Etiket: azerbaycan

  • “Soğukta kalma hissini iyi biliriz”

    “Soğukta kalma hissini iyi biliriz”

    Türkiye’de meydana gelen depremlerin ardından yardım elini uzatan ilk ülke olan Azerbaycan’da halk da seferber oldu. Dün, Bakü sokaklarında çekilen, aracının üzerine yüklediği yorganları Türkiye’ye gönderilmek üzere yardım merkezine götüren Azerbaycanlı Server Beşirli, İHA muhabirine konuştu. Ermenistan işgalinden kurtarılan Laçın’da dünyaya gelen ve Bakü’nün bir köyünde küçük bir gecekonduda yaşayan Server Beşirli, Türk kardeşlerinin deprem felaketinden dolayı yardıma ihtiyacı olduğunu görünce yardım ettiklerini belirterek, “İmkânımız yettiğince elbise, yorgan, döşek götürdük. Artık yeteri kadar elbise bağışı yapıldığı için inşallah yarın da gıda yardımı götüreceğiz” diye konuştu.
    Aslen Karabağ’ın Laçın ilinden olan Server Beşirli, Laçın ilinin Ermenistan işgalinden kurtarıldığı için sevindiklerini ancak Azerbaycan askerlerinin şehit olduğundan dolayı da üzüldüğünü belirtti.

    “Kış soğuğunda evsiz kalmanın, yakınlarını kaybetmenin ne olduğunu iyi biliriz”

    Babaannesinin Ermenistan işgali sırasında Laçın’dan kaçarken kış soğununun ne olduğunu iyi bildiğini belirten Beşirli, “Kış soğuğunda evsiz kalmanın, yakınlarını kaybetmenin ne olduğunu iyi biliriz. En azından onların sıcak kalması için elimizden gelen buydu. Laçın’dan olan anneler vardı, onlar da bizim yardım götürdüğümüzü duyunca sıcak elbise getirip bize verdi. Biz de toplanan bütün eşyaları yardım toplama noktasına teslim ettik” şeklinde konuştu.

    “Soğukta kalma hissini iyi biliriz”

    Türkiye ve Azerbaycan’ın dost ve kardeş olduğunu söyleyen Server’in kuzeni İmamverdi Beşirli, “Sosyal medyadan görünce bu yardım kampanyasına elimizden gelen desteği vermeye karar verdik. Sıcak yorgan, döşek, battaniye topladık. Aracımız iyi durumda olmasa da, yardımı taşıyacak kadar bizi idare etti. Soğukta kalmak hissini iyi biliriz. Bizim de başımıza geldi ve nasıl bir durum olduğunu iyi biliriz. İnşallah yarın gıda götüreceğiz. Çünkü yeteri kadar uyuyacak yer ve sıcak elbiselerin olduğu bize söylendi. İnşallah yarın erzak götüreceğiz” ifadelerini kullandı.

    “Bütün Azerbaycanlılar bu yardımlara destek verdi”

    Bağış yaptıktan sonra sosyal medyada konuşulduklarını öğrendiklerini söyleyen Beşirli, “Akrabalar, arkadaşlarımız bize ‘fenomen’ oldunuz dedi. Biz de arabanın fotoğrafını taşıdığını gördük. İnsanlar bizim için ‘geniş bir kalbe sahipsiniz’ yazıyordu. Herkesi gibi biz de bu yardım kampanyasına katıldık. Bütün Azerbaycan’da ve yurt dışında yaşayan Azerbaycanlılar da bu yardımlara destek verdi. Ellerinden gelen her şeyi yaptılar. Hatta biz genç kız üstündeki yeni montu çıkararak oraya teslim etti. İnsanın kalbine işleyen bir duyguydu. Bu sözlerle ifade edilemez. 44 günlük savaşta kardeş bir devlet gibi bize destek oldu. Burada kendi ve kuzenlerimin adından Türkiye’ye destek olanlara teşekkür ediyorum. Her birine, küçüğünden büyüğüne kadar destek olanlara teşekkür ediyorum” ifadelerine yer verdi.

  • Azerbaycan’dan yardımlar devam ediyor

    Azerbaycan’dan yardımlar devam ediyor

    Azerbaycan’da Türkiye’deki depremzedeler için başlatılan yardım seferberliği sürüyor. Azerbaycan, Türkiye’deki depremlerden etkilenenlere destek olmak için topladıkları yardımı araçlarla Türkiye’ye gönderdi.

    Azerbaycan Savunma Bakanlığı’nın açıklamasında, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in talimatıyla Türkiye’deki depremzedelere yardım amacıyla başlatılan çalışmaların sürdürüldüğü bildirildi.

    Savunma Bakanlığı’nın organizasyonu ile Azerbaycan ordusu askerleri ve ailelerinin kardeş ülkede depremzedelere yardım etmeleri için ilgili askeri birliklerde yardım toplama noktaları oluşturuldu.

    Askerler ve aileleri tarafından gönüllü olarak getirilen giysi ve gıda ürünleri, belirlenen noktalarda toplanarak tırlarla Türkiye’ye gönderildi.

  • Azerbaycan’dan Türkiye’ye yardım uçağı

    Azerbaycan’dan Türkiye’ye yardım uçağı

    Azerbaycan, Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen ve 10 ilde yıkıma neden olan 7,7 ile 7,6 büyüklüklerindeki depremlerin ardından Türkiye’ye yardımlarını sürdürüyor. Azerbaycan Olağanüstü Haller Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in talimatıyla Türkiye’deki şiddetli depremin yıkıcı sonuçlarının ortadan kaldırılması ve arama-kurtarma çalışmalarına destek için Olağanüstü Haller Bakanlığı’nın yardımlarından oluşan bir uçağın daha Türkiye’ye doğru yola çıktığı bildirildi. Uçakta 115 çadır, bin 448 battaniye, 140 yatak, 90 ısıtıcı, 300 masa, bin sandalye, 2 bin havlu ve diğer malzemeler bulunduğu kaydedildi.

    Azerbaycan 227 kişilik ek arama kurtarma ekibi de gönderdi

    Ayrıca Azerbaycan Olağanüstü Haller Bakanlığı’na bağlı 227 kişilik ek arama kurtarma ekibinin de deprem bölgesinde çalışmalara katılmak üzere yola çıktığı aktarıldı. Ekibi taşıyan uçağın Adana’ya gitmek üzere yetkililer tarafından Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı’ndan uğurlandığı belirtildi.

  • Azerbaycan yardım ekipleri deprem bölgesinde

    Azerbaycan yardım ekipleri deprem bölgesinde

    Merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi olan ve toplamda 10 ili etkileyen 7,7’lik depremin ardından arama kurtarma çalışmaları dahilinde İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, dördüncü seviye alarmının ortaya koyulduğunu ve uluslararası yardımların da geleceğini aktarmıştı. Bu çerçevede Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in talimatıyla başlangıçta 370 kişiden oluşan ve dün akşam saatlerinde Kahramanmaraş’a ulaşan yardım ekipleri, kurtarma çalışmalarına son hızla devam ediyor.

  • Azerbaycan’da İran casusna yönelik operasyon

    Azerbaycan’da İran casusna yönelik operasyon

    Azerbaycan’da İran’ın casus ağına yönelik operasyon gerçekleştirildi. Azerbaycan İçişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, özel operasyonlar sonucunda ülkede “din” adı altında sabotaj ve bölücü eylemler gerçekleştiren 39 kişinin tespit edilerek gözaltına alındığı bildirildi. Söz konusu kişiler tarafından sosyal ağlarda İran lehinde propagandalar yapıldığı, Azerbaycan’da dini inanç, özgürlüğünün suiistimal edildiği vurgulanırken, İran istihbaratının görevlerinin bahsedilen kişiler tarafından gerçekleştirildiği ifade edildi. Gözaltına alınan kişilerin halk arasında mezhep ayrımı ve çatışma çıkarmak amacıyla İran’a ait sıfatlar ve Farsça yazılar bulunan siyah bayraklar kullandığı belirtildi. Söz konusu kişilerin ayrıca, dini törenleri ve sosyal ağları kullanarak toplum arasında kafa karışıklığa yol açmaya çalıştığı ve topladıkları bilgileri de görevli oldukları İran istihbaratına aktardıkları kaydedildi.

  • İran’dan Azerbaycan’a tahliye

    İran’dan Azerbaycan’a tahliye

    Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine yapılan silahlı saldırının ardından, İran’dan tahliye edilen büyükelçilik personeli ile aileleri ve büyükelçiliğe yapılan saldırıda hayatını kaybeden güvenlik müdürünün cenazesi Azerbaycan’ın başkenti Bakü’ye getirildi. Tahran Büyükelçiliğinden tahliye edilen 53 kişiyi taşıyan uçak başkent Bakü’deki Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı’na iniş yaptı. Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğinden tahliye edilen personeli Azerbaycan Dışişleri Bakanı Yardımcısı Halef Halefov ve tahliye edilen kişilerin yakınları karşıladı. Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne gerçekleştirilen silahlı saldırı sonucunda hayatını kaybeden büyükelçiliğin güvenlik müdürü Orhan Askerov’un naaşı ve saldırıda yaralanan 2 güvenlik görevlisi de uçakla Bakü’ye getirildi. Orhan Askerov’un naaşı askerlerin omuzunda cenaze arabasına taşınırken, saldırıda yaralanan 2 güvenlik görevlisi ise ambulansa taşınarak havalimanından hastaneye sevk edildi.

    “Terör saldırısıyla ilgili İran bir devlet gibi sorumluluk taşıyor”

    Azerbaycan’ın Tahran’daki Büyükelçiliğine yapılan saldırının kendileri için beklemedikleri bir zamanda yapıldığını belirten Azerbaycan Dışişleri Bakanı Yardımcısı Halef Halefov, “Bu tür olayların yaşanması genel olarak mümkün değil ve kabul edilemezdir. Gerçekleşen terör saldırısıyla ilgili İran bir devlet gibi sorumluluk taşıyor. Bu olay yaşandıktan sonra ilk işimiz İran’ın Azerbaycan’daki Büyükelçisini Dışişlerine davet etmek oldu. Elimizde olan bilgileri ve Azerbaycan’ın bu terör saldırısıyla ilgili tutumunu büyükelçiye ilettik. Onlardan esas talebimiz İran bu olaydan sorumlu olan bir devlet gibi gerçekleşen saldırıyı detaylı ve objektif bir şekilde araştırmalı ve suçluları cezalandırmalı, bu saldırının arkasında duran herkes bulunmalı ve adalet karşısını çıkararak yargılamalıdır. Bu bizim İran’dan ciddi bir talebimizdir” dedi.

    “İran sorumsuz bir şekilde yanaştı ve bu terör saldırısı gerçekleşti”

    Oluşan ortam nedeniyle zor da olsa Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından İran’daki büyükelçiliğin çalışanlarının tahliye edilmesinin karara alındığını ifade eden Halefov, “Biz büyükelçiliğimizde çalışanların güvenliğinin sağlanması konusunda İran tarafında güvenimizin kalmadığını İran’a da ilettik. Defalarca İran tarafında Azerbaycan’ın diplomatik temsilciliklerine karşı tehditlerin olduğunu kendilerine söylemiştik. Güvenlik önlemlerini arıtmalarını talep etmiştik. İran bu konuya sorumsuz bir şekilde yanaştı ve bunun neticesinde bu terör saldırısı gerçekleştirilmiştir” dedi.

    “Soruşturmanın adaletle yapılmasını talep ediyoruz”

    Azerbaycan’ın Tahran’daki Büyükelçiliğinin diplomatik faaliyetini tamamen durdurduklarını belirten Halefov, “Büyükelçiliğin korunması için 5 kişi orada kaldı. Tebriz’de Başkonsolosluğumuz var. Bu kararımız Başkonsolosluğumuz faaliyetine hiçbir etki etmiyor. Terör saldırısının ardından İran’ın bazı devlet kurumları bu saldırıyı ailevi problemden kaynaklanmış gibi kaleme vermek istediler. Bu çok saçmadır ve sadece kamuoyunu kandırma amacıyla yapılmıştır. Bizin elimizde bu suçla ilgili yeteri kadar delillerimiz var. Biz İran’dan bu soruşturmanın adaletle yapılmasını talep ediyoruz” dedi.

    Azerbaycan, Tahran Büyükelçiliğini kısa sürede tahliye edileceğini açıklamıştı

    27 Ocak’ta Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine düzenlenen silahlı saldırıyla ilgili gazetecilere açıklama yapan Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ayhan Hacızade, Tahran Büyükelçiliğine yapılan silahlı saldırıyı en güçlü şekilde kınadıklarını, İran hükümetinden saldırgan ve azmettiricilerin belirlenmesini istediklerini belirterek, “Azerbaycan hükümeti, Tahran Büyükelçiliğini kısa sürede tahliye etmeyi planlıyor” ifadelerini kullanmıştı.

    Tahran Büyükelçiliği’ne silahlı saldırı

    Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği, kimliği açıklanmayan silahlı bir kişi tarafından 27 Ocak yerel saatle 08.30’da saldırıya uğramıştı. Saldırıda büyükelçiliğin Güvenlik Müdürü Orhan Askerov hayatını kaybetmiş, 2 güvenlik görevlisi ise saldırıyı engellerken yaralanmıştı. Saldırgan ise İran güvenlik güçleri tarafından gözaltına alınmıştı. Saldırıya ilişkin başlatılan soruşturma devam ediyor.

  • Azerbaycan Büyükelçiliği tahliye edilecek

    Azerbaycan Büyükelçiliği tahliye edilecek

    Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ayhan Hacızade, Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine yapılan silahlı saldırıyla ilgili gazetecilere açıklamalarda bulundu. Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’nin silahlı saldırıya maruz kaldığını belirten Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ayhan Hacızade,“Bir kişi Kalaşnikov markalı otomatik tüfekle büyükelçiliğin güvenliğini geçerek, güvenlik müdürünü öldürdü. İki kişiyi ise silahlı şahsı engellerken yaraladı ve durumları iyi. Şu anda saldırıya ilişkin soruşturma sürdürülüyor. Bu saldırıyı şiddetle kınıyoruz. Saldırıyı gerçekleştiren kişinin kimliğini ve saldırının arkasındaki kişilerin kimler olduğunun bulunması için İran hükümeti tarafından gerekli çalışmalar yapılmasını talep ediyoruz” dedi.

    “Azerbaycan Büyükelçiliği’nin tahliyesi için gerekli çalışmaların yapılmasını planlıyoruz”

    Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ayhan Hacızade, “Azerbaycan tarafı diplomatik temsilcikleri kabul eden ülke büyükelçiliklerin güvenliğinin sağlanmasından sorumluluk taşıyor. Azerbaycan hükümeti olarak, Azerbaycan Büyükelçiliği’nin İran’dan kısa süre içinde tahliyesi için gerekli çalışmaların yapılmasını planlıyoruz. Allah şehidimize rahmet etsin. Şehidimizin ailesine baş sağlığı diliyoruz” ifadelerini kullandı.

    Ne olmuştu?

    Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği, kimliği açıklanmayan silahlı bir kişi tarafından yerel saatle 08.30 sıralarında saldırıya uğramıştı. Saldırıda 1 kişi hayatını kaybetmiş, 2 kişi ise yaralanmıştı. Saldırgan güvenlik güçleri tarafından gözaltına alınırken saldırıya ilişkin soruşturma sürdürüyor.

  • Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine saldırı

    Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliğine saldırı

    Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği, kimliği açıklanmayan silahlı bir kişi tarafından saldırıya uğradı. Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, yerel saatle 08.30 sıralarında Azerbaycan’ın Tahran Büyükelçiliği’ne gerçekleştirilen silahlı saldırı sonucunda büyükelçiliğin güvenlik müdürünün hayatını kaybettiği, 2 güvenlik görevlisinin ise saldırıyı engellerken yaralandığı bildirildi. Saldırı gerçekleştiren kişinin güvenlik güçleri tarafından gözaltına alındığı belirtilirken, saldırıya ilişkin soruşturmanın sürdürüldüğü ve olayın detayları ile ilgili kamuoyuna ek bilgi verileceği duyuruldu.

  • Azerbaycan Kanlı Ocak Şehitleri anıldı

    Azerbaycan Kanlı Ocak Şehitleri anıldı

    20 Ocak 1990’da Sovyet ordusunun Bakü’ye girmesi sonucu yaşanan facianın 33. yıldönümü yapılan resmi törenle anıldı. Sabah erken saatlerden başlayan anma törenine katılanlar şehitliğe gelerek mezarlara kırmızı karanfiller bıraktı. Azerbaycan’da 20 Ocak olaylarının 33. yıldönümünde şehit olanların anısına 12.00’da trafik akışı 1 dakikalığına durdu. Hazar Denizi kıyısındaki gemiler, araçlar ve otobüsler siren ve korna çalarken, devlet dairelerinde bayraklar yarıya indirildi. Yoğun katılım ve güvenlik nedeniyle şehitliğe çıkan bütün sokaklar ulaşıma kapatıldı. Ayrıca, dünya kamuoyunun dikkatini çekmek için de Azerbaycan’ın yabancı ülkelerdeki büyükelçilikleri, diplomatik temsilcilikleri ve Azerbaycan toplulukları tarafından 20 Ocak’la ilgili anma törenleri yapıldı.

    20 Ocak şehitlerini her ziyaret ettiğinde hüzünlendiğini belirten Cemile Kerimova,“Her Perşembe, onlara dualar ediyorum. Bugün onları ziyaret etmek için geldik. Şehitlerimizi ziyaret etmek sevaptır. Onların annelerine, babalarına ve geri bıraktıkları yakınlarına sabır diliyorum” dedi.

    “Halkımızın hafızasına yazılan kanlı bir tarihtir”

    Şehitleri ziyaret etmek için geldiklerini ifade eden Azer Nurali, “Bu halkımızın hafızasına yazılan kanlı bir tarihtir. Yeni nesil bu kanlı tarihi bizim neslimizden öğreniyor ve biliyor. Geçmiş olsun, halkımızın başı sağ olsun. Artık yeni nesil bu olayları kendi tarihlerine yazmalı, bilmeli ve öğrenmeli. Bir daha geçmiş olsun” dedi.

    “Onlar asla unutulmayacaktır”

    20 Ocak’ın Azerbaycan’ın hüzün günü olduğunu belirten Türkiye’nin Bakü Büyükelçisi Cahit Bağcı, “Her ülkenin tarihinde son derece önemli tarihi dönüm noktaları vardır. 20 Ocak’ta Azerbaycan için böyledir, böyle bakılır. Çünkü 1988 yılında Ermenilerin toprak talepleri ne karşılık Azerbaycan ayağa kalkmıştır. 20 Ocak bu isyan hareketinin başladığı, bu direnişin başladığı ama akabinde de bir yıl sonra da bağımsızlığı ve egemenliği getiren Azalttık Meydanı’nda 1 milyon kişinin ayağa kalkmasına ve isyanını haykırdığı bir hareketin başlangıcıdır 20 Ocak. 155 şehit vardır. 149’nun isimleri bellidir ama altı tanesinin isimlerinin belli olmadığını biliyoruz. Biz bir kez daha onlara Allah’tan rahmet diliyoruz. Onlar asla unutulmayacaktır. Azerbaycan’ın ve kardeş Türkiye halkının yüreklerinde her zaman yaşayacaktır diyorum. Ruhları şad olsun” dedi.

    20 Ocak katliamı

    Azerbaycan’ın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü mücadelesinde tarihe kahramanlık olarak geçen 20 Ocak 1990’da, Azerbaycan’a karşı toprak iddiaları ileri süren Ermenistan’ın işgalci girişimlerinden ve eski SSCB yönetiminin buna göz yummasından öfkelenenler, Bakü sokak ve meydanlarını bastı. SSCB ordusunun, bunlara karşı çıkan halka karşı askeri güçle karşılık vermesi facia ile sonuçlandı.
    19 Ocak’ı 20 Ocak’a bağlayan gece SSCB ordusu Azerbaycan’a karşı askeri operasyon başlattı. Kanlı Ocak katliamında 149 kişi öldürüldü, 744 kişi ağır yaralandı, 400 kişi ise yasadışı gözaltına alındı.

  • Azerbaycan halkından Babacan’a tepki

    Azerbaycan halkından Babacan’a tepki

    Savunma sanayisinin ülkeleri ileri taşıyan temel taşlarından biri olduğunu belirten Nufil Hüseyinov, “Bayraktar ve diğer savunma sanayi ürünlerinin gelişmesi, Türkiye’nin gelişmesine ve gelecekteki güvenliğine büyük katkı sağlıyor. Bu projeyle Türkiye öncü ülkeler arasına girdi. Bayraktar İHA’larının Karabağ Savaşı’nda bize büyük yardımları oldu. Komşu devletlerin, özellikle Türk devletlerinin savunma sanayisinin gelişmesi diğer devletlere de ciddi katkı sağlıyor. Bu da insanların refahına katkı sağlıyor ve terörist grupların yaygınlaşmasını engelliyor. Savunma sanayiinin gelişmesine muhalefetin karşı çıkmasını doğru bulmuyorum” dedi.

    “Tutum tamamen yanlış”

    Bayraktar İHA’larına karşı söylenen olumsuz açıklamaların muhalif kesimlerin düşünceleri olduğunu söyleyen Deyanet Selimhanlı, “Azerbaycan’da bu insansız hava araçlarına karşı olan tutum çok olumlu. Türkiye ile kardeş halkız. Bu projelere karşı olan tutum tamamen yanlıştır. Bu sadece Sayın Erdoğan’a karşıt olanların düşüncesi” ifadelerini kullandı.

    “Bayraktar’a karşı söylenen bu iddialar siyasi maksatlar güdüyor”

    Bayraktar SİHA’larının Karabağ ve Ukrayna’daki savaşlarda rolünün büyük olduğunu ifade eden Seymur Alisgenderov, “Bu savaşlarda çok büyük role sahip oldu. Bayraktar’a karşı böyle iddiaların öne sürülmesi bizi çok hayal kırıklığına uğrattı. Bayraktar’a karşı söylenen bu iddialar siyasi maksatlar güdüyor. Ancak bu böyle olmamalıydı. Bayraktar dünya çapında çok tanınıyor. Bunu dünyadaki ülkelerin Bayraktar’a olan ilgisinden görebiliriz” diye konuştu.

    “Siyasi maksatlarla kullanılması kabul edilemez”

    Bayraktar TB2, Kızılelma ve gelecekte ortaya çıkacak olan teknolojik silahların Türkiye ve Azerbaycan’ın savunma sanayisinin bel kemikleri olduklarını belirten Hayal Aliyev, “Bu projeler, her iki devlerin savunma sanayisini güçlendiriyor. Bu projeleri sadece bizi sevmeyenler karalayabilir. Bunun siyasi maksatlarla kullanılması kabul edilemez” şeklinde konuştu.

    Babacan, Bayraktar’ı hedef aldı

    Deva Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, katıldığı bir televizyon programında, Baykar’ın ürettiği milli İHA ve SİHA’ları bir kez daha hedef almıştı. Hükümetin elindeki en önemli propaganda projelerinden biri olduğunu söyleyen Babacan, “Bu proje de öyle hale getirildi ki yani bu çok kutsal, dokunulmaz bak. Dokunanı mahvederiz falan filan. Kusura bakmayın ya, biz dokunacağız” ifadelerini kullanmıştı.