Blog

Geçtiğimiz günlerde Kişisel Verileri Koruma Kurulu sosyal ağ Facebook’a toplamda 1 milyon 650 bin TL tutarında bir ceza vermişti. Cezanın sebebi ise kullanıcıların fotoğraflarına erişimine izin verilmesinde veri ihlali olarak açıklanmıştı.

Kurul, yaşanan veri ihlalinin oluşmaması için kanunda öngörülen gerekli idari ve teknik tedbirlerin alınmadığını belirleyerek, veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmediği gerekçesiyle Facebook’u 1 milyon 100 bin lira idari para cezasına çarptırmıştı.

Ayrıca, Kanunda yer alan “İşlenen kişisel verilerin kanuni olmayan yollarla başkaları tarafından elde edilmesi halinde, veri sorumlusu bu durumu en kısa sürede ilgilisine ve Kurula bildirir” hükmü hatırlatılarak, veri ihlali nedeniyle gerekli bildirimde bulunulmaması nedeniyle Facebook’a 550 bin lira idari para cezası verilmesi de kararlaştırılmıştı.

FACEBOOK TÜRKİYE CEZASINI ÖDEDİ AMA İTİRAZ EDECEK

Facebook yaptığı yazılı bir açıklama ile cezayı ödediklerini ancak itiraz sürecinin de başladığını belirterek iade talep edeceklerini belirtti. İşte Facebook Türkiye Kamu Politikaları Müdürü Çağatay Pekyörür tarafından yapılan açıklama:

“Facebook, KVKK’nın kararında ulaştığı sonuçlara katılmamaktadır ve halihazırda bu karara itiraz etmektedir. İtiraz süreci ve idari para cezasının ödenmesi süreci eş zamanlı ilerleyen süreçler olduğundan, Facebook KVKK tarafından kesilen cezayı ödemiştir, ancak itiraz sürecinin bir parçası olarak ödemenin iadesini talep edecektir. Her halükarda, cezanın ödenmesi karara itiraz etme hakkımızı etkilemediği gibi, KVKK’nın kararı ile ilgili kaygılarımız da devam etmektedir.”

Teknolojinin çocuklar, ergenler ve bütün bir toplum üzerinde olumlu ve olumsuz olmak üzere çift yönlü etkisi olduğunun belirtildiği BTK açıklamasında, çocuklar ve ergenlerin olumsuz etkilendiğini hatırlattı. Virüslü bağlantılar (linkler) yoluyla veya kandırarak çocuklarla iletişime geçen kötü niyetli kişiler, çocukları adeta bir uşak-köle gibi kullanarak istismar edebiliyor. Yakın zamanda Mavi Balina ve Momo gibi akımlarda da görüldüğü gibi, bu durumun sonu ölüme, intihara ve çevrimiçi cinsel istismar gibi olumsuz durumlarla sonuçlanıyor.

“Siber uşak olmayın” 
Çocukların sanal dünyada karşılaştıkları bu durumlar “Siber Uşaklaştırma (Grooming)” olarak adlandırılıyor. BTK açıklamasında, “Konuyla ilgili yapılan araştırmalar gösteriyor ki, siber uşaklaştırmada, genellikle savunmasız, öz güveni düşük ve ebeveyn denetiminin az olduğu ya da hiç olmadığı çocuklar hedef alınıyor. Çocuğun güvenini kazanan saldırganlar çocuğun önce duygusal ihtiyaçlarını ve zaaflarını öğreniyorlar. Ekstra ilgi, sevgi ve hediyeler vererek çocuğun hayatında büyük ve anlamlı bir yer kaplamayı hedefliyorlar. Çocuklardan, verdikleri görevleri yerine getirmesini isteyen saldırganlar virüslü bağlantı, tehdit, yalan, şantaj, zorbalık gibi bütün yöntemleri kullanıyorlar. Çocuklarla kurdukları iletişimin ilerleyen zamanlarında konuşma cinselliğe doğru kaymaya başlıyor. İstismarcı kurbanlardan, fotoğraf, video vb. kişisel bilgileri isteyerek müstehcen isteklerde bulunuyor ve çocuğu cinsel açıdan manipüle etmeye başlıyor. Bu durum en çok sosyal ağlarda, oyun portallarında ve canlı yayınlarda görülüyor. Çevrimiçi ortamlarda çocukla aynı yaşta olduklarını söyleyerek olmadıkları gibi davranırlar. İstismarcılar sosyal medya sitelerini, anlık mesajlaşma uygulamalarını veya çevrimiçi oyun platformlarını kullanabilirler. İstismarcılar her zaman belirli bir çocuğu hedef almaz. İstismarcıların kimliklerini çevrimiçi ortamlarda gizlemeleri çok kolaydır. Kendilerini çocuk gibi gösterip daha sonra hedefledikleri çocuklarla sohbet edip arkadaş olabilirler. İstismarcılar çocuğu kontrol etmenin veya korkutmanın bir yolu olarak sırları kullanabilirler. Böylece çocuğun karşılaştığı istismarı gizlemesi için çocuğa şantaj yaparak, utanmış veya suçlu hissetmesini sağlarlar” denildi.

İstismarcılar hediye ile kandırıyor 
BTK açıklamasında sanal istismarcıların, ağına düşürmek istedikleri çocuk ve gençlere hediyeler aldığı vurgulandı. Mesleki pozisyonlarını veya itibarlarını kullanabilen sapıkların, gezi, tatil teklifleri yaparak kişilerin güvenlerini kazanmaya çalıştıkları hatırlatıldı. Güven sağladıktan sonra, istismarcıların çocuğu arkadaşlarından veya ailesinden uzaklaştırıp duygusal olarak kendilerine bağımlı hissetmelerini sağladıkları ve bu ilişkiden faydalandıkları belirtildi. Açıklamada, “Çocuk istismarcıları artık istismar etmek için sadece gerçek hayattaki çocukları hedef almıyorlar. Bugün özellikle sosyal paylaşım mecralarında mahremiyet en fazla ihmal edilen konuların başında gelmektedir. Yapılan araştırmalar ebeveynlerin, çocuklarının internet ortamlarında karşılaşmalarından en çok korktukları durumların başında, cinsel içerikli paylaşımlar, görüntüler ve çocuğu istismar etmeye yönelik eylemler bulunmaktadır. Bu kaygıları taşıyan ebeveynlerin ve yetişkinlerin sosyal medyada kendi çocuklarının fotoğraflarını paylaşması beklenemez fakat sosyal medyada yetişkinler tarafından yapılan paylaşımlara bakıldığında çocuk fotoğraflarının sıklıkla paylaşıldığı görülür. Yeni doğmuş bir bebeğin fotoğrafı, yürümeye başlayan, konuşmaya çalışan, oynayan, uyuyan, yemek yiyen, bağıran, ağlayan, kızdırılan, sevimlilikler, komiklikler yapan. Kısacası bazı ebeveynler çocuklarının hemen her halini fotoğraflarla veya videolarla internet ortamlarında yayınlıyor. Belki farkında olunmayabilir fakat bu davranış çocuğun mahremiyetinin ihlali olmakla birlikte, internet ortamında bulunan istismarcılara, sanal pedofiliye, kötü emellere sahip kişilerin eline çocuğu bir malzeme, bir meta gibi teslim etmek anlamına geliyor. Sokakta hiç tanımadığınız insanlara, çocuğunuzun fotoğraflarını verip ‘bakın çocuğumun fotoğrafları, alın sizin olsun’ diyebilir miyiz? Cevap hayır ise, bunu sosyal ağlarda neden yapıyoruz? Çocuğun hiç haberi olmadan, büyüdüğünde rahatsız olacağı fotoğrafları internetin silinmez dünyasında yayınlamak hem güvenlik hem de çocuğun sağlıklı gelişimi açısından tehlikeler barındırır’ ifadeleri yer aldı.

İstismar nasıl anlaşılır? 
Bir çocuğun istismara uğradığından veya uğramasından endişe edildiğinde, çocuğun olağan dışı davranışlarına dikkat edilmelidir. Bu davranışların bazıları şöyle sıralandı: “Aniden farklı davranmaya başlaması. Endişeli, agresif ve bunalımlı davranması. Uyku problemleri yaşamaya başlaması. Yeme bozukluklarının oluşması. Kabuslar görmeye ve yatağını ıslatmaya başlaması. Sıra dışı bir şekilde okulunu özlemesi. Zarar veren davranışlarda bulunması. İntihar düşüncelerinin oluşması. Takıntılı olmaya başlaması.”

Rekabetçi Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği Genel Başkanı Adem Öcal, cep telefonu aboneliklerinde, geçmişte kişilerin adlarına ve bilgileri olmadan çok sayıda hat açıldığını söyledi.

BTK tarafından, kişilerin haberi olmaksızın adına kayıtlı olan hat ile kullanıcısı farklı hatların (açık hat) önüne geçmek için ilk olarak 21 Mart 2012’deki Kurul kararı ile Turkcell, Avea, Vodafone’a para cezası kesildiğini belirten Öcal, 22 Mayıs 2012’deki Kurul kararıyla da açık hatlarla ilgili sorunun çözüme kavuşturulması amacıyla tedbirlerin 12 ay içinde alınması için GSM işletmecilerine süre verildiğini hatırlattı.

Öcal, BTK’nın 26 Eylül 2012’de, kullanıcıların kendi adına kayıtlı olmayan hatlarını üzerlerine almaları için usul ve esaslar hazırladığını, 9 Temmuz 2015’te alınan Kurul kararıyla da Turkcell, Avea, Vodafone’a tekrar para cezaları kestiğini dile getirdi.

BTK bünyesindeki Kurul tarafından “açık hat” da denilen ve habersiz açılan hatlara ilişkin yeni bir karar alındığına dikkati çeken Öcal, yapılan bu düzenlemeye göre, elektronik haberleşmeye yönelik aktif tüm GSM numaralarına, “adına abonelik işlemi yapıldığına ve bilgisi dışında ise ‘xxx’ işletmecisine müracaat etmesi” yönünde “yasal uyarı” başlığıyla kısa mesaj gönderileceğini ifade etti.

UYGULAMA 2 TEMMUZ’DA BAŞLAYACAK

Söz konusu uygulamanın 2 Temmuz itibarıyla başlayacağını vurgulayan Öcal, “Getirilen bu düzenlemeyle ayrıca her yıl en az bir kere tüm abonelerin aynı kimlik numarasına sahip hatlarının tamamına, işletmeci isimlerine göre kayıtlı abonelik sayıları belirtilerek, SMS ile bildirilmesi yapılacak.” dedi.

Öcal, BTK’nın bu uygulamasıyla adına kayıtlı hat ile kullanıcısı farklı olan hatların ortadan kaldırılmasını amaçladığını, böylece kullanıcısıyla adına kayıtlı hattın aynı kişi olmasını hedeflediğini söyledi. Bu uygulamayla adli mercileri uzun yıllardır meşgul eden “açık hat” sorununun ortadan kaldırılmasının iyi bir gelişme olacağına işaret eden Öcal, gelecekte hattı kullanan ile iletişimi yapanın aynı kişi olmasının iletişim güvenliği açısından zorunlu hale getirilmesi gerektiğini bildirdi. Öcal, bunun ilk adımlarının BTK tarafından alınan kararla oluşturulmaya başlandığının altını çizdi.

HUKUKİ SORUNLAR ÇÖZÜLECEK

BTK tarafından IMEI numarasından ayrıştırılabilen FCT, Simbox ve modemlere takılan hatların geçmişte hayatın doğal akışı içinde ortak kullanılabildiğini anımsatan Öcal, şöyle konuştu:

“Bunlar üzerinden yapılan haberleşmenin, adına kayıtlı kişilerin dışında yapılabileceğinin ilgili mercilerce göz önüne alınması gerekiyordu. Uzun vadede hukuki izinler alınabilirse yapay zekalı büyük veri analiziyle geçmişe yönelik, adına kayıtlı kişilerin dışındaki kişilerce kullanılan açık hatların tespiti yapılarak, çeşitli hukuki problemlerin çözümüne katkıda bulunulması sağlanabilecek.”

Telefon santraline bağlı sabit aboneliklerde ise hattı kullanan ile iletişimi yapanın aynı kişi olmasının sağlanması açısından ortak kullanımın engellenmesi gerektiğini vurgulayan Öcal, bunun için de her dahili numaraya ayrı bir harici numara tahsisi yapılarak ortak kullanımın kaldırılabileceğini kaydetti.