Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de düzenlenen Bağlantısızlar Hareketi (NAM) COVID-19 ile Mücadele Temas Grubu Zirvesi, Türkiye ve Suriye’de hayatını kaybedenlerin anısına 1 dakikalık saygı duruşu ile başladı. Zirveye yaklaşık 70 ülkenin devlet ve hükümet başkanları, Küba, Gabon ve Tanzanya devlet başkanı yardımcıları, Cezayir ve Kenya başbakanları, çeşitli ülkelerin üst düzey temsilcileri, Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurulu Başkanı Csaba Körösi Dünya Turizm Örgütü Genel Sekreteri Zurab Pololikaşvili, Uluslararası Göç Örgütü Genel Direktörü Antonio Vitorino, BM Cenevre Ofisi Genel Müdürü Tatiana Valovaya, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreteri Khusrav Noziri, bakanlar, bakan yardımcıları ve büyükelçiler katılıyor.
“Azerbaycan 80’den fazla ülkeye Covid-19 ile ilgili mali ve insani yardımda bulundu”
Zirvenin açılış konuşmasını yapan Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Bağlantısızlar Hareketi’nin Covid-19 salgınıyla mücadele için küresel çabaların seferber edilmesinde liderlik yaptığını belirterek, “Bu Hareket’in yetki ve sorumluluğunu bir kez daha göstermiştir. Azerbaycan, çoğu Bağlantısızlar Hareketi ailemizin üyesi olan 80’den fazla ülkeye Covid-19 ile ilgili gerek ikili kanallar gerekse de Dünya Sağlık Örgütü aracılığıyla mali ve insani yardımda bulundu” dedi.
“Önde gelen uluslararası kuruluşların kararları uygulanmıyor”
Dünyada egemenlik ve toprak bütünlüğü ihlallerinin ve devletlerin içişlerine müdahalelerin daha sık görülmeye başlandığını ifade eden Aliyev, “Önde gelen uluslararası kuruluşların kararları ya uygulanmıyor ya da seçici bir yaklaşım ve çifte standart uygulanıyor. Yeni bir dünya düzeni oluşmaktadır. Dünya şu anda ‘Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana yaşanan en ciddi Doğu-Batı ihtilafına tanık oluyor. Bu ihtilafın sonuçları dünyanın diğer kısmında da hissediliyor. Bağlantısızlar Hareketi, BM’den sonra ikinci büyük uluslararası kuruluş olarak uluslararası arenada daha görünür ve etkin bir rol oynamalı, yeni dünya düzeninin yeniden oluşmasında aktif rol almalıdır. Ne yazık ki, bugün büyüyen bir sömürgecilik eğilimine tanık oluyoruz. Tarihsel sömürgecilikten kurtulma sürecinin sonucu olarak kurulan Bağlantısızlar Hareketi, insanlığın bu rezil yüzünün tamamen ortadan kaldırılması yönünde çabalarını birleştirmelidir” diye konuştu.
“Fransa’yı kanlı sömürgeci suçları ve soykırım eylemleri için özür dilemeye çağırıyoruz”
Bağlantısızlar Hareketi’nin Gambiya Adaları Birliği’nin Fransa’nın sömürge yönetimi altında kalan Mayotte Adası üzerindeki egemenliğini her zaman güçlü bir şekilde desteklediğini söyleyen Aliyev, “Bağlantısızlar Hareketi’nin temel belgelerinde yansıtıldığı gibi, Fransa hükümetini Yeni Kaledonya halkının ve Fransa’nın denizaşırı toplulukları ve topraklarındaki diğer halkların haklarına saygı duymaya çağırıyoruz. Fransa’nın Avrupa dışında kontrol ettiği topraklar, Fransız sömürge imparatorluğunun korkunç kalıntılarıdır. Ayrıca Fransa’yı Afrika, Güneydoğu Asya ve diğer bölgelerdeki Bağlantısızlar Hareketi üyesi ülkelerine karşı sömürge geçmişine, kanlı sömürge suçlarına ve soykırım eylemlerinden dolayı özür dilemeye ve sorumluluğunu kabul etmeye çağırıyoruz” açıklamasında bulundu.
“BM Güvenlik Konseyi bugünün gerçekliğini yansıtmıyor”
Dünyada uzun yıllardır tartışılan bir diğer önemli konunun ise BM sisteminde gerçekleştirilen reformlar olduğunu belirten Aliyev, “BM Güvenlik Konseyi geçmişi hatırlatıyor ve bugünün gerçekliğini yansıtmıyor. BM Güvenlik Konseyi’nin yapısı genişletilmeli ki orada daha fazla ülke temsil edilsin ve coğrafi açıdan daha adil olsun” ifadelerini kullandı.
“Azerbaycan, Güvenlik Konseyi kararlarının uygulanmasını kendisi sağladı”
Güvenlik Konseyi’nin bazı kararlarının birkaç gün içinde uygulandığını vurgulayan Cumhurbaşkanı Aliyev, “Azerbaycan’a gelince ise Ermenistan silahlı kuvvetlerinin Azerbaycan topraklarından derhal ve koşulsuz olarak çekilmesine ilişkin BM Güvenlik Konseyi’nin dört kararı yaklaşık 30 yıldır göz ardı edilmiştir. Azerbaycan 2020 yılında, toprak bütünlüğünü, tarihi, adaleti askeri-siyasi yollarla ve Güvenlik Konseyi kararlarının uygulanmasını kendisi sağladı. Muhtemelen bu olay, BM’nin kuruluşundan bu yana dünyada ilk kez yaşanıyordu. Azerbaycan’ın işgalden kurtarılmış toprakları, kentsel, kültürel ve çevre yıkımlarına örneklerdir. 2020 yılının sonundan itibaren Bağlantısızlar Hareketi üyesi ülkeler de dahil olmak üzere birçok ülkeden binlerce yabancı diplomat, gazeteci, STK üyeleri ve siyaset bilimciler işgalden kurtarılan toprakları ziyaret ederek Ermenistan tarafından yapılan vahşete tanık oldu” dedi.
“Azerbaycan, dünyada mayınlarla en çok kirletilen ülkeler arasında yer alıyor”
İşgalden kurtarılan topraklardaki restorasyon çalışmalarına değinen Aliyev, “Azerbaycan hükümeti 2021-2022’de işgalden kurtarılan topraklarda imar ve restorasyon çalışmaları için yaklaşık 4 milyar dolar harcadı. Biz ‘akıllı şehir’ ve ‘akıllı köy’ konseptini kullanarak sıfırdan yeni şehirler ve köyler inşa ediyoruz. Bu, çatışma sonrası dönemde ulusal hükümetler tarafından uygulanan nadir ve benzeri görülmemiş bir kalkınma ve yeniden inşa modelidir. Azerbaycan, Ermenistan’ın işgali nedeniyle dünyada mayınlarla en çok kirletilen ülkeler arasında yer alıyor. İkinci Karabağ savaşından sonra yani Kasım 2020’den bu yana 300 Azerbaycanlı mayın patlamaları sonucu hayatını kaybetti veya yaralandı” diye konuştu.
“Mayından Etkilenen Ülkelerin Uzlaşma Grubu’nun oluşturulmasını öneriyorum”
Azerbaycan’ın şu anda özel bir ulusal sürdürülebilir kalkınma hedefinin belirlenmesini gözden geçirdiğini kaydeden Aliyev, “Bağlantısızlar Hareketi üye ülkelerinin birçoğunun mayın ve patlamamış mühimmatlarla kirlenmiş ülkeler arasında olduğu göz önüne bulundurarak, sesimizi küresel olarak duyurmak için Mayından Etkilenen Ülkelerin Uzlaşma Grubu’nun oluşturulmasını önermek istiyorum. İhtilafın sona ermesinden kısa bir süre sonra Azerbaycan, Ermenistan’a toprak bütünlüğünün ve egemenliğinin tanınmasına dayalı bir barış anlaşması için beş temel ilke sundu. Bu vesileyle Bağlantısızlar Hareketi üye ülkelerine, Azerbaycan’ın haklı tutumunu desteklemesindeki ve 2020-2022 yıllarında BM Güvenlik Konseyi’nde Azerbaycan aleyhine tek taraflı bildirilerin kabul edilmesinin engellemesindeki kararlılıkları için teşekkür etmek istiyorum” sözlerine yer verdi.
