Limiti 100 bin lira ve üzerindeki kredi kartlarından 750 liralık pay alınmasını öngören yasa teklifi gelen itirazlar üzerine ertelenmişti.
AK Parti kaynakları yeni düzenlemede kredi kartından kesinti maddesinin olmayacağını açıkladı.
BAKAN ŞİMŞEK “BÜTÇEYE TEK KURUŞ GELMEYECEK” DEMİŞTİ
NTV yayınına katılan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek düzenleme ile ilgili, “Bütçeye tek kuruş gelmeyecek tamamı savunma sanayi fonuna gidecek ama Meclis eleştirileri dikkate alır.” demişti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Eylül ayı Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi Gelişmeleri’ni açıkladı. Buna göre, resmi rezerv varlıkları, bir önceki aya göre yüzde 1,8 artarak 152,1 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşti. Bu dönemde alt kalemler itibarıyla, döviz varlıkları bir önceki aya göre yüzde 0,8 azalarak 81,1 milyar ABD doları, altın cinsinden rezerv varlıkları yüzde 5,5 artarak 63,4 milyar ABD doları olarak gerçekleşti.
Vadesine 1 yıl veya daha az kalmış Merkezi Yönetim ve Merkez Bankası’nın önceden belirlenmiş döviz çıkışları (döviz kredileri, menkul kıymetler ve mevduat işlemlerinden doğan yükümlülükler) bir önceki aya göre yüzde 1,3 azalarak yaklaşık 43,2 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti. Bu tutarın yaklaşık 35,6 milyar ABD doları anapara, 7,6 milyar ABD doları faizden oluştu. Ayrıca, Merkez Bankası’nın yurt içi ve yurt dışı yerleşik bankalarla yapmış olduğu swap işlemlerinden kaynaklanan net döviz yükümlülükleri yaklaşık 21,2 milyar ABD doları.
Şarta bağlı döviz çıkışları, 1 yıl içinde ödenecek Hazine garantili dış borçlar ile diğer yükümlülüklerden (döviz ve altın cinsinden zorunlu karşılıklar bloke hesabı ve akreditifler) oluştu. Söz konusu yükümlülükler bir önceki aya göre yüzde 2,5 artarak 51,0 milyar ABD doları olarak gerçekleşti.
Adana 3.Tespih ve Doğal Taşlar Fuarı’nda 50 bin dolar değerindeki, 210 gram ağırlığında olan Osmanlı Sıkma Kehribar tespih görücüye çıktı.
Tespihi satan Mehmet Demir, ”Tespih Osmanlı Sıkma kehribardır. 1900’lü yıllarda Almanlar tarafından üretilen malzemeden yapılmış tespihtir. 210 gram ağırlığı vardır, tespihi değerli kılan tek parça oluşu ebat ölçüleri değerli kılıyor. Muadillerini geçerek, koleksiyonların gözdesi aranan haline geliyor” dedi.
“Koleksiyonerler 50 bin dolara az diyor”
Demir, ”Fiyatı 50 bin dolardır. Tespihi bilmeyenler, kültürünü bilmeyenler Osmanlı sıkma kehribara vakıf olmayan 50 bin dolar gülünç geliyor onlara. Bunu bilmeyenler 50 bin dolar çok abartı bir meblağ geliyor, işi bilenler bunun koleksiyonerliği yapanlar tespihi görünce 50 bin doların az olduğunu belirtiyor” sözlerine yer verdi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) faiz kararını açıkladı. Kurul, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 50’de sabit tutulmasına karar verdi.
Karar metninde şu ifadelere yer verildi: ”Eylül ayında enflasyonun ana eğilimi bir miktar yükselmiştir. Üçüncü çeyreğe ilişkin göstergeler yurt içi talebin yavaşlamaya devam ederek enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelere yaklaştığını ima etmektedir. Temel mal enflasyonu düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonundaki iyileşmenin son çeyrekte gerçekleşmesi beklenmektedir. Enflasyondaki iyileşmenin hızına dair belirsizlik ise son dönemdeki veri akışı ile artmıştır. Kurul, enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışlarının dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam ettiğini kaydetmiştir.
Para politikasındaki kararlı duruş; yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile aylık enflasyonun ana eğilimini düşürecek ve dezenflasyon sürecini güçlendirecektir. Kurul, politika faizinin sabit tutulmasına karar vermekle birlikte, enflasyon üzerindeki yukarı yönlü risklere karşı ihtiyatlı duruşunu yinelemiştir. Aylık enflasyonun ana eğiliminde belirgin ve kalıcı bir düşüş sağlanana ve enflasyon beklentileri öngörülen tahmin aralığına yakınsayana kadar sıkı para politikası duruşu sürdürülecektir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası araçları etkili şekilde kullanılacaktır.
Kredi ve mevduat piyasalarında öngörülenin dışında gelişmeler olması durumunda parasal aktarım mekanizması ilave makroihtiyati adımlarla desteklenecektir. Likidite koşulları muhtemel gelişmeler göz önünde bulundurularak yakından izlenmektedir. Sterilizasyon araçları etkili şekilde kullanılmaya devam edilecektir.
Kurul, politika kararlarını parasal sıkılaştırmanın gecikmeli etkilerini de dikkate alarak, enflasyonun ana eğilimini geriletecek ve enflasyonu orta vadede yüzde 5 hedefine ulaştıracak parasal ve finansal koşulları sağlayacak şekilde belirleyecektir.
Enflasyon ve enflasyonun ana eğilimine ilişkin göstergeler yakından takip edilecek ve Kurul, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanacaktır.
Kurul, kararlarını öngörülebilir, veri odaklı ve şeffaf bir çerçevede alacaktır. ”
15’inci Türk-Arap Ekonomi Forumu, ‘Yatırım, Ticaret ve Teknolojide Global Koridor’ temasıyla İstanbul’da başladı. Forum, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Kuveyt Maliye Bakanı Noora Suleiman Salem Al-Fassam, Libya Maliye Bakanı Dr. Kalid Al-Mabrouk, Irak Maliye Bakanı Taif Sami Mohammed, Mısır Maliye Bakanı Ahmed Kouchouki, Tunus Ekonomi ve Planlama Bakanı Semir Abdulhafız ve Umman Maliye Bakanı Sultan bin Salim bin Said Al Habsi’nin katılımıyla gerçekleşti.
Program kapsamında gerçekleştirilen panelde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek moderatör olarak yer aldı. Bakan Şimşek, Arap dünyasından mevkidaşları ile Türk-Arap ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine yönelik konuları ele aldı.
Pandelde konuşan Bakan Mehmet Şimşek, ‘‘Dünyada çok büyük belirsizliklerin yaşandığı bir dönemde bu toplantı gerçekleşiyor. Dünyada belirsizlikler büyümeyi kısıtlıyor. Global ticarette daralma yaşanıyor. Bu yetmiyormuş gibi bir de küresel bir yapay zeka devrimi yaşamaktayız. Bunun sonucunda sadece endüstride bir devrim yaşanmayacak, hayatımızın her boyutu bundan etkilenecek. Dolayısıyla bu devrimi kaçıramayız. Bir de nüfuslar giderek yaşlanıyor. Bu da küresel bir sınama. Ayrıca çatışmalar ve jeopolitik gerilimler de İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra oluşan düzene tehdit oluşturuyor. Bütün bunlar küresel büyümeyi azaltmakta’’ ifadelerini kullandı.
Bakan Şimşek, Türkiye’de enflasyonda yaşanan artışın düşüşe geçtiğini de hatırlattı. Şimşek, ‘‘Küresel olarak parasal ve mali politikalar açısından belirsizlik yaşanıyor. Küreselde parasal politikalar biraz gevşeyecek belki ama bunun hızı ve koordinasyonunda önemli bir etkisi olacak. ‘Parasal politikaların gevşemesi bir mali konsolidasyonla sonuçlanacak mı?’ sorusu da bizim açımızdan zorlayıcı bir soru. Ama bildiğimiz bir şey varsa önümüzdeki yıllarda küresel ticaret aynı kısıtlı seviyesine devam edecek ve yüzde 3’ten fazla bir büyüme beklenmiyor. Dolayısıyla zorluklar var ama aynı zamanda fırsatlar da var. Bu şekilde bakmamız lazım’’ dedi.
Bakan Şimşek, gerçekleştirilen forum ile çok faydalı işbirliklerine imza atılabileceğini belirterek taraf ülkelerin birbirini tamamlama potansiyeline sahip olduğunu söyledi.
‘‘Türkiye ile Arap dünyası arasındaki ekonomik koridorlar genişletilmeli’’
Panel kapsamında Tunus Ekonomi ve Planlama Bakanı Semir Abdulhafız da açıklamalarda bulundu. Abdulhafız, ‘‘Türkiye ile Arap dünyası arasındaki ekonomik koridorların geliştirilmesi bölge ülkeler için büyük avantajlar sağlayacak. Bölge ülkelerinin büyük çoğunluğu kendi aralarında Serbest Ticaret Anlaşmaları mevcut. Bu anlaşmaların çerçevesinin biraz daha genişletilmesi ve daha kapsayıcı olmasını bekliyoruz. Bu anlaşmaların zeminini daha da güçlendirmek önemli. Ekonomik entegrasyonumuzu Türkiye ile Arap dünyası arasında bu şekilde teminat altına alabiliriz diye düşünüyorum. Bölgemizi ekonomik şoklardan koruyabilmek için birlikte çalışmamız şart. Bu ekonomik şoklar bütün dünyayı etkilediği gibi bizi de yakından etkiliyor. Ama coğrafi konumumuzu düşünürsek, özellikle Türkiye’nin buradaki pozisyonunu düşünürsek atılabilecek çok önemli adımlar var. Türkiye Asya ile Avrupa ve Afrika arasında bir bağlantı noktasını oluşturuyor. Bu coğrafi konum hepimiz için gerçekten de çok dikkate değer bir durumu ortaya koyuyor’’ dedi.
‘‘Küresel Ticarette önemli fırsatlar bulunuyor’’
Irak Maliye Bakanı Taif Sami Muhammed de Irak’ın, Türkiye ile işbirliğine en açık ve en büyük ülkelerin başında geldiğini söyledi. Muhammed, ‘‘Küresel ticarette önemli fırsatlar bulunuyor. Türkiye, uluslararası yatırım ve ticarette koridor rolünde. Irak ve Türkiye arasında 20’den fazla mutabakat zaptı imzalandı. Su, altyapı, kalkınma projeleri, ticaret ve yatırım koruma alanlarında mutabakat zabıtları imzaladık. KOBİ’lerin geliştirilmesi, sağlık sektörü, stratejik işbirliği anlaşmalarımız mevcut. Ticaret, ziraat ve sağlık, 2025 sonrasında hayata geçirilecek büyük projelerin yer aldığı sektörlerin başında geliyor. Turizm işbirliği ve güvenlik alanında imzalamış olduğumuz mutabakat zabıtlarımız var. Ayrıca, mevzuatın güçlendirilmesi ve mevzuat altyapısının oluşturulması konusunda, iletişim ve enerji sektörlerinde de mutabakatlar imzaladık. Tüm bu anlaşmalar ile ikili ilişkilerin geliştirilmesi hedeflendi’’ diye konuştu.
‘‘Türkiye; Asya ve Avrupa’ya açılan bir kapı niteliğinde’’
Türkiye ile Mısır arasında yapılacak işbirliklerinin kazan-kazan senaryosu üzerine inşa edileceğini belirten Mısır Maliye Bakanı Ahmed Kouchouki, ‘‘Türkiye, Asya ve Avrupa’ya açılan bir kapı niteliğinde. Körfez ülkeleri ve diğer Arap ülkeleri ise çok büyük fırsatlar barındırıyor. Asya ülkelerinde varlığımızı artırmak ve Kuzey Afrika’da daha fazla yer almak için atılacak önemli adımlar mevcut. Mısır, Afrika’ya geçişte kuzeyin stratejik kapısı olma rolünü sürdürüyor. 2050 yılına yönelik hesaplamalar, bu bölgelerde ne denli büyük fırsatlar olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Avrupa’ya da dikkat çekmek gerekiyor, çünkü Avrupa, temiz enerjiye ihtiyaç duyan bir kıta. Türkiye aracılığıyla bu ihtiyaçların karşılanması, önemli fırsatlar sunuyor’’ şeklinde konuştu.
‘‘Ticaretin önündeki engellerin kaldırılması Türkiye ve Arap dünyası arasında etkileşimi artıracak’’
Panelde söz alan Kuveyt Maliye Bakanı Noora Suleiman Salem Al-Fassam da ‘‘Ekonomik kalkınmayı artırmak için öncü rol üstlenmek gerekiyor. Kuveyt, körfez ülkeleriyle serbest ticaret anlaşmaları imzalamak için çaba gösteriyor. Ticaretin önündeki engellerin kaldırılması Türkiye ve Arap dünyası arasında etkileşimi artıracak’’ diye konuştu.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu’nu (MASFED) ziyaret etti. Ziyaretinde MASFED Genel Başkanı Aydın Erkoç ile bir araya gelen Bolat, otomotiv sektöründeki sorunları ve araç alım satımında yaşanan gelişmeleri ele aldı. Türkiye’nin 1971’den bu yana devam eden otomotiv üretimiyle 52 yıl içerisinde dünyada sayılı güçlü oyunculardan biri haline geldiğini belirten Bakan Bolat, Türk otomotiv sektörünün üretim bazında Avrupa’da 4’üncü sırada, dünyada ise 13’üncü sırada olduğunu dile getirdi.
“2023’te 1 milyon 284 bin araç satışı yapıldı”
Bakan Bolat, otomotiv sektörü satışının Türkiye’de 2002’de 168 bin 732 olduğunu belirterek, “Bu rakam geçen yıl tarihi rekor seviyeye yükseldi, 1 milyon 284 bin araç satışı yapıldı. Otomotiv pazarı tam 8 katı büyümüş oldu” dedi.
Bolat, 2002’de yılda yaklaşık 95 bin otomobil satıldığını, 2023’te ise 10 katı pazar büyümesiyle yılda 967 bin 341 adet araç satışı gerçekleştiğini kaydetti. Hafif ticari araç satışının da 2002’de 63 bin 822 olduğunu, bu rakamın geçen yıl 4 katı artışla 265 bin 294’e yükseldiğini aktaran Bolat, “Ağır ticari vasıtalarda da 2002’de yaklaşık 10 bin araç satılırken, geçen yıl 51 bin 317 ağır ticari vasıta satışı gerçekleşti. Bu da yaklaşık 5 katı bir artışa tekabül ediyor” diye konuştu.
“Türkiye’de geçen yıl 1 milyon 468 bin 393 motorlu araç üretimi yapıldı”
Türkiye’nin toplam otomotiv üretiminin 2002’de 346 bin 565 olduğunu ifade eden Bolat, “Türkiye’de geçen yıl 4,5 katı artışla 1 milyon 468 bin 393 motorlu araç üretimi yapıldı. Böylece Avrupa’da 4’üncü sıraya yükselmiş olduk. 2002’de 257 bin 775 araç ihracatı yaptık, 4 katı artışla 2023’te 1 milyon 18 bin 247 motorlu araç ihracatı gerçekleştirdik. Yan sanayi ve yedek parça satışlarıyla beraber otomotiv sektöründen elde ettiğimiz ihracat geliri 35 milyar dolar oldu” açıklamasında bulundu.
“Yerli otomobilimiz Togg bu yılın ocak-eylül döneminde 17 bin 49 satış yaptı”
2002 yılında Türkiye’de üretilerek satılan araç sayısı yılda 35 bin 601 iken, 2023’te yerli otomobil satışının 311 bin 352’ye yükseldiğini de sözlerine ekleyen Bolat, “Elektrikli yerli otomobilimiz Togg, 2023 yılının Ocak-Eylül’ünde 5 bin 604 satış gerçekleştirirken, 2024’ün Ocak-Eylül döneminde 17 bin 49 araç satışı gerçekleştirdi. Bu rakamlar daha yukarılara çıkacak” diye konuştu.
“6 ay-6 bin kilometre düzenlemesi çerçevesinde 649 işletmeye 397,5 milyon lira idari para cezası uygulandı”
Bolat, otomotiv sektöründe yaşanan fahiş fiyat artışları ve stokçulukla mücadele etmek ve bu sektörlerde rekabetçi, adil ve istikrarlı piyasa yapısını korumak amacıyla birçok düzenlemeyi yürürlüğe koyduklarını kaydetti. Piyasa yapısını korumak amacıyla yapılan düzenlemelerden söz eden Bakan Bolat, ‘6 ay-6 bin kilometre’ olarak bilinen pazarlama ve satış kısıtlamasına ilişkin düzenlemeyi hayata geçirdiklerini ve bu düzenlemeye aykırı satışları noterlikler nezdinde engellediklerini dile getirdi. Söz konusu kısıtlamanın kapsamına motosikletleri de dahil ettiklerini ve uygulamanın süresini 1 Ocak 2025 tarihine kadar uzattıklarını hatırlatan Bolat, “Otomotiv sektörüne yönelik getirdiğimiz 6 ay-6 bin kilometre kısıtlaması, ilan kısıtlaması, otomotiv stokçuluğu ve yetki belgesiz faaliyette bulunmaya ilişkin düzenlemeler kapsamında 2023 yılı Haziran ayından bugüne 649 işletmeye yaklaşık 397,5 milyon lira idari para cezası uyguladık” dedi.
“Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’ni (EİDS) devreye aldık”
Hem otomotiv hem de emlak sektöründe 2023 Ağustos ayı sonunda yapılan düzenlemelerle ilan platformlarına ilan verenlerin kimlik ve iletişim bilgilerini doğrulama, bununla birlikte ilan verme yetkilerinin bulunup bulunmadığını kontrol etme yükümlülüğü getirdiklerini belirten Bolat, “Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilebilmesi amacıyla Bakanlığımız nezdinde kurulan Elektronik İlan Doğrulama Sistemi’ni (EİDS) devreye aldık. 1 Kasım 2023 tarihi itibarıyla hem otomotiv hem emlak sektörü bakımından kimlik doğrulama uygulaması EİDS üzerinden yapılmaya başlandı. 15 Eylül 2024 tarihi itibarıyla ise emlak sektörü bakımından yetki doğrulama uygulamasını EİDS üzerinden devreye aldık. Önümüzdeki aylarda otomotiv sektörü bakımından yürüttüğümüz çalışmaları da tamamlayacağız” şeklinde konuştu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Eylül ayı Konut Satış İstatistikleri paylaştı. Buna göre, Türkiye genelinde konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 37,3 oranında artarak 140 bin 919 oldu. Konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla 21 bin 314 ile İstanbul, 13 bin 205 ile Ankara ve 7 bin 612 ile İzmir olurken, en az olduğu iller sırasıyla 74 ile Hakkari, 82 ile Ardahan ve 106 ile Bayburt olarak gerçekleşti.
Konut satışları Ocak-Eylül döneminde yüzde 5,2 arttı
Konut satışları Ocak-Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 5,2 oranında artarak 947 bin 236 olarak gerçekleşti.
İpotekli konut satışları 15 bin 825 olarak gerçekleşti
Türkiye genelinde ipotekli konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 87,4 oranında artarak 15 bin 825 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 11,2 olarak gerçekleşti. Ocak-Eylül döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 42,6 oranında azalarak 92 bin 310 oldu.
Eylül ayında 3 bin 685; Ocak-Eylül döneminde ise 21 bin 702 ipotekli konut satışı, ilk el olarak gerçekleşti.
Diğer satış türleri sonucunda 125 bin 94 konut el değiştirdi
Türkiye genelinde diğer konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 32,8 oranında artarak 125 bin 94 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 88,8 olarak gerçekleşti. Ocak-Eylül döneminde gerçekleşen diğer konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 15,7 oranında artarak 854 bin 926 oldu.
İlk el konut satış sayısı 44 bin 858 olarak gerçekleşti
Türkiye genelinde ilk el konut satış sayısı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 47,1 oranında artarak 44 bin 858 oldu. Toplam konut satışları içinde ilk el konut satışının payı yüzde 31,8 oldu. İlk el konut satışları Ocak-Eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,0 oranında artarak 300 bin 879 olarak gerçekleşti.
İkinci el konut satışlarında 96 bin 61 konut el değiştirdi
Türkiye genelinde ikinci el konut satış sayısı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 33,1 oranında artarak 96 bin 61 oldu. Toplam konut satışları içinde ikinci el konut satışının payı yüzde 68,2 oldu. İkinci el konut satışları Ocak-Eylül döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 2,4 oranında artarak 646 bin 357 olarak gerçekleşti.
Yabancılara Eylül ayında 2 bin 22 konut satışı gerçekleşti
Yabancılara yapılan konut satışları Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 31,0 oranında azalarak 2 bin 22 oldu. Eylül ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 1,4 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan konut satış sayısının en fazla olduğu iller sırasıyla 783 ile İstanbul, 548 ile Antalya ve 210 ile Mersin oldu.
Yabancılara yapılan konut satışları Ocak-Eylül döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 39,1 oranında azalarak 17 bin 90 oldu.
Ülke uyruklarına göre en çok konut satışı Rusya Federasyonu vatandaşlarına yapıldı
Eylül ayında ülke uyruklarına göre en fazla konut satışı sırasıyla 346 ile Rusya Federasyonu, 163 ile İran ve 139 ile Irak vatandaşlarına yapıldı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ağustos ayı Kısa Vadeli Dış Borç İstatistikleri Gelişmeleri’ni açıkladı. Buna göre Ağustos sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stoku, 2023 yıl sonuna göre yüzde 1,4 oranında azalışla 173,7 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Bu dönemde, bankalar kaynaklı kısa vadeli dış borç stoku yüzde 11,5 oranında artarak 76,3 milyar ABD doları olurken, diğer sektörlerin kısa vadeli dış borç stoku yüzde 3,4 oranında azalarak 59,3 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşti.
Bankaların yurt dışından kullandıkları kısa vadeli krediler, 2023 yıl sonuna göre yüzde 40,4 oranında artarak 17,7 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti. Banka hariç yurt dışı yerleşiklerin döviz tevdiat hesabı yüzde 0,3 oranında artarak 20,1 milyar ABD doları, yurt dışı yerleşik bankaların mevduatı da yüzde 3,0 oranında azalışla 20,1 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Ayrıca, yurt dışı yerleşiklerin TL cinsinden mevduatları geçen yıl sonuna göre yüzde 22,2 oranında artışla 18,5 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti.
Diğer sektörler altında yer alan ithalat borçları, 2023 yıl sonuna göre yüzde 4,1 oranında azalarak 52,1 milyar ABD doları seviyesinde gerçekleşti.
Borçlu bazında incelendiğinde, tamamı kamu bankalarından oluşan kamu sektörünün kısa vadeli borcu 2023 yıl sonuna göre yüzde 14,0 oranında artarak 39,3 milyar ABD doları olurken, özel sektörün kısa vadeli dış borcu yüzde 1,0 oranında artarak 96,3 milyar ABD doları oldu.
Alacaklı bazında incelendiğinde, özel alacaklılar başlığı altındaki parasal kuruluşlara olan kısa vadeli borçlar yıl sonuna göre yüzde 4,0 oranında azalarak 91,8 milyar ABD doları, parasal olmayan kuruluşlara olan borçlar yüzde 1,9 oranında azalarak 77,0 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşti. 2023 yıl sonunda 1,7 milyar ABD doları olan kısa vadeli tahvil ihraçları, 2024 Ağustos sonu itibarıyla 4,9 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Aynı dönemde resmi alacaklılara olan kısa vadeli borçlar 46 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.
2024 Ağustos sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç stokunun döviz kompozisyonu yüzde 47,5’i ABD doları, yüzde 23,4’ü euro, yüzde 13,3’ü TL ve yüzde 15,8’i diğer döviz cinslerinden oluştu.
2024 Ağustos sonu itibarıyla, orijinal vadesine bakılmaksızın vadesine 1 yıl veya daha az kalmış dış borç verisi kullanılarak hesaplanan kalan vadeye göre kısa vadeli dış borç stoku, 231,2 milyar ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Söz konusu stokun 21,3 milyar ABD dolarlık kısmı, Türkiye’de yerleşik bankaların ve özel sektörün yurt dışı şubeleri ile iştiraklere olan borçlarından oluştu. Borçlu bazında değerlendirildiğinde, toplam stok içinde kamu sektörünün yüzde 24,1, Merkez Bankası’nın yüzde 16,5, özel sektörün ise yüzde 59,4 oranında paya sahip olduğu gözlendi.
Kruvaziyer turizminin Akdeniz’deki en önemli duraklarından olan ve Türkiye’deki 9 liman içerisinde her yıl en çok yolcu gemisinin yanaştığı Kuşadası Limanı, Ekim ayında da hareketli günler yaşıyor. Kuşadası Limanı, kentin sahip olduğu doğal güzelliklerin yanı sıra tarihi ören yerlerine yakın olan konumuyla da kruvaziyer turları düzenleyen acentelerin listesinde ilk sırada yer alıyor. 2024 yılının Ocak-Eylül aylarını kapsayan 9 aylık sürede 412 kruvaziyer ile 653 bin 402 turisti ağırlayan Kuşadası Limanı’na sezon boyunca, zenginleri taşıyan daha az yolcu kapasiteli kruvaziyerler de sıklıkla demirliyor.
“Esnafın yüzü güldü”
Kuşadası Limanı’na son olarak dünyanın en zengin kruvaziyer yolcularının seyahat ettiği Bahama bayraklı yelkenli ‘Wind Spirit’ ve ‘Star Legend’ isimli gemiler yanaştı. Her iki kruvaziyer, kente çoğunluğu ABD’li olan toplam 365 zengin turisti getirdi. Windstar Cruise Line firmasına ait kurvaziyerlerden inen turistler limanda mehter marşları eşliğinde karşılandı. İlçeyi dolaşarak alışveriş yapan ve restoranlarda yemek yiyen turistler, esnafın da yüzünü güldürdü.
“40’ıncı yıllarını kutluyorlar”
Kuşadası’na en çok kruvaziyer gemisi getiren acentenin kurucu ortaklarından olan Rengin Bülbül Turan, Wind Spirit ve Star Legend adlı kruvaziyer gemilerinin özel tur kapsamında Kuşadası’na demirlemeyi seçtiklerini belirterek, “Gemilerin ait olduğu şirket 40’ıncı kuruluş yıl dönümünü kutluyor. Aynı zamanda şirketin sahibi olan aile de Star Legend’ta seyahat ediyor. Kruvaziyerlerin dün gece Kuşadası Limanı’na gelerek konaklama yapması kent ekonomisine de önemli bir katkı sundu” dedi.
“Kruvaziyer turizminde gelecek iki sezon çok daha iyi olacak”
Kuşadası’nın kruvaziyer turizminde 2025 sezonuna çok daha iyi bir başlangıç yapacağına da değinen Rengin Bülbül Turan, “Bu yıl geçen yıla oranla kruvaziyer sezonu yoğun ve verimli geçiyor. Eylül ayı sonu itibarıyla 412 kruvaziyer ile 600 binin üzerinde turist ağırladık. 2025 ve 2026 yıllarının bize gelen rezervasyon talepleri doğrultusunda daha iyi olacağını söyleyebilirim” diye konuştu.
11’inci Dünya Sektörler Arası İşbirliği Forumu (WCI FORUM – World Cooperation Industries Forum) Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın katılımıyla İstanbul Wow Convention Center’da düzenlendi. ‘Afrika’ya yatırım, Geleceğe Yatırım’ temasıyla gerçekleşen forumda Afrika’nın 54 ülkesinden yaklaşık bin 500 iş insanı, Türk iş insanları ile bir araya geldi.
Forum’un açılışında Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve WCI Forum Başkanı Utku Bengisu açılış konuşması gerçekleştirdi. Bakan Bolat, yaptığı konuşmada Türkiye ile Afrika arasındaki ticari ilişkilerin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Bu kapsamda Türkiye’nin kazan kazan prensibi ile ticari iş birliklerine açık olduğunu ifade etti. Bakan Bolat, ‘‘Afrika kıtası ile 2003 yılında 5,4 milyar dolar olan ticaret hacmimiz 2023 yılında 7 kat artarak 37 milyar dolara ulaştı. Özellikle altyapı, kentleşme, teknoloji, telekominasyon, yenilenebilir enerji ve turizm başta olmak üzere birçok sektör, Türk ve Afrikalı iş insanlarımıza önemli fırsatlar sunmaktadır” dedi.
Afrika ülkeleriyle ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi stratejisinin benimsendiğini ifade eden Bakan Bolat, ‘‘Türkiye, 2005 yılında ‘gözlemci’ statüsünde olduğu Afrika Birliği’nde, 2008 yılında ‘stratejik ortak’ konumuna gelmiştir. 2013 yılından itibaren ise ülkemiz, Afrika ile olan ilişkilerini ‘Afrika Ortaklık Politikası’ çerçevesinde ele almaktadır. Bu politikanın diplomatik ilişkilere yansıması olarak, Afrika ülkelerindeki büyükelçiliklerimizin sayısı 2003 yılında 12 iken, 2024 yılında neredeyse 4 katına çıkarak 44’e ulaşmıştır. Yakın gelecekte de bu sayının 50’ye ulaşmasını hedefliyoruz. Yine bugün geldiğimiz noktada, 31 Afrika ülkesinde Ticaret Müşavirliğimiz bulunmaktadır. 2003 yılındaki sadece 4 adet Ticaret Müşavirliğinden ulaştığımız bu seviye, Afrika ülkeleri ile ekonomik ve ticari ilişkilerimizi geliştirmeye verdiğimiz önemin en önemli göstergelerinden biridir” şeklinde konuştu.
‘‘2024’ün ilk 9 ayında Afrika-Türkiye ticaret hacmi 27 milyar dolara yaklaştı”
Afrika kıtası ile Türkiye arasında ki ticaret hacmine ilişkin de bilgi veren Bakan Bolat, ‘‘2003 yılında Afrika kıtası ile 5,4 milyar dolar olan ticaret hacmimiz 2023 yılında 7 kat artarak 37 milyar dolara ulaştı. Bu dönem zarfında ihracatımız 10 kat artarak 2,1 milyar dolardan 22 milyar dolara; ithalatımız ise 3,3 milyar dolardan 15 milyar dolara ulaştı. 2024 yılının ilk dokuz aylık döneminde ise Afrika-Türkiye ticaret hacmi 27 milyar dolara yaklaştı. Bu değerin 15,8 milyar dolarını Türkiye’nin ihracatı, 11,1 milyar dolarını ise Türkiye’nin Afrika’dan ithalatı oluşturmaktadır” diye konuştu.
‘‘Afrika’daki Türk yatırımları, 2023 yılı itibarıyla 2,3 milyar dolara ulaştı”
Afrika’daki Türk yatırımlarının arttığına da dikkat çeken Bolat, ‘‘Afrika kıtasında hızla gelişmekte olan ticari faaliyetlere ek olarak, müteahhitlik ve yatırımlar konusunda giderek derinleşen bir ilişkimiz bulunmaktadır. Bu çerçevede, yatırım pozisyonu bakımından 2003 yılında 67 milyon dolar olan Afrika’daki Türk yatırımları, 2023 yılı itibarıyla 2,3 milyar dolara ulaştı” ifadelerini kullandı.
‘‘Afrika ve kıtadaki ülkeler ile ilişkilerimizin günden güne gelişmesi için çaba harcıyoruz”
Afrika kıtasına her alanda katkıda bulunmaya çalıştıklarını belirten Bakan Bolat, ‘‘Afrika ve kıtadaki ülkeler ile ilişkilerimizin günden güne gelişmesi için çaba harcıyoruz. Bu bağlamda, THY’nin de Afrika’daki faaliyetleri giderek artmaktadır. 2003 yılında sadece Kuzey Afrika ülkelerine uçuş gerçekleştiren THY, 2024 yılında ise Afrika’da 62 destinasyona uçuş gerçekleştirmekte ve böylece Afrika Kıtasını transit rotalar ile tüm dünyaya bağlamaktadır” dedi.
WCI Forum Başkanı Utku Bengisu: ‘‘Afrika’ya yardım değil yatırım yapın sözümüz, yalnızca ticaret temelli değil kardeşliğe dayalı bakış açımızın ürünüdür”
WCI Forum Başkanı Utku Bengisu ise Afrika pazarının Türkiye ihracatında oluşturacağı potansiyelin altını çizdi. Bengisu yaptığı konuşmada, ‘‘Organizasyonlarımızda , Ticaret Bakanlığımızın üretimi ve ihracatı önceliklediği hedefler doğrultusunda özellikle küçük ve orta ölçekli şirketlerimiz özelinde çalışmalarımızı büyük bir kararlıkla sürdürmekteyiz” diye konuştu.
Bengisu konuşmasını şöyle sürdürdü: ‘‘Afrika Gelecektir, Gelecek Afrika’da sözü azim ve mücadele kaynağımız oldu. Seyahatlerim sırasında ki gözlemlerimi ve duygularımı yansıtan yaygın kabul gören Afrika’ya yardım değil yatırım yapın sözümüz, yalnızca ticaret temelli değil kardeşliğe dayalı bakış açımızın ürünüdür. Türkiye zulmün karşısında yer alan adaleti, barış ve huzuru dış politikasının esası sayan güçlü bir ülkedir.”
WCI Forum’un açılış konuşmalarının ardından Utku Bengisu, Bakan Bolat’a plaket takdim etti. Ardından Bakan Bolat ile WCI Forum yetkilileri stantları ziyaret etti.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve WCI Forum Başkanı Utku Bengisu’nun yanı sıra WCI Forum İcra Kurulu Başkanı Abdulkadir Develi, İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkan Yardımcısı Mustafa Paşahan, MÜSİAD Genel Başkan Yardımcısı Davut Altunbaş, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Vekili Ahmet Güleç, Gana Cumhuriyeti Yollar ve Otoyolları Bakanı’nın katıldığı WCI Forum, 2 gün boyunca sürecek.