Dünya Emekçi Kadınlar Günü olarak adlandırılan 8 Mart’ın hikayesi aslında insan hakları temelinde kadınların sosyal bilinçleri için savaşarak kazandığı bir mücadeleyi esas alan bir hikayeye dayanmaktadır.
Amerika Sosyalist Partisi, 28 Şubat 1909’da New York’ta bir “Kadınlar Günü” düzenledikten sonra, 1910 Uluslararası Sosyalist Kadın Konferansı her yıl bir “Kadınlar Günü” düzenlenmesini önerdi. 1917’de Sovyet Rusya’da kadınlar oy hakkı kazandıktan sonra 8 Mart ulusal bayram oldu. Kadınlar Günü, 1967’de feminist hareket tarafından benimsenene dek ağırlıklı olarak sosyalist hareketler ve komünist ülkeler tarafından kutlandı. 1975’te Birleşmiş Milletler tarafından kutlanmaya başlandı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 16 Aralık 1977 yılında aldığı kararı ile üye ülkeler kendi geleneklerine ve tarihlerine uygun bir günü Uluslararası Kadın Hakları ve Uluslararası Barış Günü ilan etmeye davet edildi.
26 – 27 Ağustos 1910’da Danimarka’nın Kopenhag kentinde toplanan 2’nci Enternasyonal’e bağlı Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı’nda Almanya Sosyal Demokrat Partisi delegeleri Clara Zetkin, Kate Duncker’in her yıl ‘Kadınlar Günü’ düzenlenmesi yönündeki önerisi kabul edildi.
8 Mart’ta ne oldu?
8 Mart 1857 tarihinde ABD’nin New York kentinde 40.000 dokuma işçisi daha iyi çalışma koşulları istemiyle bir tekstil fabrikasında greve başladı. Bu grev esnasında polis işçilere saldırdı ve onları fabrikaya kilitledi. İşçilerin fabrikaya kilitlenmesinin ardından çıkan yangında, işçilerin fabrika önünde kurulan barikatlardan kaçamaması sonucunda çoğu kadın 129 işçi can verdi. Ölen işçilerin cenaze törenine 100 bini aşkın kişi katıldı.
İstedikleri sadece “daha iyi çalışma koşulları” idi.
Türkiye’de 8 Mart
Dünya Kadınlar Günü, 1977’ye kadar resmiyet kazanmadı. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Aralık 1977’de tarihe 1917 Şubat Devrimi olarak geçen ayaklanmalardan yola çıkarak 8 Mart’ın Dünya Kadınlar Günü olarak anılmasını kabul etti.
Dünya Kadınlar Günü, Türkiye’de ilk kez 1921’de kız kardeş Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova’nın girişimiyle gündeme getirilse de 1975’e kadar olan 54 yıllık süreçte kutlanmasına izin verilmedi. 1975’te ‘Birleşmiş Milletler Kadın On Yılı’ ilan edildi. Türkiye, Birleşmiş Milletler üyesi olduğu için 1975’te düzenlenen ‘Kadın Yılı Kongresi’ ile Dünya Kadınlar Günü kutlaması yeniden gündeme getirildi.
12 Eylül 1980 Darbesi’nden sonra askeri yönetim 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlamalarını yasakladı. 1984’te yeniden demokrasiye geçişle birlikte 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlanmaya başlandı.
Bir yanıt yazın