yok” dedi.
Patel, Gazze’deki insani durumda gözlenen ilerlemenin desteklenmesi ve sürdürülebilir hale getirilmesi gerektiğini söyleyerek, “Mevcut durumda, İsrail’in ABD yasalarını ihlal ettiğine ilişkin bir değerlendirmemiz yok” dedi.

Patel, “İsrail, ekim ayında bakanlar Blinken ve Austin tarafından gönderilen mektupta belirtilen tedbirleri ele almak için bir dizi adım attı. İsrail’deki ortaklarımızla, ABD’nin müdahalesi sonucunda attıkları bu adımlar ve atılması gerektiğini düşündüğümüz ilave adımlar hakkında görüşmeyi sürdürüyoruz” dedi.

ABD’nin İsrail’e ayrıcalık tanımadığını ileri süren Patel, “İnsani durumun genel olarak iyileştiğini görmek istiyoruz ve bu adımlardan bazılarının, bu koşulların iyileşmeye devam etmesini sağlayacağını düşünüyoruz” dedi.

İsrail’in en önemli müttefiki ve en büyük silah ve askeri yardım tedarikçisi olan ABD’nin açıkladığı karar, uluslararası yardım kuruluşlarının İsrail’in Gazze’deki uygulamalarının ABD yasalarında yer alan kriterleri karşılamadığına ve Gazze’nin savaşın başından bu yana en kötü durumda olduğuna ilişkin açıklamaların ardından geldi.

13 Ekim tarihli mektupta ABD yönetimi, Gazze’ye her gün en az 350 kamyonluk malzeme girişine izin verilmesi, beşinci bir geçiş noktası açılması, sahillerdeki çadır kamplarında yaşayan insanların kış öncesinde iç bölgelere geçişlerine izin verilmesi ve Gazze’nin kuzeyine yardım kuruluşlarının erişiminin sağlanması gibi taleplerde bulunmuştu. ABD yönetimi İsrail’i ayrıca BM’nin Filistinli mültecilere yardım kuruluşu UNRWA’nın faaliyetlerini engelleyecek yasayı kabul etmemeye çağırmıştı.

ABD yasaları, kendisinden askeri yardım alan ülkelerin uluslararası insancıl hukuk kurallarına uymasını ve sivillere insani yardım sağlanmasını engellememesini gerektiriyor.

Aralarında Norveç Mülteci Konseyi, Oxfam, Refugees International ve Save the Children’ın da bulunduğu sekiz uluslararası yardım kuruluşu tarafından hazırlanan ortak raporda, İsrail hükümetinin Gazze’de ABD’nin taleplerini yerine getirmek bir yana, aksi yönde adımlar atarak başta Gazze’nin kuzeyi olmak üzere sahada durumu ciddi bir şekilde kötüleştirdiği ifade edildi.

Rapor, ABD yönetiminin 13 Ekim’de İsrail hükümetine gönderdiği bir mektupta, Gazze’ye daha fazla insani yardım sağlanmazsa İsrail’e askeri yardımların kısıtlanacağı uyarısıyla verilen 30 günlük sürenin dolmasının ardından yayınlandı.

Raporda, “İsrail, insani yardım faaliyetlerine destek sağlanmasına ilişkin Amerikan kriterlerini karşılama konusunda yetersiz kalmak bir yana, özellikle Gazze’nin kuzeyinde sahada durumu ciddi şekilde kötüleştirecek adımlar atmıştır” denildi.

ABD’nin İsrail’den “askeri yardımları kısıtlama” tehdidiyle talep ettiği 19 adımdan sadece 4’ünü kısmi olarak yerine getirdiği vurgulanan raporda, “Bugün durum, bir ay öncesine göre daha da vahim bir halde” denildi.

İnsani yardım kuruluşlarının ortak raporunda, ABD’nin Gazze’ye her gün en az 350 kamyonluk malzeme girişine izin verilmesini talep ettiği, diğer yandan İsrail’in son bir ay içerisinde günlük ortalama 42 kamyonluk malzemenin geçişine izin verdiğine dikkat çekildi.

Savaş öncesinde Gazze’ye günde 500 kamyonluk malzeme girişi olduğunu ve bu miktarın dahi ihtiyaçları karşılayacak seviyede olmadığına dikkat çekilen raporda, “Gazze’de insanlar aç bırakılıyor. İsrail’in askeri operasyonları, 800 bin Filistinli sivilin kritik gıda yardımı ve temel ihtiyaçlara erişimini engelleyerek Gazze genelinde kıtlık seviyesine yaklaşan koşullara neden oldu. Koşulların en kötü olduğu yer ise ekim ayında büyük bir operasyonun başlatıldığı ve bölgeye insani yardımların kesildiği Gazze’nin kuzey bölgesi” denildi.

Güneyde yüzlerce kamyonluk insani yardım malzemesinin Gazze’ye girmek için beklediği ve Birleşmiş Milletler’in yardımların İsrail ordusunun kısıtlamaları nedeniyle giriş yapamadığı yönündeki açıklamalarının gölgesinde yayınlanan raporda, “İnsani yardım kuruluşları, ABD hükümeti ve diğer hükümetlere, İsrail’i hukuki yükümlülükleri açısından sorumlu tutmaları çağrısında bulunmakta ve bu yükümlülüklere uymamasının silah sevkiyatı dahil güvenlik ilişkileri açısından ciddi sonuçları olması gerektiğini vurgulamaktadır. Bu raporun açık bir şekilde ortaya koyduğu üzere İsrail, Gazze’deki Filistinli sivillerin devasa insani kayıplar yaşamasına neden olmakta ve bir ceza ile karşılaşmaksızın hukuki yükümlülüklerini ihlal etmektedir” denildi.

ABD Dışişleri Bakanlığı, uluslararası yardım kuruluşlarının açıklamalarına rağmen, İsrail’in Gazze’ye insani yardım girişi konusunda iyileşme sağladığını iddia ederek İsrail’e silah sevkiyatında kısıtlamaya gidilmeyeceğini açıklamıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vedant Patel, bugün gerçekleştirilen basın toplantısında İsrail’in insani yardımların ulaştırılması ve erişimi konusundaki Amerikan yasalarını ihlal ettiğine ilişkin bir değerlendirmeleri bulunmadığını söylemişti.