Pembe Tek Boynuz

Etiket: Bilge Kağan

  • Osmangazi’ye Bilge Kağan Anıtı

    Osmangazi’ye Bilge Kağan Anıtı

    Bursa Osmangazi Belediyesi’nin tarihte ilk ‘Türk’ kelimesinin geçtiği Orhun Yazıtları’nın yer aldığı Moğolistan’ın Arkhangai Belediyesi ile olan kardeş şehir ilişkileri, iyi niyet çerçevesinde gerçekleştirilen diyalog ve etkinliklerle güçleniyor. Göktürk Devleti’nin en güçlü hükümdarı olarak Türk tarihinde ölümsüz bir yere sahip olan Bilge Kağan isminin, karşılıklı alınan kararla birlikte her iki şehirde de caddelere verildiğini ifade eden Başkan Dündar, “Bilindiği gibi, Türk kelimesinin ilk kullanıldığı Orhun Abideleri Moğolistan’ın Arkhangai şehrinde bulunuyor. Osmangazi Belediyesi olarak kardeş şehrimiz olan Arkhangai şehri yöneticileri ile karşılıklı ziyaret ve işbirliği görüşmelerimiz sırasında, her iki şehirde de bir caddeye Bilgi Kağan isminin verilmesi kararını aldık” dedi.

    Osmangazi Belediyesi’nin Ekim ayı meclis toplantısında bu kararın meclisten de geçtiğini belirten Başkan Dündar, “Karşılıklı görüşmeler sonucu aldığımız bu kararın ardından, Osmangazi Belediyesi olarak meclis toplantısında Yunuseli Mahallemizdeki Alpaslan Türkeş Caddesi ile Yunuseli Bulvarı arasında kalan caddeye Bilge Kağan Caddesi ismini verdik. Aynı şekilde kardeş şehir Arkhangai’da bir caddeye de Bilgi Kağan ismi verildi. Önümüzdeki günlerde adını verdiğimiz Bilge Kağan isminin yazılı olduğu anıtı caddeye dikerek hem kardeşliğimizi, hem de Bilge Kağan ismini ölümsüzleştirmiş olacağız” diye konuştu.

    Bilge Kağan kimdir?

    Büyük Türk hükümdarı Bilge Kağan, 683 yılında doğdu. Babası Göktürk Devleti’ni yeniden kuran İlteriş Kutlug Kağan, annesi İlbilge Hatun’dur. 8 yaşında babasını kaybeden Bilge Kağan, amcası Kapağan Kağan tarafından büyütüldü. İkinci Göktürk Kağanlığı’nın 4. Kağanı olan Bilge Kağan’ın hükümdarlığı süresince Göktürk Devleti’nin sınırları Çin’in Şan-Tung ovasından, İç Asya’da Karaşar bölgesine, kuzeyde Bayırku sahasından Ani Irmağına, batıda Ceyhun Irmağı dolaylarındaki Semerkand-Belh yoluna kadar genişlemiştir. Tarihte bilinen ilk Türk kelimesinin geçtiği Orhun Yazıtları, Göktürk (Köktürk) imparatorluğunun ünlü hükümdarı Bilge Kağan döneminden kalan yazılı taşlardır. Bu taşlar, hem maddi hem de manevi bakımdan Türk dili, kültürü ve tarihinin en değerli anıtlarıdır. “Türk” kelimesi, Türk Milleti’nin adı olarak ilk defa bu bengü taşlarda geçmektedir. Bilge Kağan, 25 Kasım 734 tarihinde yaşama gözlerini yummuştur.

  • Moğolistan’da Türk liderin mezarı bulundu

    Moğolistan’da Türk liderin mezarı bulundu

    Uluslararası Türk Akademisi (TWESCO) Başkanı Darhan Kıdırali, Moğolistan’ın Arkhangai bölgesi Nomgon Ovası’nda TWESCO ve Moğol Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü tarafından ortaklaşa yürütülen bilimsel arkeolojik keşif gezisi sırasında İlteriş Kağan’a adanmış ve toplam alanı 2 bin metreden fazla olan külliye ve yazıtının keşfedildiğini bildirdi. Kıdırali, batıdan doğuya doğru oval bir biçimde yer alan külliyenin etrafına hendek kazıldığını ve buradan toprak yığılarak bir kale inşa edildiği söyleyerek, “Külliyenin batı tarafında, delikli taştan bir küp, taştan insan figürleri, iki yavrusu olan aslan heykeli ve iki koyun heykeli bulunmakta ve külliyenin kapısından doğuya doğru 51 adet balbal taşı yan yana dizilmiş durumda” dedi.

    Anıtın metninden “Tanrı”, “Türk” gibi kelimeler tespit edildi

    Külliye içinde bir ibadet yerinin olduğunu kanıtlayan tuğla kalıntıları ve patika üzerine serilen kil bir kaplamanın bulunduğunu ifade eden Kıdırali, “İbadet yerinin önünde yazıtın üst kısmı ve kaplumbağa şeklindeki temeli keşfedilmiştir. Bulunan değerli eserin iki yüzünde 12 satırlık eski Türk yazısı, üçüncü yüzünde ise eski Soğd yazısı bulunmaktadır. Keşfe katılan bilim adamları anıtın metninden ‘Tanrı’, ‘Türk’, ‘Kutluk’, ‘Tümen’ gibi bir dizi kelime tespit etmişlerdir. Bulunan anıt, Türk adının ilk kez geçtiği Göktürk döneminin en eski yazılı anıtı olarak kabul edilmekte. Genel olarak Nomgon külliyesi, tüm özellikleriyle Bilge Kağan ve Kültegin külliyelerine benzer” dedi.

    Nomgon kazıları için bilimsel kitap hazırlanacak

    Kıdırali, Nomgon yazılı anıtın üst tarafında, vücudu ejderha şeklinde iki kurt başının çizilmiş olduğunu söyleyerek, Taspar Kağan, Bilge, Kültegin ve diğer anıtların tepesine de bu tür Kağanlık simgeleri olan ejderha biçimli, kurt başlı şeklin çizildiğini hatırlattı. Nomgon anıtının Orhun anıtları gibi Göktürk devleti için önemli bir anıt olduğunun altını çizen Kıdırali, TWESCO’nun Nomgon kazıları sonuçlarıyla ilgili bilimsel kitap hazırlayacağını ve onun tanıtımını Türk devletlerinin başkentlerinde yapacağını aktardı. Kıdırali, Moğolistan’daki Göktürk dönemine ait anıtların kazılarının önümüzdeki günlerde de devam edeceğini söyledi.

    2019 yılında başlayan Nomgon kazı çalışmalarına Covid-19 salgını nedeniyle iki yıl ara verilmiş, kazı çalışmaları bu yıl Temmuz ayında yeniden başlatılmıştı.