Etiket: kilim

  • Kilim motiflerini bastona işliyor

    Kilim motiflerini bastona işliyor

    Sivas’ta baston işleme ustalığı yapan 65 yaşındaki Erol Aşın, dede yadigarı mesleğini yaklaşık 50 yıldır sürdürüyor. Gelişen teknoloji karşısında yok olan mesleğini yaşatmak için kolları sıvayan Aşın, bastonlara yeni bir soluk getirdi. Aşın, Sivas’ın meşhur kiliminin motiflerini bastonlar üzerine işleyerek Sivas’ın unutulmaya yüz tutmuş kültürel mirasını bu şekilde yaşatmak istiyor. Sivas’ın ünlü kilim desenlerini bastonlara uygulayan Aşın, bu özelliğiyle kentte tek olma unvanını taşıyor.

    Kilim motiflerini bastona işliyor

    “Her şeyini kendi elimle yapıyorum”

    El işlemeleri ile hediyelik eşya ve Sivas halısı desenli baston işlemeciliğinin son temsilcileri olduklarını belirten Erol Aşın, “Sivas ile ilgili Sivas’ın öz sanatı ağızlık, kalem, baston gibi hediyelik eşya işleri yapıyoruz. 65 yaşındayım yaklaşık 50 senedir bu işi yapıyorum. Sanatımız dede ve baba mesleğidir. Bizlerde bu işlerin son demleriyiz. Sivas’ta baston yapan arkadaşlarımız var ama onlar fabrikasyon şekilde yapıyor. Biz sadece elde yapıyoruz ve bir bastonu yaklaşık iki günde bitirebiliyorum. Budanmış ağaçların dallarından alıyorum ve onları kurutup, doğrultuyorum. Her şeyini kendi elimle yapıyorum ve torna makinaları kullanmıyorum” dedi.

    Kilim motiflerini bastona işliyor

    “Bu işler de bizimle beraber ölmesin”

    Yaptığı sanatı, mesleği gelecek nesillere aktarmaya çalışan ve mesleğinin de kendisiyle ölüp bitmemesini isteyen Aşın, “Gençler yanıma geliyorlar. Ben de onlara gelin gençler öğreteyim sizlere diyorum. Çünkü bu işler de bizimle beraber ölmesin, birileri öğrensin, birileri yapsın en azından bizleri anarlar ve bizleri rahmetle yâd ederler inşallah. Çünkü biz geçmişlerimizi bir sanat ve meslek öğrettiler diye rahmetle yad ediyoruz. Ben bu sanatla 4 tane delikanlı evlendirdim, emekli oldum, geçimimi sağladım. Yani gençlerimizde bu cesaret yok” şeklinde konuştu.

    Kilim motiflerini bastona işliyor

    Kilimden etkilendi, desenleri bastonlara işlemeye başladı

    Bu sanatı hobi olarak yapılabileceğini belirten Aşın, “Bu meslekte kimse kalmadı. Benim 4 oğlumdan 2 tanesi hala boş zamanlarında gelip bu işi yapıyorlar. Ben herkes bir şeyler yapsın istiyorum. İnsanların boş gezmesini istemiyorum. Bu işi hobi olarak yapsınlar ve boşa vakit geçirmesinler. Sürekli üretim halinde olalım. Ülkemizin üretmesi, çalışması gerekiyor. Çalışan insan daha dinç ve huzurlu olur. Sivas’ta talebimiz çok fazla yok çünkü insanlarla hediyeleşmemiz azaldı. İnsanlarla konuşmayı istişare yapmayı severim. Sivas halılarımız kilimlerimiz çok eskidir. Sivas kilimi Türkiye’de ve dünyada çokça biliniyor. Kilimlerden çok fazla etkilendim ve o şekilde yapmaya başladım” diye konuştu.

  • “Barak Kilimi” dokumacılığı başlatıldı

    “Barak Kilimi” dokumacılığı başlatıldı

    Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı himayesinde Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) tarafından yürütülen Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP) çerçevesinde ilçede desteklenmeye hak kazanan “Yöresel Ürünler Turizmle Buluşuyor” projesi, Kaş Belediye Başkanlığı sahipliğinde İlçe Kaymakamlığı, Halk Eğitimi Merkezi ve Antalya Orman Dışı Hizmetler Şube Müdürlüğü işbirliğinde planlandı.
    Barak Kilimi, söz konusu proje çerçevesinde Boğazcık Mahallesi’nde Kaş Belediyesince sosyal yaşam alanına dönüştürülen eski okul binasında hayat buluyor. Kaş Belediye Başkanı Mutlu Ulutaş, Boğazcık’a gelerek, kilimle ilgili çalışmaları inceledi.

    “Barak Kilimini geleceğe taşıyacağız”

    Başkan Mutlu Ulutaş, burada yaptığı açıklamada, geçmişi yansıtan Barak Kiliminin geleceğe taşınmasının çok önemli olduğunu söyledi.
    Kadınların dokuma tezgâhlarında el emeği, göz nuru çalışmalar yaptığını aktaran Başkan Ulutaş, “Bu, ilçemize zenginlik kazandıracak, hem buradaki kadınlar iş sahibi olacak hem de bu kültürümüzü, zenginliğimizi devam ettirmiş, yaşatmış olacağız” dedi.
    Başkan Ulutaş, Barak Kilimi ile ilgili BAKA’ya başvurduklarını ve projenin kabul gördüğünü hatırlatarak, akabinde Kaş Belediyesinin ev sahipliğinde süreci bugünlere kadar getirdiklerini belirtti.

    Proje çerçevesinde Kaş ilçe merkezinde ve Kalkan Mahallesi’nde teşhir alanı kurulacağına, ürünlerin sergileneceğine işaret eden Başkan Ulutaş, “Barak Kilimini geleceğe taşıyacağız, köyümüze de bir gelir, istihdam sağlanmış olacak” diye konuştu.
    Mahalle sakinlerinden Fatma Çalışkan ise dokuma yapmayı atalarından öğrendiğini, Barak Kilimini belediyenin açtığı atölyede yeniden yaşatmak, canlandırmak için çalışmaya başladıklarını ifade etti.
    Eskiden Barak Kiliminin dokunup satılmasıyla ev ekonomisine katkı sağlandığına dikkati çeken Çalışkan, bu el sanatının unutulmamasını, gelecek nesillere miras kalmasını istediğini dile getirdi.

    Yapağıdan dokuma tezgâhına

    Koyundan kırkılan yün (yapağı) yıkanarak, güneşte kurutuluyor. Ayrıştırılan bu yün, kirmende (pamuk eğirmeye yarayan, tahtadan yapılmış bir tür iğ) eğrilerek, iplik haline getiriliyor. Elde edilen ip yumakları, doğal şartlarda kazanlarda ısıtılan suya katılan boyalarla boyanıyor. Boyama işlemi sırasında doğal bitkiler (çörtük, nar kabuğu, soğan kabuğu, indigo, kök, cehri, ceviz, muhabbet çiçeği) kullanılıyor, Renklendirilen iplikler dokuma tezgâhlarına aktarılarak, yöre kadınları tarafından bin bir emekle ilmek ilmek dokunuyor ve Barak Kilimine dönüştürülüyor.
    Ekseriyatla iki yüzü de kullanılan, kendine has renk ve desenlere sahip Barak Kiliminin, Türkmen, Biçkili, Aykırı Biçkili, Çengelli, Yelekli, Ürkütme Yelekli, Koca Yanışlı olmak üzere yedi çeşidi bulunuyor.

  • Eski kazaklar ‘cecim’e dönüşüyor

    Eski kazaklar ‘cecim’e dönüşüyor

    Amasya Milli Eğitim Müdürlüğü, 200 yıldan fazla geçmişe sahip geri dönüşüm örneği bu geleneğin gelecek kuşaklara aktarılması için çalışma planladı. Son ustalardan 76 yaşındaki Güllü Duran’ın yaşadığı Taşova ilçesinde ‘cecim’ dokuma kursu için müracaatlar başladı.

    Güllü nine gençlere taş çıkartıyor

    Eskimiş kazak, hırka ve diğer giysilerin iplerini yumak yapan Amasyalı kadınlar 3 değneğin birbirine bağlanıp ortasından sarkan iplerin tuttuğu tezgahta yıllardır kilim dokudu. Evlerin zeminleri ve duvarları bu kilimlerle süslendi. Ancak bu sanat günümüzde unutulmaya yüz tuttu. Şehre ait geleneklerin yaşatılması için araştırmalar yaptıran Amasya Milli Eğitim Müdürlüğü yetkilileri yaşayan son ‘cecim’ ustalarından birini buldu. Yıllardır dokuduğu kilimleri sandığından çıkartan 76 yaşındaki Güllü Duran, Taşova Şehit Himmet Aydemir Halk Eğitimi Merkezi’ne davet edildi. Köyünden heyecanla gelip tezgahını kuran yaşlı kadın, gençlere taş çıkartan çabasıyla ilgi odağı oldu. Onu görenler kursa kayıt yaptırmak için müracaat etmeye başladı.

    “Eski kazaklar çöpe gitmesin”

    Gençliğinde metrelerce uzunlukta kilimlerden dokudukları günleri anlatan Duran, “Cecim adındaki kilimimizi söktüğümüz eski kazakların iplerini dokuyarak yapıyorduk. Eskiden herkes yapardı. Şimdi yapmıyorlar, bıraktılar. Sadece ben sürdürüyorum” dedi.

    Uzunluğu 40 metreye varan kilimlerin yanı sıra çanta gibi eşyaları da aynı dokunan malzemeden ürettiğine değinen 5 çocuk, 17 torun sahibi Duran, “Eski kazaklar artık çöpe gidiyor. Eskiden kazak bulamıyorduk. Genç kızlar da bunu yapmıyor. Ama hazıra bayılıyorlar. ‘Babaanne bana da yapar mısın’ diyorlar” şeklinde konuştu.
    Çocukken çıkrıkta sarılan yumakların içine sürpriz olarak ceviz ve şeker konulduğunu hatırlatan Fadime Tanış, kursun başlayacağı günü heyecanla beklediğini söyledi.

    “Kendi kültürünün değerini bilen nesil yetişmesini arzu ediyoruz”

    Amasya’nın zengin geleneğe ve kültüre sahip olduğunu vurgulayan Amasya Milli Eğitim Müdürü Mehmet Türkmen ise çalışmayla geleneksel bir geri dönüşüm örneği sergilenmesinden memnuniyet duyduğunu açıkladı. Şekillendirdiği motiflerin isimlerinden kullanılan aletlere kadar köklü bir kültürü canlandıran Güllü nineye teşekkür eden Türkmen, “Kendi kültür ve medeniyetinin değerini bilen, yaşatmaya çalışan bir nesil yetişmesini arzu ediyoruz. Ninemiz bu yaşta örnek oluyor” diye konuştu. Türkmen, planlanan çalışmalarla ilgili Taşova İlçe Milli Eğitim Müdürü Mustafa Tümer ve Halk Eğitimi Merkezi Müdürü Saffet Bol dan bilgi aldı.

  • Yaşatmak için ilmekliyorlar

    Yaşatmak için ilmekliyorlar

    Sivas’ın kültüründe önemli bir yere sahip olan ve günümüzde unutulmaya yüz tutmuş olan ‘Sivas Kilimi’ yaşatılmaya çalışılıyor. Kullanılan dokuma tekniği ve üzerlerinde bulunan motifleriyle dikkat çeken Sivas kilimleri günümüzde adeta yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Sivas Olgunlaşma Enstitüsü, Sivas Kilim kültürü yok olmasın diye kolları sıvayarak “Sivas Kilimleri” projesini başlattı. Geleneksel kilim dokumalarında kullanılan motif ve kompozisyonlarındaki geleneksel kültürün izlerini araştırmak, bunları gün yüzüne çıkarmak, arşivlemek ve katalog haline getirmek amacıyla başlatılan proje tüm hızıyla devam ediyor. Köylerde yapılan araştırmalar sonucu elde edilen bilgiler ışığında yeniden hayat bulacak Sivas kilimleri, kadınlar tarafından aslına uygun bir şekilde tek tek ilmekleniyor. Projenin tanıtımı ise Ekim ayında yapılacak sergi ile sanat ve kültür severlerin beğenisine sunulacak.

    “Şarkışla kilimleri en ünlü Sivas kilimleridir”
    Sivas Olgunlaşma Enstitüsü dokumacılık atölyesinde usta öğretici olarak görev yapan Tülay Dönmez, Şarkışla kilimlerinin Sivas’ın en ünlü kilimleri olduğu ifade ederek, “Sivas kilimleri Selçuklulardan bugüne kadar dokunmaya başlanmış dokumalardır. Farklı özellikleri oluyor. İlçelere göre; desenleri, zemin renkleri değişiyor. Şarkışla kilimleri en ünlü Sivas kilimleridir. İlçelerde ve köylerde farklı dokuma teknikleri birbiriyle harmanlanarak yapılır. Cicim, sumak, kilim bunların hepsi farklı tekniklerdir. Tüm tekniklerin tek bir kilimde birleştirilmiş olduğu yapılan dokumalarda vardır” dedi.

    “Yapım süreleri kilimin ebatlarına göre değişiyor”
    Dönmez, yapım sürelerinin kilim ebatlarına göre değiştiğini ifade ederek, “Sivas Olgunlaşma Enstitüsü olarak tekrar köylerimizde gerekli araştırmalarımızı yapıp günümüze uyarlanacak şekilde aslını bozmadan yeniden günümüze taşımak en büyük amacımız. Yaşatmaya, yaygınlaştırmaya çalışıyoruz. İnsanların tekrar ilgi duymasını istiyoruz. Yapım sürüleri kilimin ebatlarına göre değişiyor. Sivas kilimleri tamamen yündür. Çözgü ipleri dokuma ipleri, boyamalarımız genelde kök boya dediğimiz boyalarla yapılıyor. Ebatları büyüdükçe dokumanın bitme süresi uzuyor. El dokuması olduğu için çok çabuk biten dokumalar değil. Eni 120 boyu 2 metre olan kilim yaklaşık iki buçuk ayda yapılıyor. Yoğun bir deseni varsa yapım süresi uzuyor” diye konuştu.
    Desenler birçok anlam ifade ediyor
    Desenlerin renklerinin değiştiğinde anlamlarının da değiştiğine değinen Dönmez, “Desenler renklerine göre değişiyor. Mesela göz motifi; genelde nazardan korunma hedefli, koçboynuzu bir erkeğin ailesini korumak için kullanılıyor. Desenlersin renkleri değiştiğinde bile anlamları değişiyor” şeklinde konuştu.