Sarıgöllü çiftçiler yaz aylarında doğal olarak üretecekleri sebzeler için bağ ve bahçelerinde hazırladıkları arklara dikim için bol miktarda patlıcan, biber, domates gibi fideleri temin etmeye başladı.
Sarıgöllü fide üreticisi Ahmet Bayram seralarında bol miktarda yazlık fide bulunduğunu ve satışların da başladığını ifade etti.
Dünya karpuz üretiminde Çin’den sonra 4 buçuk milyon ton ile 2. sırada olan Türkiye’nin, karpuz ihtiyacının yüzde 20’sini karşılayan Adana’da fideler, Karataş ilçesinde toprakla buluştu.
Sabah saatlerinden itibaren kumlu tarlalara gelen işçilerin bazıları toprağı düzeltirken, bazıları fide çukurlarına gübre yerleştirdiği toprağı, fide ekimine hazır hale getirdi. Dikilen fidelerin soğuktan korunması için üstleri naylonla kapatıldı. İşçilerin bin bir emekle diktikleri ve deniz kumunda yetişecek karpuzlar, hava sıcaklığının mevsim normallerinde gitmesi halinde Mayıs ayının ikinci haftasında hasat edilerek pazarda ilk tescilli karpuz olarak satılacak.
Üreticilerin önemli gelir kaynağı
Tadı, rengi, kokusu ve aromasıyla bilinen, Türk Patent ve Marka Kurumu’nca da ‘coğrafi işaret belgesi’ verilen Adana karpuzunda yıllık yaklaşık 850 bin ton verim alınıyor ve en erkenci ürün olması sayesinde üretici için önemli bir gelir kaynağına sahip. Geçen sene 110 bin dönüm alanda ekilen karpuz bu sene yüzde 20 artışla 132 bin dönüm alanda ekilecek.
“Maliyet dönüme 18-20 bin lira”
Ekim sırasında İhlas Haber Ajansı’na konuşan Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, “Bu sene karpuzun bir dönüme maliyeti 18-20 bin lira arasında değişmekte. Fidenin tanesi 15-18 lira arasında değişmekte. Adana karpuzu bir marka. Tadı, rengi ve aromasıyla dünyada bilinen bir ürün. Turfanda karpuz çıktığında İran’dan ülkemize karpuz girmemekte. Son 2 yıldır Adana karpuzu Avrupa, Rusya ve birçok ülkeye gönderiliyor” dedi.
“Karpuz yurt dışına giderse sorun olmayacaktır”
Son 2 yıldır Adana’da çekirdeksiz karpuz üretiminin yapıldığını ve bununda yurt dışına gönderildiğini söyleyen Doğan, “Avrupa’da çekirdeksiz karpuz üretimi yüzde 80 civarında. Orada karpuzun kilogramı 1 Euro civarında. Ancak bizim karpuzumuzun oraya gidiş maliyeti 0.80 Euro. Eğer karpuzumuz yurt dışına giderse herhangi bir sıkıntı olmayacaktır” ifadelerini kullandı.
“5 lira bekliyoruz”
Karpuz fiyatının bu sene 5-6 lira ve üzerinde arasında olacağını beklediklerini aktaran Mehmet Akın Doğan, “Nisan sonu veya Mayıs başında hasadın yapılması bekleniyor. Eğer karpuzun kilogram fiyatı da 5 lira ve üzerinde olursa çiftçiler para kazanacaktır” diye konuştu.
Kentte 230 dönümlük alanda karpuz eken çiftçi Veli Şahbaz ise karpuz kilogram fiyatının en az 5 lira olmasını beklediklerini söyledi.
Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem, Vahide Aktuğ Ortaokulu öğrencileriyle birlikte okul bahçesinde oluşturulan alana çilek ve marul fidesi dikti. Doğru tarım ve sulama teknikleri hakkında bilinçlenen öğrenciler, ürünlerin yetişme sürecini de gözlemleyecek.Kent içinde oluşturduğu mini bostanlarda öğrencilere tarımsal üretimin önemini aşılayan Nilüfer Belediyesi, yine okullarla yaptığı iş birliğiyle de çeşitli etkinliklerle tarım konusunda farkındalık oluşturuyor. Bu okullardan biri de, Vahide Aktuğ Ortaokulu oldu. Öğretmenleri Salih Sarıbaş’ın girişimiyle ilk olarak Nilüfer Kent Bostanları’na giden Vahide Aktuğ Ortaokulu’nun 5. sınıf öğrencileri, burada doğru tarım ve sulama teknikleri konusunda bilinçlendiler. Nilüfer Belediyesi’nin desteğiyle okul bahçelerine bir de mini bir bostan oluşturan çocuklar, tarımsal üretim konusunda öğrendiklerini, uygulama fırsatı buldu.
Nilüfer Belediyesi İklim Değişikliği ve Sıfır Atık Müdürlüğü’nün katkılarıyla okul bahçesinde oluşturdukları yataklarda bulunan toprağı kompost gübreyle zenginleştiren öğrenciler, ardından 150 adet çilek ve 100 adet marul fidesini toprakla buluşturdu. Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem de, Vahide Aktuğ Ortaokulu’na giderek çocuklarla birlikte çilek ve marul fidesi dikti. Fidelere can suyu vermeyi ihmal etmeyen öğrenciler, bir ürünün yetişme sürecini gözlemleyecek.
Çocukları tarıma gösterdikleri ilgi nedeniyle kutlayan Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem, “Dünyada yaşanan olaylar, tarımsal üretim ve su tasarrufunun önemini bir kez daha gösterdi. Küçük yaşlardan itibaren bu konuda bilinçlenmek, geleceğimiz için çok önemli. Vahide Aktuğ Ortaokulu öğrencileri, Nilüfer Kent Bostanları’nda öğrendiklerini kendi okullarında uygulayarak pekiştirdi. Bu sayede tarımın, üretimin ve su tasarrufunun önemini daha iyi kavradı” diye konuştu.
Öğrencileri çevreyi koruma, doğru tarım teknikleri ve su tasarrufu konusunda bilinçlendirmek amacıyla çeşitli projeler ürettiklerini belirten öğretmen Salih Sarıbaş da, mini bostan uygulamasının çok verimli olduğunu, böylece öğrencilerin ürün yetiştirmenin önemini de öğreneceklerini söyledi.
Samsun’da devlet tarafından 50 çiftçiye ‘yediveren’ adı verilen 750 bin adet ‘albion’ cinsi çilek fidesi dağıtıldı. Samsun’da 472 dekar alanda 921 ton çilek üretiliyor. Mevcut üretim, yoğun talebi karşılamıyor. Bu doğrultuda Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı(DOKAP) arasında imzalanan protokole istinaden, Samsun Çilek Yetiştiriciliğini Geliştirme Projesi bünyesinde İlkadım Ahullu Mahallesi’nde üreticilere çilek fidesi ve damla sulama ekipmanı temini sağlandı. Ayrıca bugün yapılan törenle de üreticilere çilek fidesi dağıtımı gerçekleştirildi.
Törende konuşan Samsun İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, “19 Mayıs, Alaçam, Asarcık, Atakum, Bafra, Canik, Çarşamba, İlkadım, Kavak, Ladik, Salıpazarı, Tekkeköy, Terme, Vezirköprü ve Yakakent ilçelerinde 50 üreticide üretici başına 3 dekar alanda olmak üzere toplam 150 dekar alanda uygulamaya koyduğumuz proje ile 1 milyon 276 bin TL tutarında frigo çilek fidesi alımı gerçekleştirilmiş olup, 15 ilçemizden 50 üreticimize 750 bin adet yediveren diye tabir edilen albion çeşidi çilek fidesi teslimi gerçekleştirildi” dedi.
Geçmiş desteklerden bahsettikten sonra DOKAP ile imzalanan protokole istinaden yürütülen Samsun Çilek Yetiştiriciliğini Geliştirme Projesi kapsamındaki desteklere de değinen Sağlam, “15 ilçeden 50 üreticimize 150 da alan için 6 bin 750 kg malç naylonu, 5 bin metre 63’lük boru, 240 bin metre 16’lık damlama borusu, 50 adet 5 tonluk tank, 5 biner adet 16’lık kurtağzı vana, 16’lık konik conta, 16’lık kurtağzı körtapa, 16’lık kurtağzı nipel, 50 adet 16’lık delme aparatı, 50 adet 63 mm kaplin vana, 50 adet 63 mm kaplin körtapa 838 bin 560 TL tutarında damla sulama sistemi, 410 bin 595,75 TL tutarında malç naylonu da yine geçtiğimiz aylarda teslim edilmiştir” diye konuştu.
Bursa’da yaz mevsimine girilmesine rağmen havalar ısınmaması, çiftçiyi de etkiledi. Fide ekimini için havaların ısınmasını bekleyen köylüler tohumları bir buçuk ay sonra toprakla buluşturdu. Şimdiye kadar filizlenmeleri gerektiğini fakat iklim şartları sebebiyle bir buçuk ay sonra ekim yaptıklarını söyleyen köylüler hava sıcaklığı biraz daha mevsim normallerinin altında seyretseydi ekim yapamayacaklarını ifade etti. Geç de olsa toprakla buluşan tohumlar yaklaşık 40 gün içerisinde olgunlaşması bekleniyor.
Zamanında ekilen fideler yağmurdan dolayı çürüdü
Komşularının tarlalarına zamanında ekim yaptığını fakat yağışlardan dolayı fidelerin çürüdüğünü söyleyen Serpil Seyrek, “Burası annemden bana kalan bir tarla. Normalde patates ekecektik, ancak patatesler yağmurlardan dolayı geç kaldı. O yüzden vazgeçtik. Fasulye, nohut, domates ve biber ektik. Temmuz ayının ilk haftasından sonra ekilen fideler, çok büyümez. İlaçlarını zamanında atarsan eğer, fasulyede, mısırda, domateste, biberde büyür. Ama bakımını yapmazsan büyümüyor” şeklinde konuştu.
“Daha önce kuraklıktan dolayı geç ekiyorduk”
Önceki yıllarda kuraklıktan bu yıl ise yağışlardan dolayı geç ekim yaptığını söyleyen Süleyman Seyrek ise “Bugün fasulye ekimini gerçekleştirdik. Yağmurlardan dolayı geç ektik. Normalde 1 ay önce ekmemiz gerekiyordu. Ekimi 1 ay önce gerçekleştirebilseydik eğer şuanda filizlenmiş olurlardı. Daha önce kuraklıktan dolayı geç ekiyorduk, bu yıl tam tersi oldu. Fazla yağış nedeni ile ekemedik” dedi.
Malatya kent genelinde bir süredir etkili olan sağanak yağış yer yer doluyu döndü. Çağla döneminde olan kayısı meyvelerine de zarar veren dolu yağışı kırsal bölgelerde çok sayıda sebze fidelerine zarar verdi.
Pütürge ve Akçadağ ilçelerinde çok sayıda sebze fidesinin dolu yağışında zarar gördüğü bildirilirken, kent merkezi ile kırsal bölgelerde bir süre daha etkili olması beklenen yağışlar için meteoroloji de yapılan açıklamada sel, su baskını, yıldırım, dolu yağışı, gibi olumsuzluklara karşı dikkatli ve tedbirli olunması istendi.
Osmangazi Belediyesi tarafından ekolojik sisteme uygun sağlıklı ve doğal bir yaşam için hayata geçirilen ‘Ekolojik Yaşam Merkezi’nde üretilen ata tohumlarının fideleri, ücretsiz olarak vatandaşlara dağıtıldı. Osmangazi Belediyesi Ekolojik Yaşam Merkezi’nde yetiştirilen ata tohumları ile üretilen domates, biber, salatalık ve patlıcan fidelerine vatandaşlar büyük ilgi gösterdi.
15 Temmuz Demokrasi Meydanı’nda gerçekleşen fide dağıtımında vatandaşlara sebze fidelerini hediye eden Osmangazi Belediye Başkanı Mustafa Dündar, Ekolojik Yaşam Merkezi’nde yetiştirilen ata tohumları ile yerli ve milli üretim katkı sağlarken, geçmişin lezzetlerini de geleceğe taşıdıklarını belirtti. Osmangazi Belediyesi olarak 4 yıl önce başlattıkları yerli ve milli tohumu yaygınlaştırma çalışmalarına devam ettiklerini söyleyen Başkan Dündar, “Yerli ve milli tohumlarımızın gelişmesi, geleceğe taşınması adına Ekolojik Yaşam Merkezi’ni hayata geçirdik. Vatandaşlarımızı da bu yönde bir şuur kazandırmak istiyoruz. Geleneksel ata tohumlarından elde ettiğimiz domates, biber, salatalık ve patlıcan fidelerini her yıl Mayıs ayında vatandaşlarımıza dağıtıyoruz. Elde ettiğimiz bu fideler ile tohumun devamlılığını da sağlamış oluyoruz. Bu yıl Osmangazi’nin 15 farklı meydanında toplam 1 milyon fideyi vatandaşlarımızla buluşturuyoruz. Aynı zamanda muhtarlarımız vasıtasıyla köy statüsündeki mahallelerimize de bu fideleri gönderiyoruz.” dedi.
Başkan Dündar, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi işbirliğinde Ekolojik Yaşam Merkezi’ndeki eğitim çalışmalarının da devam ettiğini sözlerine ekledi.
15 Temmuz Demokrasi Meydanı’nda AK Parti Osmangazi İlçe Başkanı Ufuk Cömez ve mahalle muhtarları ile birlikte sebze fidelerini dağıtan Başkan Dündar’a vatandaşlar, milli tarıma desteğinden dolayı teşekkür etti.
Baharın gelmesiyle Erzincan’da sebze ve meyve fideleri pazarda satışa sunuldu. Kendi sebze fidesini yetiştiremeyen çiftçiler, fide ihtiyacını pazardan karşılıyor. Erzincan’da yükselen sebze fiyatları, kendi sebzesini üretmek isteyen vatandaşların fideye olan talebini artırdı. Evlerindeki büyük saksılarda ya da bahçesinde kendi sebzesini yetiştirmek isteyenler fide satıcılarının yolunu tuttu. Fide satıcıları, ekseriyâ yerli olmak üzere domates, biber, fasulye, patlıcan, reyhan, çilek gibi sebze ve meyvelerin fidelerini vatandaşların beğenisine sundu.. En çok satılan fidelerin başında ise domates, biber, patlıcan geliyor. Çiftçiler, bağ ve bahçelerine dikeceği sebze fidanlarından demet demet alıyor.
Buğday Meydanı’nda sezonun ilk fidelerini satmaya başlayan Kadir Albayrak, “Sezonumuzu açtık, halkımızı bekliyoruz. Her şeye rağmen devletimizin yanındayız, fırsatçılık yapmadık. Geçen sene olduğu gibi çok cüzi miktarda zam yaptık. Gelemeyenler için aracımız var kapıya teslim edebiliriz. Şuan bir biberin kilosu 50 lira, fide alan kişi konservesini yaparak bir kışı geçirebilir. Herkesi bekliyoruz” dedi.
Fide satıcısı Doğan Sayın ise, “Bu sene biraz erken başladık ama milletimiz daha erken ürünleri alması için. Mesela kış aylarında 10 liralık sebzeler çıkıyor 50 liraya. 3 liradan fideleri satıyoruz. Vatandaşa biraz pahalı gelebilir ama sebze fiyatlarına nazaran çok uyguna veriyoruz. Köylülerimiz alıp ekiyorlar güzel güzel sebzesini yiyorlar, turşusunu yapıyorlar, konservelerini yapıyorlar, menemenlerini yapıyorlar ve faydalanıyorlar. İlerleyen günlerde fiyatları biraz daha indirmeye çalışacağız” diye konuştu.
Tokat’ta ata tohum sebze üretimi yaygınlaşıyor. 4 bin metrekarelik serasında ata tohumun fide üretimi yapan Ahmet Yılmaz, Şubat ektikleri ata tohumların dikim olgunluğunda fidelere dönüştüğünü belirtti. Üretim maliyetlerinin diğer illerden gelen ürünlere göre düşük olduğu belirten Yılmaz, ata tohum fide satışlarının başladığını belirtti. 100 bin adet fidenin dikim için hazır olduğunu kaydeden Yılmaz, ata tohum fidelere ilginin yüksek olduğunu ifade etti.
100 bin fidenin dikime hazır olduğunu belirten Ahmet Yılmaz, “İlk olarak 40 metrekare bir alanda hobi olarak başladım, şuanda 4 bin metrekare alanda üretim yapıyoruz. 2 bin metrekaresi fide üretimi diğer 2 bin metrekaresi ise sebze ve meyve üretimi üzerine. Fide olarak 1 buçuk milyonluk kapasitemiz var, 30 çeşitte kadar ürün üretiyoruz. Ata tohumu ürünler ve hibrit olarak tabir edilen ürünlerde üretiyoruz. Ata tohumu olarak bizim bu bölgede Tokat yerli domates ve biberi üzerine üretimimiz var. Diğer ürünlerde ata tohumlarıyla karşılaşmadık. Ata tohumu üretiminde çevre iller ve hatta Antalya gibi illere satışlar yaptık. Bu üretimin burada olması bölgeye avantaj sağlıyor, nakliye ve diğer maliyetler yok. Üretimden direk olarak üreticiye geçiş yapıyor. Bizim üretimimiz düşük maliyetli oluyor ve diğer insanlarda buradan düşük maliyetle alabiliyor. Bu işi yapanlar bizden sık sık talepte bulunuyor. Şubat ayının ortasında başlayan maratonumuz da şuan bu seviyeye geldik ve hasada başladık. Fide dikicileri şuan bizden fide almaya başladı” şeklinde konuştu.
Amasya’nın Aksalur köyüne bağlı Çayköy mahallesinde yaşayan 22 yaşındaki Çilli, Meteoroloji’nin yaptığı zirai don uyarısı üzerine ailesine ait serada önlem aldı. Dedesinin daha önce uyguladığı yöntemi tekrar hayata geçirdi.
Atık gazete kağıtlarına külah şekli verip tanesini 13 TL’den satın aldıkları fidelerin etrafına sardırdı. Gece ateşlenen sis bombasının oluşturduğu dumanın etkisiyle de tedbirlerini artırdı.
Bu dönemde etkili olan zirai dondan ürünlerini şimdilik korumayı sağlayan Çilli, “Hem gazete örttüm. Hem de sis bombalarını kullandım. Sabaha kadar seranın içinde duman oluştu. Netice güzel, şimdilik zararımız yok” dedi.
Kış döneminde marul, roka ve tere yetişen serasına şimdi domates dikip ürün verecekleri günü bekleyen genç çiftçi, “Çiftçilik güzel bir şey. Babadan, dededen kalan meslek. Bizde aynı şekilde devam ettiriyoruz. İşini iyi yaparsan, Allah’ta verirse her türlü kazandırır” diye konuştu.
