Her alanda vatandaşın yanında olan, şehrin değerlerini yükseltme adına girişimlerde bulunan İnegöl Belediyesi 2021 yılı Eylül ayında tarımda daha önce uygulanmamış, yerel yönetim ile çiftçi arasında Türkiye’de ilk kez yapılan bir iş birliğine imza atmıştı. Çiftçilerin girdi maliyetlerini asgariye düşürmek, daha nitelikli üretim yapmak ve kullanılan gübrenin daha şuurlu bir şekilde kullanılmasını sağlamak adına bir laboratuvar ile anlaşan İnegöl Belediyesi, isteyen tüm çiftçilerin tarlalarının toprak analizini ücretsiz yaptıracaklarını duyurmuştu. Uygulama başladığı günden bu yana üreticiler tarafından da yoğun bir ilgiyle karşılandı. Toprak numunelerinin toplanması için özel torbalar hazırlayan İnegöl Belediyesi, muhtarlıklar organizasyonu ile vatandaşlara ulaştırılan bu torbalar ile numuneleri alarak laboratuvara ulaştırılıyor. Toprak analizleri İnegöl Belediyesi’nde toplanarak belirli aralıklarla anlaşmalı Toprak Tahlil Laboratuvarında çiftçilerden hiçbir bedel talep edilmeden yaptırılıyor.
İnegöl Belediyesi, 2023 yılı için de toprak analizi uygulamasının startını verdi. Analiz için numune toplamaya başlandığını duyuran Belediye Başkanı Alper Taban, üreticilere çağrıda bulundu. Geçtiğimiz yıl İnegöl’de üreticilerin getirdiği 411 adet toprak numunesinin ücretsiz olarak analizinin yaptırıldığını kaydeden Başkan Taban, “Bugüne kadar imkanlarımızın elverdiği şartlar altında hep çiftçimizin yanında olduk, olmaya da devam edeceğiz. Bu uygulamada da elde edilen sonuçlara göre İnegöl’ümüzde ortalama organik madde miktarının normalde olması gereken miktarın oldukça altında olduğu tespit edildi. Organik madde miktarını artırmak için üreticilerimize alternatif yollar tavsiye edildi. Bu yıl da toprak analizi için üreticilerimizden numune kabulüne yeniden başladık. Cerrah Ek Hizmet Binamızda yer alan Muhtarlık İşleri Müdürlüğü’müze getirilen numuneler üretici ve tarla-bahçe bilgileri alınarak analiz yaptırılmak üzere laboratuvara gönderilecektir. Her üretici istediği kadar numune getirebilir. Bir sınırlama veya kısıtlama yok. Üreticilerimizin gelirken numunenin ait olduğu tarla-bahçeye ait tapu bilgilerini getirmesi yeterli olacaktır. Analizler İnegöllü üreticilerimiz için ücretsiz olarak belediyemiz tarafından yaptırılacaktır” dedi.
Başkan Taban, getirilen numunelerle ilgili de çiftçilere uyarılarda bulunarak; “Çok az gelen numuneler maalesef işleme alınamıyor. Ya da çok fazla gelen numuneler de bizim için bir anlam ifade etmiyor. Üreticilerimizin 1-2 kg kadar numune getirmesi yeterlidir” diye konuştu.
“Analiz yapılmadan atılan gübre, ekonomi ve toprağa zarar verir”
İnegöl Belediyesi Muhtarlık İşleri Müdürlüğü tarafından toprak analizinin önemi ve numune toprağın nasıl alınacağı gibi konularda da bilgiler paylaşıldı. Yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Bizim için hava ve su ne ise bitkiler için toprak da odur. Doğru bir yetiştiriciliğin ilk adımı doğru bir toprağa sahip olmaktır. Doğru toprak tabiri doğal yollarla özellikleri farklılaşmış topraklarla ya da insanoğlunun eliyle yapılan eksik veya yanlış uygulamalar sonucu ortaya çıkmıştır. Yanlış zamanda, dozda ve şekilde yapılan tarımsal gübrelemeler, fazla sulama, erozyon, kuraklık, su kirliliği gibi sebepler toprağın zaman içerisinde besleyiciliğini ve verimliliğini kaybetmesine yol açar. Bu sebeple toprağımızı korumak için toprak analizi oldukça önemlidir. Toprak analizi belirli tarla/bahçedeki toprağın bitki besin elementleri yönünden mevcut durumunu, ihtiyaçlarını ve yetiştirilen ürüne uygun olup olmadığını gösteren bir metottur. Doğru ürünü seçmek, seçilen ürünü doğru toprakta yetiştirmek, doğru zamanda ve dozda doğru gübre ile gübreleme yapmak, kaliteli ve verimli bir yetiştiricilik yapmak gibi hedefler için analiz yapılır. Analiz yapılmadan atılan gübre hem ekonomiye hem üreticinin cebine hem de topraklarımız ve içme sularımıza zarar verdiğinden her yönüyle olumsuz sonuçlar doğuracaktır.
Analizler ile toprakta bulunan organik madde, toprağın tuzluluğu, pH’ı, kireç oranı ve toprak tekstürü gibi özelliklerin yanı sıra fosfor, potasyum, kalsiyum, magnezyum, demir, bakır, çinko, mangan gibi besin elementlerinin bitkiye yarayışlı formlarının topraktaki içerikleri belirlenir. Buna göre eksik ya da fazla olanlar tespit edilerek, ürüne uygun gübreleme yöntemi ve dozu tavsiye edilir. Tarlada önemli değişiklikler gösteren yerler ayrı birer kısım olarak kabul edilir. Bu kısımların her birinden ayrı ayrı birer karışık örnek alınmalıdır. Tarlanın her tarafı aynı özelliğe sahip olsa bile bir numune en fazla 40-50 dekar (dönüm) alanı temsil eder. Örnek almak için birçok alet kullanılabilir, bunlar içerisinde en kullanılışlı olanı ve özellikle daha derinlerden numune almamız gerekiyorsa, toprak burgusu ve toprak sondasıdır. Bu aletlerin bulunmadığı hallerde toprak örneği bahçe küreği veya bel ile alınabilir. Toprak örneği tarla ve bahçelerde farklı alınır.
Tarla bitkileri ve sebzeler için toprak yüzeyindeki bitki artıkları el veya kürekle hafifçe temizlenir ve şekildeki gibi V şeklinde çukur açılır, çukurun düzgün tarafından yaklaşık 3-4 cm kalınlığında 30 cm’lik toprak dilimi, üst toprak atılmadan alınır. Numunelerin toplanmasında ve karıştırılmasında metal ya da galvenize kova yerine plastik kovalar kullanılmalıdır. Tarlanın büyüklüğüne göre 10-15 yerden araziyi temsil edecek şekilde alınan toprakların tamamı temiz bir bez, naylon veya beton üzerine serilir, iyice karıştırılır, kesekleri ezilir, bitki ve taş parçaları ayıklanır. Daha sonra bu karışımdan 1-2 kg kadar toprak temiz bir torbaya konulur, üzerine gerekli bilgileri yazılan 2 etiketten biri torbanın içine diğeri torbanın ağzına bağlanarak tahlil için laboratuvara gönderilir. Ancak numunenin poşete konulması halinde fazla nemin uçması ve etiketin zarar görmemesi için birkaç yerinden delik açmaya ve ayrıca etiket bilgilerinin silinme riskine karşı kurşun kalemle yazılmasına dikkat edilir.
Bağ ve meyve bahçeleri için de meyve bahçelerinde numune, ağaç taç izdüşümünden, bağ alanında ise kök aksamına yakın sıra aralarından bahçe veya bağı temsil edecek sayıda alınmalı ve kök seviyesine inilmelidir. Bağ ve meyve bahçelerinden numune almak için ilk tesis yılında 0-30 cm, 30-60 cm, 60-90 cm, hatta mümkünse daha derinlerden (100-150 cm) alınmalıdır. Bunun için toprak burgu aleti ile numune almak işimizi kolaylaştıracaktır. Aynı derinlikten alınan numuneler karıştırılarak her bir derinlikten elde edilen karışımdan 1’er kg kadar toprak, bez ya da naylon torbalara konulup tek yıllık bitkilerde olduğu gibi etiketlenerek tahlile gönderilir. Verim çağındaki meyve bahçelerinde gübreleme için 0-30 cm derinlikten numune almak yeterlidir. Toprak örneğinin alınmaması gereken bazı yerler ise şöyledir; önceden gübre veya kireç atılmış yerlerden, hayvan gübresi yığılan yerlerden, harman yeri ve hayvan yatmış yerlerden, sap, kök ve yabani otların yakıldığı kısımlardan, tarlanın çukur ve tümsek yerlerinden, tarla sınırları ve yakınlarından, ağaç altlarından, dere, orman, su arkı ve yollara yakın kısımlardan, sıraya ekimi yapılan bitkilerde sıra üstlerinden toprak örnekleri alınmaz.”
