Kategori: Sağlık

Sağlık Bakanlığı, Ramazan Bayramı’nda tatlı tüketimiyle ilgili vatandaşları uyaran bir açıklama yayınladı. Bayram ziyaretlerinde tatlı ikramının geleneksel olduğu belirtilen açıklamada, ikram edilen şeker, çikolata, hamur işleri gibi gıdaların, enerji içeriği yüksek gıdalar olması sebebiyle kan şekerini hızla yükselttiği belirtti.

Ramazan’da gün içinde besin tüketmemeye alışmışken birdenbire bu gıdaların sık ve çok miktarda tüketilmesinin sindirim sistemi problemlerine ve kan şekerine bağlı çeşitli rahatsızlıklara yol açabileceği uyarısında bulunan Bakanlık, “Bu nedenle bayram ziyaretlerinde sunulan ikramlar tüketilirken dikkat edilmeli, aşırıya kaçılmamalı, yeterli ve dengeli beslenme ilkeleri unutulmamalıdır. Aynı gün içinde birden çok ziyaretin yapılacağı dikkate alınarak ikramlarda porsiyonlar küçük, çeşitler mümkün olduğunca az tutulmalıdır” ifadelerini kullandı.

Açıklamada, gün içinde geleneksel olarak tatlı ikramı olacağından kahvaltıda şeker, reçel vb. tatlı besinlerin bulundurulmaması gerektiğinin altı çizilerek, hamurlu, şerbetli tatlılar yerine küçük porsiyonlar halinde sütlü tatlılar, taze meyveler; şerbetler yerine şekersiz veya az şekerli komposto, az şekerli limonata gibi içeceklerin tercih edilebileceği kaydedildi.

Dünya Sağlık Örgütü’nün gıdaların doğal yapısında bulunan şeker dışında, gıdaya üretim aşamasında eklenen şekerlerin ve çay şekerinden alınan enerjinin; sağlıklı bireylerde günlük enerji miktarının yüzde 10’unu geçmemesini tavsiye ettiği hatırlatılan açıklamada “Diyabet, kalp damar hastalıkları, yüksek tansiyon gibi kronik hastalığı olanlar uyguladıkları diyete bayram süresince de özen göstermelidirler” uyarısı yapıldı.

İdrar kaçırma ya da aşırı aktif mesaneye bağlı olarak sık idrar ve ani sıkışma hissi sorunu yaşayan bazı hastaların bu sorunları ile sıvı tüketimini azaltarak başa çıkmaya çalıştıklarını belirten Prof. Dr. Tufan Tarcan, “İdrar kaçırma sorunu yaşayan kişiler, günlük sıvı tüketimine ve özellikle tükettiği sıvı kalitesine dikkat etmelidir. En kaliteli sıvının su olduğu unutulmamalıdır. Aşırı tüketildiğinde çay ve kahve mesane üzerinde uyarıcı etkiye sahiptirler. Bir zararı olmadığı düşünülen siyah çayın içindeki teofilin, kahvenin içindeki kafein idrar torbası üzerinde uyarıcı etkide bulunurlar.  Alkollü içeceklerin de vücutta dehidratasyona yani susuzluğa susuzluğa neden olduğu akılda tutulmalıdır. Aynı şekilde endüstriyel içeceklerin mesane üzerindeki etkilerinin yanında metabolizma üzerindeki zararlı etkileri de bilinmektedir.

“İÇERİĞİ BİLİNMEYEN BİTKİ ÇAYI KARIŞIMLARINA DİKKAT”

Son zamanlarda karşımıza çok sık çıkan bir diğer durum ise bitkisel çayları ve bazı tezgah üstü satılan vitamin, mineral ya da bazı diğer maddeleri içeren ürünleri yoğun, bilinçsiz tüketen kişilerin yaşadıkları idrar sorunlarıdır. Farklı bitkilerden hazırlanan çaylar, vücuda çok farklı etkilerde bulunabilir. Özellikle içinde ne olduğunu bilmediğimiz karışımlardan uzak durulmalı ve tüketim miktarına dikkat edilmelidir. Bu tür içeceklerin doktor önerisi olmadan kullanılmasını sakıncalı görüyoruz.

“SIVI TÜKETİMİNİ AZALTMAK İDRAR KAÇIRMAYA ÇARE DEĞİL”

İdrar kaçırma sorunu yaşayan kişiler ilk olarak sıvı tüketimini azaltmakta çare buluyorlar ancak sıvı tüketimini azaltmak doktorun önerdiği bazı özel durumlar hariç idrar kaçırma sorununu çözme yöntemi değildir. Sıvı tüketim miktarının azaltılması kişide kısmi bir rahatlık ya da idrar kaçırmadan duyduğu rahatsızlığın derecesini azaltmaya yarayabilir ancak idrar yolu enfeksiyonu, böbrek taşı oluşumu hatta kalp damar hastalıkları ve sinir sistemi hastalıkları gibi farklı patolojik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle idrar kaçırma sorunu yaşayan kişilerin en son yapması gereken şey idrar kaçırma miktarını azaltmak amacıyla sıvı tüketimini azaltmaktır.

GECE İDRARA KALKMA SORUNU YAŞAYAN KİŞİLER İÇİN SIVI ALIMININ ZAMANLAMASI ÖNEMLİDİR

İdrar kaçırma sorunu yaşayan kişiler için sıvı alımının zamanlaması önemlidir. Özellikle gece uykudan uyanarak tuvalete gitme sıkıntısı yaşayan kişilerin akşam yemeklerinden sonra çok fazla sıvı tüketmemesi gerekir. İnsan biyolojisi gece kesintisiz uyumak üzerine ayarlanmıştır. Ancak, uyumadan önce gerçekleşen aşırı sıvı alımı uykunun bölünmesine, buna bağlı ek tıbbi sorunlara ve yaşam kalitesi düşüklüğüne neden olacaktır. Erkeklerde prostat rahatsızlıkları hem kadınlarda hem erkeklerde mesanenin yaşlanması ile ortaya çıkan mesane depolama bozuklukları ve kardiyovasküler (kalp ve damar) sistem bozuklukları ve hormonlar rahatsızlıklar da gece idrara çıkmanın tedavi edilebilir nedenleri arasındadır.

Çocuklarda gece idrar kaçırma (enürezis noktürna) ya da aşırı aktif mesane gibi hastalıkların tedavisinde sıvı alımının düzenlenme yöntemi kullanılmaktadır. Sıvı alımının düzenlenmesi su tüketiminin azaltılması olarak algılanmamalıdır. Sadece miktar değil, zamanlama ve içilen sıvı kalitesi de önemlidir. Örneğin, tekrarlayan sistit ve ağrılı mesane sendromunda ve elbette böbrek taş hastalığında tam tersi içilen su miktarının artırılması önerilir. Sıvı tüketiminin azaltılması ve susuzluk özellikle yaşlı kişilerde birçok ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle idrar kaçırma gibi üroloji ile ilgili bir sorun yaşandığında bir hekime başvurulmalı ve sorunun nedeni araştırılarak nedene göre bir tedavi yolu çizilmelidir. Unutulmamalıdır ki, idrar kaçırma sorununun zihinsel gerilemesi olan hastalarımız dışında tedavisi mümkündür. Zihinsel gerileme nedeniyle zaman ve yer bilincini kaybeden ya da tedavisi devam eden hastalarda ise mesane pedleri kullanılarak hijyen sağlanabilir.” dedi.

Yapılan çalışmalarda, kanser hücrelerinde şekerin kullanımının normal hücrelerden farklı olduğunu belirledi. Kanser hücrelerinin oksidatif glikoliz denilen bir işlemle şekeri yakarak enerji oluşturma mekanizmasında normal hücrelerden farklılık meydana geliyor. Dolayısıyla kanser ile şeker arasında bir bağlantı olduğu biliniyor.

Kanser hücrelerinin şekere olan aşırı talebinin, kişilerin aşırı şeker tüketimi ile ilgili olmadığını bunun tamamen kansere özgü bir durum olduğunu ifade eden Emsey Hospital Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Hakan Karagöl, “Ancak fazla miktarda şeker veya şekere dönüşen karbonhidrat tüketilir ve ortamda fazla miktarda şeker bulunur ise, bunu kullanmayı çok seven kanser hücrelerinin bundan faydalanması kaçınılmaz olacaktır” dedi.

FAZLA ŞEKER TÜKETEKENLER RİSK ALTINDA

Şekerli gıdaların kanser gelişimindeki etkileri hakkında konuşan Prof. Dr. Hakan Karagöl, “Yapılan araştırmalarda, özellikle şekerli gıda ve hazır içeceklerin fazla tüketilmesinin pankreas kanseri gelişim riskini arttırdığı belirlendi. Örneğin, İsveç’te 80 bine yakın kişinin incelendiği bir çalışmada, fazla şekerli beslenmenin (Günde 5 veya daha fazla şekerli içecek veya yiyecek tüketenler ile tüketmeyenler karşılaştırıldığında) pankreas kanseri gelişme riskini 1,5 kat arttırdığı ortaya çıktı. 70 bin kişinin değerlendirmeye alındığı bir başka çalışmada ise günde 2 veya daha fazla şekerli içecek içenler ile içmeyenler karşılaştırıldığında, safra kesesi kanserinin fazla şeker tüketenlerde daha fazla görüldüğü belirlendi” dedi.

FAZLA ŞEKERLİ GIDALAR KANSER TEKRARINI ARTTIRIYOR

Kanser tedavisi görmüş hastalarda tekrarlama olasılığı hakkında yapılan araştırmalarla ilgili bilgi veren Prof. Dr. Karagöl, “Erken evre kalın barsak kanseri nedeniyle ameliyat olan ve düzelen bin 11 hasta ile bir araştırma yapıldı. İyileşme sonrası hastalık tekrarı açısından şekerin zararlı etkisi olup olmadığı; günde 2 veya daha fazla şekerli içecek tüketenler ile ayda 2’den az tüketenler karşılaştırıldı. Hastalık tekrarına, şekerli gıdaları fazla tüketenlerde daha sık rastlandı. Bu durum özellikle kilolu ve az hareketli olanlarda daha da kötüydü” diye konuştu.

Şekerli gıdaların, kanser oluşumu üzerinde nasıl bir etki yarattığının henüz belirlenemediğini belirten Prof. Dr. Karagöl, “Özellikle direkt etkiden ziyade şekerli gıdaları da içeren karbonhidrattan aşırı zengin beslenmenin tetiklediği insülin düzeylerinde yükselme, bu duruma vücudun reaksiyon olarak geliştirdiği insülin direnci ve bu beslenme tarzı ile gelişen İnsülin Benzeri Büyüme Faktörü (IGF) düzeylerindeki artışın özellikle kanser gelişimini tetiklediği düşünülüyor” dedi.

Prof. Dr. Karagöl, “İnsülin direnci ve kanda insülin yüksekliği ile kalın barsak, pankreas, rahim ve meme kanseri gelişimi arasında kötü yönde ilişki olduğu, IGF ve IGF bağlayan protein-3 düzeylerindeki yükselme ile prostat, kalın barsak ve menapoza girmemiş kadınlarda meme kanseri gelişimi açısından olumsuz yönde ilişki olduğu belirlendi” dedi.

EKMEK VE MAKARNADAN UZAK DURUN

“Beynin temel enerji kaynağı olan glikoza, beyin kadar olmasa bile kalp, çizgili kas gibi dokular da ihtiyaç duyar” diyen Prof. Dr. Karagöl, “Kanser hastalarının, şekeri tamamen sıfırlamak yerine miktarını çok azaltıp normal hücrelerin zorunlu ihtiyacı olan kadar alması hatta fazla kullanmaması gerekir. Örneğin ekmek, makarna, börek gibi hamurlu gıdalar, pirinç, patates, mısır gibi glisemik indeksi yüksek gıdaları az tüketmek katkı sağlayabilir” ifadelerini kullandı.

“GÜNDE BİR TATLI KAŞIĞI BAL TÜKETEBİLİRSİNİZ”

Şeker oranı yüksek olmasına rağmen balın içeriğindeki olumlu diğer maddeler nedeniyle, günde bir tatlı kaşığını geçmemek koşuluyla tüketmek gerektiğini dile getiren Prof. Dr. Karagöl, “İstanbul Üniversitesi’nde meme kanser hücrelerinde yapılan bir çalışmada, ülkemizdeki bal türlerinden meme kanser hücrelerini öldürücü etkisi en fazla olan türün kestane balı, daha sonra çam balı olduğu belirtiliyor” dedi.

Kanser hastalarında lifli yapıya sahip meyve ve sebzelerin bol tüketilmesinin çok faydalı olduğunu da kaydeden Prof. Dr. Karagöl, “Meyvelerden lifi bol ancak tatlı yapısı daha az, organik yeşil elma gibi, olanları bol olarak tercih edilmesini öneririz. Karpuz, kavun, şeftali, tatlı elma, çilek, incir gibi tatlı meyvelerde tüketilebilir ancak günlük tüketim miktarı çok fazla olmamalıdır” diye konuştu.

Çok fazla meyve suyu tüketmenin erken ölüm riskini artırmada limonata ve kola kadar etkili olduğu ortaya çıktı.

Yaygın biçimde sağlıklı bir seçenek olarak görülse de, ABD’de yürütülen yeni bir çalışma yüzde 100 meyve suyunun, diğer yapay veya ilave şekerli içeceklere kıyasla çok az fayda sağladığını ve erken ölüm riskini artırdığını gösterdi.

Araştırmaya göre, günlük 350 mililitre meyve suyu tüketimi erken ölüm riskini yüzde 24 artırırken, günlük herhangi bir şekerli meşrubat tüketimiyse erken ölüm riskini yüzde 11 yükseltiyor.

Emory Üniversitesi tarafından yürütülen çalışmada araştırmacılar bulguların, meyve suyunun diğer şekerli içeceklerden daha sağlıklı olduğu varsayımını çürütebileceğini söyledi.

Araştırmacılar JAMA Open adlı bilimsel yayında yer alan makalede, “Yüzde 100 meyve suları, şekerle tatlandırılmış pek çok içecekte bulunmayan bazı vitamin ve bitkisel gıdaları barındırsa da, iki tür içecekte de baskın içerik şeker ve su” ifadelerini kullandı.

Meyve suyunda bulunan “doğal” şeker, vücuda girdiğinde ve sindirildiğinde diğer içeceklerde bulunan kimyasal şekerden farklı bir özellik taşımıyor.

Şeker tüketimi ve çocuklarda ortaya çıkan obeziteyi azaltmak için harcanan uluslararası çabalara dikkat çeken araştırmacılar, “Sağlıklı bir içecek seçeneği olarak görülen yüzde 100 meyve suyu tüketiminin rolü göz ardı ediliyor” dedi. Araştırmacılara göre, bulgular meyve suları da dahil şekerli içecek tüketiminin erken ölüm riskiyle ilişkili olduğunu gösteriyor.

Araştırma daha önce kalp rahatsızlığı geçirmemiş 45 yaş üstü 13 bin 440 yetişkinle gerçekleştirildi ve katılımcılar ortalama 6 yıl boyunca takip edildi.

Katılımcıların yaklaşık yüzde 94’ü meyve suyu içtiğini belirtirken yüzde 80,9’u diğer şekerli içecekleri tükettiğini söyledi. Araştırma süresince 168’i koroner kalp hastalığından olmak üzere bin ölüm gerçekleşti.

Araştırma grubunda bulunanların ortalama olarak aldıkları kalorilerin yüzde 8,4’ü şekerli içeceklerden geliyor. Fakat, kalorilerinin yüzde 10’unu veya daha fazlasını şekerli içeceklerden alan en yoğun tüketicilerde, kalp rahatsızlığından ölme riski yaklaşık yüzde 44 daha yüksek, herhangi bir gerekçeden ölme riskiyse yüzde 14 daha fazla.

Araştırmacılar, şekerli içecek tüketiminin sağlıklı kiloda olan kişiler için bile kalp rahatsızlığı ve diyabet riskini artırdığını kaydetti.

Bu nedenle bu içeceklerin tüketiminin kan basıncını, iltihaplanmayi ya da obeziteden bağımsız olarak insülin direncini etkiliyor olabileceği düşünülüyor.

Reading Üniversitesi’nden gıda araştırmacısı Dr. Gunter Kuhnle, “Çalışmalar meyve sularının sağlığa sözüm ona faydalarının şekerin zararlarını etkisiz kılacak kadar yeterli olmadığını ortaya koymuş olabilir. Meyve suları vitamin ve hatta biraz lif bile sağlayabilir fakat bunların ötesinde sağlığa faydası çok az. Meyve sularında bulunan bitki kökenli kimyasalın miktarı çok fayda sağlamıyor ve sözüm ona antioksidanların sağlığa etkisi çok az” diye konuştu.

Uzmanlar şekerli içeceklerin yerine su, az yağlı süt ve daha az şekerli ya da diyet içeceklerin tüketilmesini öneriyor.

Yöntemin uygulama esaslarına ilişkin özel bir klinikte düzenlenen basın toplantısında, ‘ışık terapi’ uygulaması bir hasta üzerinde gösterildi. Işık terapiyi gerçekleştiren Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Orhan Murat Özdemir, uygulamada 4 çeşit ışık kullanıldığını söyledi. Op. Dr. Orhan Murat Özdemir, “Kırmızı ışık rejuvenasyonda ve kırışıklıkta, mavi ışık antibakteriyel etki oluşturarak akne tedavisinde, sarı ışık kızarıklıklarda ve yeşil ışık ise, lekeli cilt tedavisinde kullanılıyor. Hasta için oldukça konforlu geliştirilen ‘Fotobiyodinamik Tedavi’, haftada bir uygulanan 4 seanstan oluşuyor. Bir ay zarfında tedavi tamamlanırken farklı vakalarda tedavi 6-8 seans sürebiliyor” dedi.

“TEK BİR SEANSLIK UYGULAMA DEĞİL”

Op. Dr. Orhan Murat Özdemir, uygulamanın yaklaşık 45 dakika ile bir saat arasında sürdüğünü söyledi. Uygulamanın son 15 dakikasının ışıkla yapıldığını kaydeden Dr. Orhan Murat Özdemir, “Ondan önceki hazırlık dönemi tamamen aktif maddenin cilde nüfus etmesini sağlayan kremler sürüp, ışık vasıtasıyla aktif maddelerin ciltte çalışabilir hale gelmesini sağlıyoruz. Bu uygulama iki ayrı işlemin birden yapılabilmesini sağlıyor. Bir hastanın birden fazla sorunu bir arada olabiliyor. Tek bir seanslık bir uygulama değil” diye konuştu.

“GÜÇLÜ TEDAVİ SEÇENEKLERİNDEN BİRİ HALİNE GELDİ”

‘Fotobiyodinamik Tedavi’ yönteminin yıllardır var olduğunu ancak büyük odalarda kanser tedavisinde kullanıldığını söyleyen Dr. Orhan Murat Özdemir, şöyle söyledi:

“Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte taşınabilir, bükülebilir bir platforma taşındığında artık bizlere de ulaşmış oldu. Bu sayede bu tip hastalıkların tedavisinde değil, kozmetolojik problemlerin giderilmesinde, cildin çalıştırılmasında, lekelerin ve kılcal damarlar ile akne problemlerinin azaltılmasında elimizde güçlü tedavi seçeneklerinden biri haline geldi. Leke için melanin ile tirozin ilişkisini düzenleyen aktif maddeler sürüyoruz. Arkasından uygun dalga boyu ile uyguladığımızda leke de herhangi bir yara oluşturmadan hem cildin çalışmasını hem de melanin ve tirozin ilişkisini düzenleyerek, leke tedavisinde etkin rol oynayabiliyorsunuz. Aynı zamanda cildin çalışmasını sağlayan ürünler ile kılcal damarlarla ve kızarıklık azalmasını sağlayan ürünlerle dört değişik dalga boyu uygulayabiliyorsunuz.”

‘Fotobiyodinamik Tedavi’ yönteminin en önemli farkının özellikle lekeli cilt tedavi uygulamalarında bile dört mevsim uygulanabiliyor olmasına dikkat çeken Dr. Orhan Murat Özdemir, böylece hastanın yüzünde herhangi bir yaralanma ve kabuklanma olmadan klinikten ayrılabileceğini söyledi. Ayrıca tedavi de uygulanan ışığın, diyot lazer olduğunu kaydeden Dr. Orhan Murat Özdemir, uygulamanın led tedavi yöntemi olmadığını belirtti.

Sofraların vazgeçilmez sebzesi olan patates, lif/ posa içeriği sayesinde tokluk hissine katkı sağlayarak sindirim sistemini destekler; C ve B vitaminleri, potasyum minerali ile de enerji verir. Ancak patatesin faydaları kadar yanlış tüketiminin zararları da hayati önem taşıyor. Konuyla ilgili risklere dikkati çeken VM Medical Park Bursa Hastanesi Diyetisteni Beyza Köse, “İnsan sağlığı üzerinde birçok olumlu etkileri olan patates, hasatından önce ve sonra depolanma sırasında yapılan hatalar sebebiyle besin zehirlenmelerine hatta bunlara bağlı ölümlere yol açabilir.Bitkiler; mantarlar, böcekler gibi dış faktörlerden kendilerini korumak için bazı toksik maddeler üretir. Hasat ve depolanmasında yapılan hatalarda (depolama sıcaklığı, hasat ve taşıma sırasında mekanik yaralanma, nem, havalandırma ve zararlı böcekler) bu toksik maddelerin artmasına sebep olur ve insan hayatını tehlikeye sokar. Patates içeriğinde de bu kimyasallardan solanin bulunur” dedi.

Sarıdan yeşil renge dönüyor 
Depolama ve hasat sırasındaki hatalardan dolayı solanin miktarının artabildiği vurgusunu da yapan Diyetisyen Köse, şunları söyledi: Güneş altında ya da yüksek neme sahip ortamda bekletilen patateste solanin miktarı artar. Solaninin artması, klorofil sentezini uyararak patatesin sarıdan yeşil renge dönmesine sebep olur. Solanin miktarı arttıkça yeşillenmeyle birlikte zehirlenme etkiside oluşur. Bu yüzden üzerinde yeşil lekeler/ filizler oluşan patateslerin tüketiminden kaçınılmalıdır. Nemsiz, ışık olmayan serin yerlerde saklanmalıdır. Solanin zehirlenmelerinin belirtileri mide bulantısı, kusma, ishal, mide krampları, boğaz yanması, baş ağrısı ve baş dönmesidir. Ciddi zehirlenmeler, ölümle sonuçlanabilir. Bu nedenle patatesleri güneş altında çok uzun süre bırakmamaya, yeşillenme gördüğünüzde tüketmemeye, pazarda, markette alışveriş yaparken aldığınız patatesleri tek tek kontrol edip yeşillenmiş olanları asla satın almamaya dikkat etmelisiniz. Eğer farkında olmadan yeşillenmiş patates tükettiyseniz ve bahsettiğimiz belirtileri görmeye başladıysanız acilen doktora başvurun. Ramazan sofraları açısından değerlendirdiğimizde de patatesli pişmiş yemeklerin ortalama 3-4 günden fazla tüketilmemesi önem arz ediyor.