Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, 2022 yılı sonuçlarına ilişkin basın toplantısı düzenledi. Şuşa Beyannamesi’nden ileri gelen tüm alanlarda Türkiye ile ortak çalışmalar yürütüldüğünü ve yeni belgeler hazırlandığını belirten Bayramov, “Bu yıl içinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Türkiye’ye 3, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Azerbaycan’a 2 ziyaret gerçekleştirdi. Aynı zamanda uluslararası platformlarda ikili görüşmeler gerçekleştirildi” dedi.
“Ermenistan’nın geri adım atdığını görüyoruz”
Azerbaycan’ın ihtilaf sonrası dönemde barış gündemine uygun olarak geçtiğimiz şubat ayında Ermenistan’a barışa ilişkin 5 temel ilke sunduğunu hatırlatan Bayramov, “Üçüncü tur müzakerelerin 23 Aralık’ta Moskova’da yapılması öngörülse de Ermenistan bu müzakereleri bozdu. Bu yıl Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya Başbakan Yardımcıları düzeyinde ulaşım ve iletişim bağlantılarının yeniden tesis edilmesi konusunda müzakereler yapıldı. Sınırların belirlenmesi konusuna yönelik üç görüşme yapıldı. Bütün bunlara rağmen çok az ilerleme kaydedildi. Bunun nedeni Ermenistan’ın yapıcı olmayan tutumudur” dedi.
Azerbaycan, Ermenistan aleyhinde yeni başvurularda bulunulacak
Uluslararası Adalet Divanı ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Azerbaycan tarafının Ermenistan aleyhindeki başvurularına yönelik tedbirler alındığını ve alınmaya devam ettiğini söyleyen Bayramov, “Aynı zamanda aralıkta Azerbaycan, Mayıs-Ağustos 2022’de Laçın kenti ile iki komşu köyü boşalttığı sırada yüzlerce konutu yakması ve yıkması nedeniyle Ermenistan’a karşı yeni bir devletler arası şikayette bulundu ve verilen zarar için tazminat ödenmesi talep ediliyor. Bu süreçlerin kendine has özellikleri var. Azerbaycan, 2023 yılı başından itibaren çevreye ve doğaya verilen zarar, aynı zamanda enerji kaynakları ve doğal kaynakların yasa dışı kullanımı nedeniyle Ermenistan aleyhinde yeni başvurularda bulunacak” diye konuştu.
“Ermenistan’ın Zengezur koridoruyla ilgili tutumu kendisine zarar verecek”
Azerbaycan ile İran arasında Araz Nehri üzerinde köprü inşaatına başlandığını belirten Bayramov, “Zengilan’dan Nahçıvan’a kısa bir yol olacak. Zengezur koridoru konusuyla ilgili Ermenistan’ın tutumu kendisine zarar verecek. Ermenistan bunu ne kadar çabuk anlarsa ve ulusal çıkarları doğrultusunda pragmatik adımlar atarak yükümlülüklerini yerine getirirse bu, öncelikle kendisi için o kadar iyi olur. Biz, her durumda kendi ulusal çıkarlarını gerçekleştirecek ve Ermenistan’ın yükümlülüklerini yerine getirmesini talep edeceğiz” dedi.
“Denetim grubumuzun madenlere girmesine izin verilmedi”
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile yaptığı görüşmede, Laçın yolundaki duruma ilişkin Azerbaycan tarafının tutumunu tam olarak ifade ettiğini belirten Bayramov, “Ancak denetim grubumuzun madenlere girmesine izin verilmemesi yerel nüfus tarafından düzenlenen provokasyon ile ilgili. Bu, tabi hazırlanmış bir oyundur. Azerbaycan tarafı bu konudaki tutumunu dile getirdi. Üçlü bildiriye göre, Rus barış güçleri 5 yıllık bir süre için konuşlandırıldı. Bu sürenin uzatılmasına ilişkin herhangi bir mutabakat veya sözleşme yok. Şu anda bu yönde herhangi bir görüşmeler yapılmıyor” dedi.
“Ermeni silahlı gruplarının Karabağ’dan çekilmesini Ermenistan sağlamalıdır”
Yasadışı Ermeni silahlı gruplarının Karabağ’dan çıkarılması konusunda Azerbaycan’ın tutumunun net olduğunu ifade eden Bayramov, “Üçlü bildiri de buna cevap veriyor. Birçok durumda Ermeni yetkililer, bunun Ermenistan Silahlı Kuvvetleri için geçerli olduğunu iddia ediyorlar. Ancak bunu bile yerine getirmediler. Birçok kanıt bunu doğruluyor. Fakat üçlü bildiride, Ermeni silahlı gruplarının Karabağ’dan çekilmesinden bahsediliyor. Barış gücü oraya konuşlandırıldığında tüm silahlı gruplar çıkarılmalıydı. Bu konuyu sürekli görüşmelerde gündeme getiriyoruz. Rusya tarafının tutumu, bunun üçlü bir bildiri olduğu ve Ermenistan’ın da buna imza attığı yönünde. Bu, Ermenistan’ın yükümlülüğüdür ve Ermeni silahlı gruplarının Karabağ’dan çekilmesini Ermenistan sağlamalıdır. Bu gerçekten Ermenistan’ın bir yükümlülüğüdür ve onlar bu yükümlülüğü ihlal ediyorlar. Buna paralel olarak bölgede gerginlik oluşturuyor” dedi.
“Azerbaycan, Karabağ’daki etnik Ermenilerin haklarını sağlamaya hazır”
Azerbaycan’ın Karabağ’daki Ermenilerin Azerbaycan’da yaşama hakkına sahip olduğunu en üst düzeyde ilan ettiğini vurgulayan Bayramov ,“Azerbaycan devleti onların haklarını sağlamaya hazır. Azerbaycan bu konuda adımlar attı ve atmaya da hazırdır” dedi.
Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşmasının imzalanması müzakerelerinde bazı rahatsız edici hususlar olduğunu kaydeden Bayramov, “Bizim tarafımızdan üç unsur var. İlk unsur, bir tasarı sunulduğunda, aniden kendi istek ve arzularınızı tasarıya dahil etmemelisiniz. Bu tasarı gerçekçi ve uluslararası hukuka dayalı olmalıdır. Bunu ileriye götürmek için bir temel olmalıdır. Azerbaycan, buna dayanarak, 5 temel ilke sundu. Kısa sürede Ermenistan, 5 temel ilkede kendileri için kabul edilemez bir ilke olmadığını itiraf etti. Bunun bir nedeni vardı. Çünkü ona ‘hayır’ demek aslında çok zordur. 5 temel ilkesi çok adildi. Bu 5 ilkeden sonra görüşmeler oldu. Bu görüşmeler sonucunda herhangi bir yeni belge kabul edilmese de, 5 temel ilkeyi daha da geliştiren anlaşmalar sağlandı. Bunlar Ermenistan tarafından kabul edilebilir görülmüştü. Ermeni tarafı bunu kendi toplumuna duyurmuştu. Müzakere sürecinde Ermenistan tarafından yapılan bazı açıklamalara baktığımızda, varılan anlaşmalardan geri adım atıldığını görüyoruz. Bunun çok zararlı bir eğilim olduğunu düşünüyoruz. Varılan mutabakatlardan geri çekilme, müzakere sürecini olumsuz etkiliyor. Bu, sürecin uzamasına da neden olacaktır” dedi.
“Bazı sorunları yüzde yüz çözmek mümkün olmasa da bazı olumlu ve önemli adımlar atılabilir”
Azerbaycan için kabul edilemez ikinci hususu ABD’deki görüşmeden sonra gördüklerini söyleyen Bayramov, “Azerbaycan tarafının mantığı şuydu, son 30 yılda Azerbaycan ile Ermenistan arasında hiçbir ilişki olmadı. Bu nedenle biz herhangi bir ilk adımı atmak istiyorsak, belgenin temel ilkeleri, özü ve felsefesi çok basit olmalıdır. Bununla belki bazı sorunları yüzde yüz çözmek mümkün olmasa da bazı olumlu ve önemli adımlar atılabilir. Bu nedenle Azerbaycan tarafının sunduğu tasarı çok basit ve özdü. Ermeni tarafının sunduğu tasarı, bu belgenin özünü değiştirme girişimiydi. Amaç, basit bir belgeyi çerçeve anlaşmasına dönüştürmek ve diğer anlaşmaları çerçeve belgesinin bir parçası olarak kabul ettirmektir. Buradan hareket edersek, Azerbaycan tarafı da bir takım hususları gündeme getirebilir. Bizim Ermenistan tarafına yönelik birçok iddiamız ve talebimiz var. Her şeyden memnun değiliz ve Ermenistan’a karşı taleplerimizden vazgeçmiyoruz. Ancak biz onlar ilk şart olarak ortaya koymuyoruz. Ermenistan, müzakere sürecinde görüşülen konuları kamuoyuna sızdırıyor. Bu, sosyal medya aracılığıyla yapılıyor. Birincisi, bu bilgiyi sızdırmak müzakere sürecine çok zarar verir. İkincisi ise karşı tarafın tutumunu yansıtmıyor. Bizden farklı olarak arabulucular Ermenistan’ı bu konuda açıkça suçlamıyorlar. Biz bunun çok zararlı olduğunu bildirdik. Arabulucular da bunu görüyor” dedi.
