Avrupa Birliği İklim İzleme Birimi yeni yayınlanan raporunda geçtiğimiz haziran ayında küresel ortalama yüzey sıcaklığının rekor kırdığını açıkladı. Avrupa Birliği Copernicus İklim Değişikliği Servisi tarafından hazırlanan rapora göre, haziran ayında dünya, 1991-2020 ortalamasının 0,5 derece üzerinde ısındı. Haziran ayındaki alışılmışın dışında artış 2023 yılını kayıtlara geçen ‘en sıcak yıl’ yapabilir. Rapor, Kuzey Atlantik denizindeki yüzey sıcaklığının alışılmışın dışında aşıldığını da not ediyor.
Söz konusu raporları ve açıklamaları haberglobal.com.tr için değerlendiren Boğaziçi Üniversitesi İklim Değişikliği ve Politikaları Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz 2023 yılında hız kazanan ısınmanın geleceğiyle ilgili 2027 yılına işaret ediyor. Kurnaz’a göre önümüzdeki dört yıllık dönemde ısınma konusunda yeni rekorlar gelebilir.
1,5 derecelik kritik ısınma eşiğinin tam olarak ne olduğu üzerinde durmak gerekiyor. Ortalama küresel sıcaklıklarla ilgili yapılan ölçümlere göre, dünya 2021 yılında sanayileşme öncesi döneme kıyasla 1,1 derece ısındı. Paris İklim Değişikliği Anlaşması’nın taraflarının önüne konan rapora göre, iklimle bağlantılı felaketlerin önüne geçilmesi için küresel ısınmanın 1,5 derecenin üzerine çıkmaması gerekiyor. Eğer bu eşik aşılırsa dünya felaketlerle baş edemeyebilir.
Önümüzdeki 4 yıllık döneme dikkat çeken Prof. Dr. Kurnaz’a göre ise kritik eşik çoktan aşıldı ve artık geri dönüş mümkün değil. Kurnaz, bu durumu şöyle değerlendiriyor:
“Isınma yeni başlamadı. Söz konusu ölçümler endüstri öncesi ve sonrası dönemi kıyaslıyor. Görülüyor ki dünya geçmişe kıyasla ısındı. Şimdiki ölçümler, dünyanın 1,5 derecelik küresel ısınma eşiğini geçmesinin yüzde 66 ihtimal olduğunu ortaya koyuyor. Dünyada günümüzdeki ısınma 1,2 ila 1,3 derece arasında. Her bir derece ortalama sıcaklık artışı, ölçülen en yüksek sıcaklıkların da en az 3 derece artması anlamına geliyor. Örneğin bugün 49,1 derece olan en yüksek sıcaklık dünya 1 derece ısınacak olsa 52,1 dereceye yükselecek.”
Kritik eşiğin tam olarak ne olduğu konusunda farklı bir değerlendirmede bulunan Kurnaz şunları söyledi:
“Küresel ısınma konusunda dünyanın kırmızı çizgisi çoktan aşıldı. Dünya 1,5 derece ısınacak ancak zaten 1,2 derece ısınmış olması da kötü. Eğer gerekli önlemler alınmazsa 1,5 derece 2,0’ye de çıkacaktır. Kırmızı çizgi sıfır derece ısınmaydı.”
Kurnaz, 1,5 derecelik ısınmanın doğuracağı sonuçlarla ilgili şunları dile getiriyor:
“Sıcaklık ortalamasının artması beraberinde aşırı yağışlar, kuraklık ve alışılmışın dışında sıcaklık artışı getirecek. Meteorolojinin işi bu gibi iklim durumlarını önceden tespit etmek, örneğin 7 günlük periyotlar halinde raporlamaktır. Ancak iklimin seyrine bir müdahale imkansız. Artık 1,5 derecelik sıcaklık artışını geriye çevirmek de mümkün değil. Umutlu olmak için elimizde pek fazla bir şey yok.”
İklim sorununun gündemde geniş şekilde yer almasının önemine değinen Kurnaz şunları ifade etti:
“Dünyada en önemli gündemin iklim krizi olması gerekiyor. Ne zaman toplum bu konuyu öncelikli hale getirirse o zaman çok uluslu şirketler, devletler bu doğrultuda adım atmaya başlar.”
Türkiye’nin küresel iklim değişikliği konusunda uluslararası alanda üzerine düşen her şeyi eksiksiz bir şekilde yerine getirdiğini vurgulayan Kurnaz, “Ancak küresel durum pek iyi değil. Hiçbir ülkenin tek başına atacağı adımlar yeterli olmayacaktır” vurgusunu yaptı.
Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi ısınmanın 1,5 derecenin üzerine çıkarak 2,0 dereceye yaklaşması durumunda oluşacak felaketlerle ilgili rakamlara daha önce işaret etmişti. Buna göre her 10 yılda bir meydana gelen aşırı sıcaklık olaylarının, 1.5 derecelik ısınmada on yılda 4,1 kez, 2,0 derecelik ısınmada ise 5,6 kez gerçekleşeceği belirtildi. Küresel ısınma 4,0 dereceye ulaşırsa bu tür olaylar 10 yılda 9,4 kez gerçekleşebilecek.
