İskoçya’nın Orkney Adaları’na bağlı Sanday’da 77 pilot balina perşembe günü kıyıya vurdu. İhbar üzerine bölgeye gelen kurtarma ekipleri, balinalardan 65’inin telef olduğunu belirledi. Ekipler yapılan inceleme ve ilkyardımın ardından diğer 12 balinaya ise durumlarının kötüleşmesi nedeniyle ötenazi uyguladı. Balinaların kıyıya vurma nedeni ise bilinmiyor.
Balinalar, yollarını kaybetmeleri veya gelgitler nedeniyle mahsur kalmaları gibi farklı nedenlerle kıyıya vurabiliyor. Uzmanlar, özellikle pilot balinaların yakın sosyal bağları olduğunu, sürünün bir üyesinin zor durumda kaldığında diğerlerinin de onu takip ettiğini ve bu durumun da balinaların toplu halde kıyıya vurmalarına yol açtığını belirtiyor.
Etiket: balina
-
77 pilot balina kıyıya vurdu
-
12 metrelik balinanın iskeleti hayranlık uyandırıyor
Türkiye’nin Akdeniz’e kıyısı olan illerinden Hatay, su altı ve su üstü canlı çeşitliliğiyle birçok hayvana ev sahipliği yapıyor. Bölgedeki su altı zenginliğini gözler önüne sermek isteyen İskenderun Teknik Üniversitesi (İSTE) tarafından su altı müzesinin açılışı geçtiğimizde günlerde gerçekleştirilmişti. Birçok hayvanın iskeletinin sergilendiği müzede görenlerin ilgisini çeken ise 8 Ocak 2016 tarihinde İskenderun Körfezi’nde kıyıya vuran 12 metre uzunluğundaki balina yavrusunun iskeleti oldu.
Deprem sonrası bölgenin ayağa kalkması için çalışmalar yürüttüklerini dile getiren İSTE Rektörü Prof. Dr. Tolga Depci, “Biz teknik bir üniversite olarak şu anda sualtı müzemizi açmış durumdayız. Akdeniz’in incisi olan İskenderun’umuzu toparlamak, Hatay’ın toparlanması sürecinde bir üniversite olarak elimizden geldiği kadar devletimize katkı sağlamak zorundayız ve bunu da gönüllü olarak yapıyoruz. Bildiğiniz gibi Deniz Bilimleri ve Teknoloji Fakültemiz var, fakültemizde görev yapan çok değerli hocalarımızın bugüne kadar toplamış oldukları canlılar var. Şu anda dünyanın en büyük 2’nci hayvanı olan 12 metre boyundaki balinanın iskeleti bizde bulunmakta. Bu da Akdeniz bölgesine baktığınızda tektir. Bu kapsamda yaklaşık 500 tane türün içerisinde bulunduğu bir müzemizi hayata geçirmiş bulunmaktayız. Tabii ki gelecek olan genç nesilleri elimizden geldiği kadar ülkemiz hakkında bilgilendirmek, denizlerimizin, denizdeki güzelliklerimiz ve denizaltı varlıklarımız hakkında da onları bilgilendirmenin son derece önemli olduğunu düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Yaklaşık 12 metrelik boyda bir yavru balinayı sergiliyoruz”
İSTE Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cemal Turan, İskenderun Teknik Üniversitesinde bir sualtı müzesi oluşturma fikrinin yıllardır sürdürülen bir düşünce olduğunu ifade ederek, “Çünkü İskenderun’un körfezi gerçekten biyolojikliğin yüksek olduğu bir bölge. Birçok balina türü, yunus türü, Akdeniz foku, deniz kaplumbağaları ve diğer balık türleri gibi birçok endemik türü içerisinde barındırmakta. Sayın Rektörümüz Prof. Dr. Tolga Depçi’nin sualtı müzesi kurma fikrine destek vermesiyle birlikte biz bu işe başladık. Daha önce İskenderun körfezinde karaya vuran balinaları, yunusları, deniz kaplumbağaları gibi türleri toplayarak, önce fakültemizde bunları toprakta gömdük ve onların kemiklerinin ortaya çıkmasını bekledik ve sualtı müzesini şu an itibarıyla İskenderun halkına ve Türkiye halkının hizmetine sunmuş bulunmaktayız. Bunun mutluluğunu yaşamaktayız, gerçekten özellikle Hatay bölgesinde bir ilk yani tüm Akdeniz bölgesini kapsayan ilk kez bir balina burada sergilenmiş olacak. Bu balina da zaten dünyanın en büyük 2’nci büyük hayvanı yaklaşık 37 metreye kadar uzayabilen bir balina türü. Biz de yaklaşık 12 metrelik boyda bir yavru balinayı sergiliyoruz burada. Yunuslar sergiliyoruz, deniz kaplumbağalarını, zehirli türleri, aslan balığı, balon balıkları gibi türleri halkın bunları tanımasını sağlıyoruz. Bu anlamda zengin bir koleksiyona sahibiz, yaklaşık 500 tane tür bulunmakta bunların bir kısmı atölyemizde daha hazırlık aşamasında sergiye hazırlamaya çalışıyoruz” şeklinde konuştu. -
160 pilot balina kıyıya vurdu
Avustralya’nın Batı Avustralya eyaletinin başkenti Perth’in 285 kilometre güneyindeki Dunsborough sahilinde yaklaşık 160 pilot balina karaya vurdu. South West Parklar ve Yaban Hayatı Servisi (PWS), kıyıya vuran balinalardan 28’inin öldüğünü açıkladı. Kurtarma çalışmalarının devam ettiğini kaydeden yetkililer, bilim adamlarının balinaların toplu halde kıyıya vurmasının nedenlerini araştırdığını bildirdi.
Avustralya Biyoçeşitlilik, Koruma ve Cazibe Merkezleri Departmanı (DBCA), konuya ilişkin açıklamasında balinaların kıyıda 500 metrelik alana yayılan 4 sürüden oluştuğunu açıkladı. Açıklamada 1.5 kilometre açıklıkta 20 balinanın bulunduğu bir sürünün tespit edildiği aktarılarak, “Ekibimiz olaya güvenli bir şekilde müdahale etmek, gönüllüleri ve personeli güvende tutmak ve aynı zamanda balinaları koruyarak hareket etmek için her türlü çabayı gösteriyor” denildi.
Bölge Vahşi Yaşam Sorumlusu Pia Courtis, balinaların dün sabahın erken saatlerinde kıyıya vurmuş olabileceğini ifade ederek, “Pilot balinaların kıyıya vurması genellikle iyi sonuçlanmaz. Sonunda çok sayıda hayvanımız ölüyor” dedi.
Nedeni bilinmiyor
Pilot balinaların neden kıyıya vurduğu bilinmiyor. Ancak bilim adamları, hafif eğilimli, kumlu sahil nedeniyle ya da balinaların lider balinayı takip ederek kıyıya vurmuş olabileceği üzerinde duruyor.
-
Mahsur kalan balina ve yunus sürüsüne ötenazi yapıldı
Yeni Zelanda Koruma Dairesi (DOC) tarafından yapılan açıklamada, 45 yalancı katil balina ve şişe burunlu yunustan oluşan bir sürünün dün yerel saatle 14.00 sıralarında Mahia Yarımadası kıyılarında mahsur kaldığı belirtildi. DOC Gisborne Operasyon Müdürü Matt Tong, bölge sakinlerinin su seviyesi yükselince sürüyü yeniden yüzdürmeye çalıştığını ancak bir süre sonra deniz canlılarının resif alanında yeniden mahsur kaldığını söyledi. Tong, “Ekibimiz, sürüyü kayalık resifte yaralı bir şekilde buldu. Bir kısmı çoktan ölmüştü. Açık bir şekilde acı çekiyorlardı ve onlara ötenazi uygulamak yapılacak en insani davranış biçimiydi” dedi.
DOC tarafından yapılan açıklamada, yaralanan balinaların ve yunusların hayatta kalma şansının son derece düşük olduğu bu nedenle acı çekmelerini önlemek için ötenazi yapıldığı belirtildi.
Yeni Zelanda’da açıklarındaki balina ve yunuslar, hastalık, yön bulamama, coğrafi özellikler, gelgit, yırtıcı bir hayvan tarafından takip edilme veya şiddetli hava şartları gibi nedenlerle kıyıya vurduğu biliniyor. -
ABD’de balinaların dansı
ABD’nin Massachusetts eyaletine bağlı Provincetown kasabası açıklarında dans eden balinalar, Robert Addie’nin cep telefonu kamerasına takıldı. Ailesiyle birlikte balık avlamak için tekneyle açılan Addie’nin çektiği görüntüler, izleyenleri mest etti. Üç balinanın suya atlayıp çıkarak yaptığı senkronize dans gösterisi aileye unutulmaz anlar yaşattı.
Robert Addie, ABD basınına yaptığı açıklamada, hayatı boyunca tekneyle açıldığında binlerce kez balina gördüğünü ancak böyle benzersiz bir ana ilk kez şahit olduğunu söyledi. Addie, “Kambur balinalardan oluşan üçlü senkronize bir bale. Böyle bir şey gören kimseyi tanımıyorum. Çok etkileyici. Bir daha asla göremeyeceğim ama ömür boyu hatırlayacağım muhteşem bir an” dedi.
-
51 pilot balina kıyıya vurdu
Avusturalya’nın Batı Avusturalya eyaletinin güneyinde bulunan Cheynes Plajı’nda 51 pilot balina toplu halde kıyıya vurdu. Avusturalyalı yetkililer ve gönüllüler, kıyıya vuran balinaların yanı sıra toplu halde suda mahsur kalan balinaları kurtarmak için de yoğun çaba sarf etti. Batı Avusturalya Parklar ve Yaban Hayatı Servisi’nden yapılan açıklamada, “Cheynes Plajı’nda toplu halde kıyıya vuran 51 balina ne yazık ki kurtarılamadı. Çalışanlar ve gönüllüler, 46 pilot balinayı ise sulara döndürmek için ortak çalışma yürüttü” denildi. Batı Avusturalya Parklar ve Yaban Hayatı Servisi yetkilileri, bölgede bulunanlara plajdan uzak durmaları uyarısı yaptı.
Yaban hayatına yönelik araştırmalar yapan Vanessa Pirotta, balinaların neden kıyıya vurduğunun bilinmediğini ifade etti. Pirotta, balinaların kıyıya vurmadan önce toplandıklarına dikkat çekerek, “Katil balina gibi bir avcıdan kaçmaya çalışıyor olabilirler” dedi.
Güney yarımkürede ve Kuzey Atlas Okyanusu’nda yaşayan pilot balinalar gri, siyah veya kahverengi renklerde olabiliyor ve boyları 7.6 metreyi buluyor. Geçtiğimiz eylül ayında yaklaşık 200 balina Avusturalya’nın Tazmanya kıyılarına vurmuş, yalnızca 35’i kurtarılabilmişti. Tazmanya’daki en büyük kıyıya vurma olayı 400 balina ile 2020 yılında yaşanmıştı. -
Balina heyecanı
Deniz memelilerinin kritik yaşam alanları ve karşılaştıkları sorunlar hakkında bilimsel ve kamu bilincini artırmaya yönelik çalışmalar yapan DMAD’nin uzman ekibi, Kaş ve Fethiye açıklarında ispermeçet balinaları görüntüledi. Dernek kurucusu Aylin Akkaya, Dimitris Lisenko, Leyla İsrapilova, Evie Violet White, Atakan Dalkılıç, Bedirhan Bartu Tekin, Ceyda Özdemir, Efecan İştipliler, Zeynep Dilan Seyhan ve Evsane Güllüdere, bölgedeki çalışmalarını sürdürüyor.
Deniz biyoçeşitliliğini korumak için veri tabanı oluşturan, ekolojik farkındalığı artırmayı amaçlayan derneğin araştırmacıları, Akdeniz’de yürüttükleri araştırma seferinde elde ettikleri ispermeçet balinalarına ait görüntüleri sosyal medya hesaplarından paylaştı. DMAD’dan Leyla İsrapilova, ‘Türkiye’de balina var’ başlıklı paylaşımında, bu balinaların aslında hep var olduklarına işaret ederek, “Başka balina türleri de var. Fakat insan kaynaklı stres faktörleri arttığı için koruma ve farkındalık çalışmalarının önemi gittikçe artıyor” diye uyardı.
Türkiye denizlerinde ispermeçet, gagalı balina ve uzun balina olmak üzere 3 tür balina bulunduğunu belirten araştırma ekibinden Efecan İştipliler, Dünya Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) kırmızı listesi verilerine göre Akdeniz’de yaşayan ispermeçet balinaları için 250 ila 2 bin 500 arasında nüfus tahmini yapıldığını, Akdeniz popülasyonunun ‘tehlike altında’ şeklinde sınıflandırıldığını söyledi.
Doğu Akdeniz’deki çalışmaların az olması nedeniyle Türkiye kıyılarındaki nüfusun ortaya çıkarılması için daha çok çalışılması gerektiğini belirten İştipliler, balina ve yunusların iletişim için ses kullanan canlılar olduklarından, en büyük tehdidin de su altı ses kirliliği olduğunu kaydetti. İştipliler, ayrıca deniz trafiğine bağlı yaralanmalar, plastik kirliliğini de balina türleri için önemli tehditler olarak sıraladı.
İspermeçet balinasında yeni doğan yavruların, 3,5- 4,5 metre uzunluğunda ve 1 ton ağırlığına sahip olabildiğini anlatan İştipliler, şu bilgileri verdi:
“Hermann Melville’in ünlü romanında bahsi geçen ve bizlerin Moby Dick olarak bildiğimiz kaşalotlar, belki de en ikonik balinalardan biridir. Yaşayan en büyük dişli balinadır. Dünya üzerindeki canlılar arasında en büyük beyne sahiptir. Yetişkin dişi bireyler 12,5 metre ve yetişkin erkek bireyler ise 19,2 metreye kadar büyüyebiliyor. Kaydedilen en yüksek ağırlık ise 57 bin kilogramdır. Derin denizlerde yaşar ve avlanırlar. 1000 metre ve daha derin sularda daha yaygın olarak görülebilirler. Genellikle 30-50 dakikalık dalışlar gerçekleştirirler, bu dalışlarıyla en uzun dalış süresine sahip ikinci canlıdır. Birinci sırada ise 2 bin 992 metreye yaptığı 138 dakikalık dalışları ile yine ülkemizde görülen gagalı balina bulunmaktadır.”
Denizlerimizde balina ve yunuslarla ilgili veri eksikliğinin çok fazla olduğuna dikkati çeken İştipliler, şöyle devam etti:
“Sularımızdaki canlıların varlığından habersiz birçok insan var. DMAD ekibi olarak veri eksikliğini kapatmak ve bu canlıları yakından tanımak için düzenlediğimiz seferlerin yanı sıra toplum bilincini artırmaya ve sularımızdaki balinaların bilinirliğini vurgulamaya çalışıyoruz. Denizlerimizi korumak ve deniz memelilerine daha huzurlu bir deniz bırakmak için hep birlikte çalışabiliriz. Daha önce de belirttiğimiz gibi balinalar sese son derece duyarlıdır. Bu yüzden deniz taşıtı tekne vb. kullanıyorsanız hızınıza dikkat etmelisiniz. Kirlilikten kaçınabilir ve tüketimi azaltabilirsiniz. Görüntüler ve çalışmalarımızı paylaşabilir ve toplumsal bilinçlendirmeye katkıda bulunabilirsiniz. Araştırmalarımıza destek olarak denizlerimizdeki canlıların korunmasında rol oynayabilirsiniz.”
-
Nesilleri daha erken tükenebilir
CBS News’in haberine göre, NOAA’dan yapılan açıklamada, büyük balina türleri arasında “yok olma tehlikesi en yüksek” olan buzul balinalarının sayısının, dünya genelinde toplamda 350’den daha az olduğu ve 70’ten az dişi sayısıyla tükenmenin eşiğinde bulunduğu ifade edildi.
Açıklamada, başta 100’e yakın balinanın yaşamını yitirdiğinin düşünüldüğü aktarılarak, gerçek ölüm sayısının, türün halihazırda az sayıdaki nüfusu göz önüne alındığında büyük bir rakama tekabül eden bu sayıdan da fazla olduğunun belirlendiği kaydedildi.
Bu balinaların, Deniz Memelilerini Koruma Yasası kapsamında ani ölümlere neden olabilecek çeşitli olaylar ile 2017’den beri karşılaştığı belirtilen açıklamada, bu durumun buzul balinalarının neslinin beklenmedik şekilde tükenebileceğine işaret ettiği vurgulandı.
Son 6 yılda 36 buzul balinasının öldüğü, 33’ünün ağır yaralandığı ve 45’inin hafif yaralanmalara veya hastalığa maruz kaldığı kaydedildi.
Ölümlerin çoğunun gemilerin buzul balinalarına çarpması nedeniyle gerçekleştiği bildirildi.
Ani ölümlere neden olabilecek durumlarda çoğunlukla dişi ve yavru buzul balinalarının ölmesinin ciddi endişeye yol açtığına işaret edilen açıklamada, nesli tükenme tehlikesindeki türün düşünüldüğünden daha erken yok olabileceği vurgulandı.
Açıklamada, “Buzul balinalarının nesli tükenmek üzere. İnsan kaynaklı ölüm ve yaralanmaları önemli ölçüde azaltmak için acil önlem alınmazsa buzul balinası sayısı azalmaya devam edecek ve türün neslini devam ettirmesini tehlikeye atacaktır.” ifadelerine yer verildi.
-
Marmaris’te görülen Kaşalot cinsi balina
2 Haziran tarihinde Marmaris ilçesi Turunç Mahallesi Amos Antik Kenti açıklarında su sporları tekne kaptanı Coşkun Akkaya, tur esnasında Kaşalot cinsi balinayı görüntülemiş ve Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Halit Filiz balinanın iç sulara yıllar sonra tekrar geldiğini açıklamıştı.
Kaşalot cinsi balina bu kez Rodos Adası açıklarında turistler tarafından görüntülendi. Görüntülerde balinanın manevralar yaparak yüzdüğü gözlenirken, kısa bir süre sonra ise bir köpek balığının balinayı takip ettiği anlar görüntülere yansıdı.
-
Rusya’nın casus balinasına karşı uyarısı
Norveç’te 2019’dan bu yana görülen ve Rusya’ya ait olduğu tahmin edilen casus beyaz balina “Hvaldimir” yeniden gündem oldu. Norveç Balıkçılık İdaresi, zarar verilmesini önlemek için balinaya yaklaşılmaması ve temastan kaçınılması konusunda uyarıda bulundu. İdare tarafından yapılan açıklamada, balinanın ülkenin güneyinde, yoğun nüfuslu bir bölgeye ulaşması nedeniyle yaralanma riskinin önemli ölçüde arttığı ifade edildi.
Balıkçılık İdaresi yöneticisi Frank Bakke-Jensen, balinanın daha önce teknelerle temas etmesi nedeniyle hafif yaralandığını hatırlatarak, “Tekneyle açılanları, balinanın yaralanmasını veya tekne trafiği nedeniyle ölmesini engellemek için belirli bir mesafeyi korumaya çağırıyoruz” dedi. Casus balinanın özgür yaşaması gerektiğini kaydeden Bakke-Jensen, balinayı yakalayıp bir yere koymak için hiçbir neden görmediklerini söyledi.Balinanın üzerinde kamera bulunmuştu
Üzerine bir kemerle kamera bağlanmış Hvaldimir adlı balina, 2019’da Norveç açıklarında ilk kez görülmesinin ardından dünyada büyük ilgi çekmişti. Kemerin üzerindeki tokalarda St. Petersburg menşei bulunması dikkatleri Rusya’ya yönlendirmişti. Uzmanlar, casus balinanın Rusya’ya ait olduğunu ve Rus donanması tarafından eğitildiğini düşündüklerini açıklamıştı.