Pembe Tek Boynuz

Etiket: mübadele

  • Mübadele hikayeleri Mudanya’da sahnelendi

    Mübadele hikayeleri Mudanya’da sahnelendi

    Mudanya Mütarekesi’nin 102’nci yıldönümü etkinliklerinin beşinci gününde Mudanya Kent Konseyi Tiyatro Topluluğu’nun Mehmet Tamer Uyar yönetiminde sahnelediği “Mübadil Öyküleri” izleyicilerle buluştu.

    Mütareke Meydanı’nda sahnelenen oyunu Mudanya Belediye Başkanı Deniz Dalgıç, CHP İlçe Başkanı Kurtuluş Furkan Atalay’ın yanı sıra meclis üyeleri ve Mudanyalılar izledi. Türk-Yunan Nüfus Mübadelesi sırasında yaşanan zorlukları, göç edenlerin umutları ve özlemlerini anlatan oyun izleyenlere duygu dolu anlar yaşatırken, gösterinin sonunda verilen barış ve kardeşlik mesajları günün anlam ve önemini bir kez daha ortaya koydu.

    Mudanyalıların ayakta alkışladığı oyunun yönetmen ve oyuncularına teşekkür eden Mudanya Belediye Başkanı Deniz Dalgıç, kırgınlıklara, kavgalara son verip barış içinde hep birlikte yaşamak gerektiğini vurguladı. Yaşanan acı ve fedakarlıklara dikkat çeken Dalgıç, “Uğruna bu kadar dert çekilen bir şeye daha çok sahip çıkmamız gerekiyor. Bu hikayeler bize bunları anlatıyor. Mudanya için gerçekten atalarımız gerçekten büyük sıkıntılar çektiler, bu kadar acılara katlandılar. Bu kadar uğruna dert çekilen şey daha da kıymetli oluyor. Yaşasın Mudanya!”

  • Mübadele anısına Bursa’dan göç öyküleri

    Mübadele anısına Bursa’dan göç öyküleri

    Bursa’da altyapıdan ulaşıma kadar birçok alan çalışmalarını sürdüren Bursa Büyükşehir Belediyesi, şehrin kültürel ve sanat hayatına da katkı sunmaya devam ediyor. Balkanlardan Kafkaslara, ülkenin dört bir tarafından göç alarak adeta bir çiçek bahçesini hatırlatan Bursa’nın daha yaşanılabilir bir şehir olmasını hedefleyen Büyükşehir Belediyesi, Cumhuriyet’in ve Lozan Mübadelesi’nin 100’üncü yılı münasebetiyle ‘Bursa Günlüğü Hikâye Yarışması’ düzenleniyor. Bütün edebiyatseverlerin 1 Eylül 2023 tarihine kadar başvuruda bulunabileceği yarışmaya katılmak isteyenler, bilgi ve başvuru için yarismalar.bursa.bel.tr adresini ziyaret edebilir.

    Yarışmanın Seçici Kurulunda, Bursa Uludağ Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Nesrin Karaca, Türk hikâyeciliğinin son dönem önde gelen isimlerinden Mustafa Çiftci, Bursa’nın yaşayan hafızası olarak bilinen Yazar Nevzat Çalıkuşu, tarihî romanları ve hikâyeleriyle Türk tarihini sevdiren Hasan Erdem ile romanları ve hikâyeleriyle Türk edebiyatının önemli isimleri arasında yerini alan Güray Süngü yer alıyor. Yarışmanın sonunda seçici kurulun uygun göreceği hikâyeler bir kitapta toplanıp, kalıcı hâle getirilecek. Yarışmada birinciye 15 bin, ikinciye 10 bin, üçüncüye 5 bin, teşvik için iki kişiye 2 bin 500’er TL para ödülü verilecek.

    Geleceğe güzel bir emanet

    Hikaye yarışmasının tanıtımı için Bursa Göç Tarihi Müzesi’nde düzenlenen toplantıda konuşan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, hikaye yarışmasının Bursa’nın geleceğine bırakılacak güzel bir emanet olacağını söyledi. Balkan göçmeni bir ailenin çocuğu olmamasına rağmen her Balkanlara gittiğinde duygulandığını ve kendini oraya ait hissettiğini belirten Başkan Aktaş, “O bölgeleri gezerken kendinizi Bursa’da geziyor gibi hissediyorsunuz. Kalkandelen, Girit, Mamuşa, Selanik, Gümülcine, Mostar, Dobruca, Filibe, Sancak isimleri Türkiye’nin devamı gibi tedai yapıyor bizde. Bursa’nın değeri de bundan geliyor. Bursa çok farklı yerlerden göç almış renkli bir şehir. Renkli bir mozaik. Renkli bir çiçek bahçesi gibi ama bariz olan ise Balkan coğrafyasıdır. Bulgaristan’dan Sırbistan’a, Makedonya’dan Kosova’ya varana kadar her tarafın izini burada görmek mümkün. Balkanların neresine gidersek gidelim Türk tarihinden, kültüründen, sanatından, geleneğinden bir iz veya eser görürüz. Ecdadımız, Balkanları çok önemsemiş, ihya ve imar etmiş, nakış nakış işlemiş. Orasıyla Bursa arasında çok önemli birliktelikler olduğunu belirtmek isterim” dedi.


    Hafızamızı tazelemeli

    Bu yılın hem Cumhuriyet’in hem de Lozan Mübadelesinin 100’üncü yılı olması nedeniyle bu yılı farklı program ve etkinliklerle değerlendireceklerini anlatan Başkan Aktaş, sadece Bursa’da değil, Türkiye’nin hemen her yerinden talep gören ve severek takip edilen ‘Bursa Günlüğü’ dergisini Lozan Mübadelesi’nin 100. Yılı’na vesile kıldıklarını belirtti. Başkan Aktaş, “Bu gaye istikametinde da Balkanlardan şehrimize göç etmek zorunda kalan soydaşlarımızı ve kardeşlerimizi konu edinen bir hikâye yarışması açmayı düşündük. Tabii ki kültür-sanat, bizleri eğlendirir, güldürür, dinlendirir. Ama aynı zamanda düşündürmeli, öğretici olmalı diye düşünmekteyim. Yaşanan acıları unutmamanın, hafızamızı tazelemenin, tarihten ders almanın geleceğimizi şekillendirmek için ciddi altyapı oluşturacağına inanıyorum. Bu konuda ciddi hikayeler dinledim. Her birinin ayrı ayrı kıymetli olduğunu düşünüyorum. Bunlar yazılı vesikaya dönüşmedikten sonra hiçbir ehemmiyeti yok. Biz de Lozan Mübadelesi’nin 100. yılı anısına farklı zamanlarda Balkanlardan Bursa’ya göç eden muhacirleri gündeme getirmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.

    Gelecek nesillere aktarılacak

    Lozan mübadelesinde yaşananların bugünlere ışık tutacağını anlatan Başkan Aktaş, yarışmanın şimdiden hayırlı olmasını temenni etti. Başkan Aktaş, “Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Osmanlı’nın banisi Osman Gazi, Bursa’mızın fatihi Orhan Gazi başta olmak üzere, kutlu vatanımız için canını feda eden aziz şehitlerimizi, göç yollarında vefat eden muhacir kardeşlerimizi rahmetle ve hürmetle yâd ediyorum. Ödül törenini 29 Ekim’de yani Cumhuriyetimizin 100. yılında düzenleyeceğiz. 100 yıl önce yaşanan acıları çok çabuk unuttuk. Bu yaşanan acıları kitap haline getirerek gelecek nesillere aktaracağız. Yarışmada katkısı olan herkese teşekkür ediyorum” diye konuştu.

    Evlad-ı Fatihan şehri

    Bursa’nın yaşayan hafızası olarak bilinen Yazar Nevzat Çalıkuşu da Türk edebiyatında geniş manada göç temalı edebi eserler olduğunu ve bunların ekseriyanın da roman sahasında vücuda geldiğini hatırlattı. Bu yarışmanın Lozan Mübadelesi ve Cumhuriyet’in 100. yılında düzenlenmesinin fevkalade yerinde olduğunu ifade eden Çalıkuşu, “Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne ne kadar teşekkür etsek azdır. Bursa bir Evlad-ı Fatihan şehridir. Bu tabir bilhassa Balkanlar’da yer buluyor. Balkanlar, Kafkaslar ve Anadolu’dan yoğun göç alan Bursa’mız bu manada çok toplayıcı bir şehir. Ne de olsa kök başkenttir, eski yurttur. Bir yerlere gidilirken buradan gidilmiştir. Dönüş de buralara olmaktadır. Bursa’nın böyle bir çekiciliği vardır. Bu nedenle bu yarışma çok isabetli olmuştur” dedi.

    Kıymetli hikayeler çıkacaktır

    Eserleriyle Türk tarihini sevdiren Yazar Hasan Erdem de çocukluğunun Bulgaristan ve Yugoslav göçmenlerinin ekseriyette olduğu Bursa’nın Bahar Mahallesi’nde geçtiğini hatırlatarak, çok sayıda göç hikayesini daha çocukluğunda bizzat yaşayanlardan dinlediğini vurguladı. 16 yıldır da Gemlik Kurşunlu’da yaşadığını ifade eden Erdem, “Burada da Lozan mübadilleri yaşıyor, onlarla birlikte zaman geçiriyorum. Lozan’la birlikte Türk topraklarından 1 milyon 200 bin Rum Yunanistan’a göç etti. Oradan da 400 bin Müslüman Türk buraya geldi. O zaman göçle giden Rum ailelerin çocukları, torunları atalarının doğduğu, yaşadığı toprakları merak edip, geliyorlar. Onlarla konuşuyoruz. Her iki tarafın da acı hikayeleri var. Umarım bu acıları anlatan kıymetli, didaktik, öğretici ve bilgilendirici hikayeler okuruz. Tüm katılacak arkadaşlara başarılar diliyorum. Güzel şeyler çıkacağından eminim” dedi.

    Türk Edebiyatının önemli isimlerinden Güray Süngü de yarışmanın düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür ederek, yarışmanın Türk edebiyatına hayırlı olmasını diledi.

  • Göç yollarında yaşamını yitirenler anıldı

    Göç yollarında yaşamını yitirenler anıldı

    Zorunlu Nüfus Mübadelesi Sözleşmesi ile vatanlarını terk etmek zorunda kalan ve tüm geçmişlerini bir valize sığdırıp yola çıkan mübadiller, mübadelenin 100. yılında unutulmadı.
    Mudanya Belediyesi, Lozan Mübadilleri Vakfı Mudanya Temsilciliği ile birlikte düzenlediği etkinliklerde mübadil torunlarını Mudanya’da buluşturdu. Anma etkinlikleri çerçevesinde göç yollarında yaşamını yitirenler anısına denize karanfil bırakıldı.


    Mudanyalılar daha sonra Uğur Mumcu Kültür Merkezi’nde Prof. Dr. Barış Özdal ve Prof. Dr. Kemal Arı’nın katılımıyla Bilinmeyen Yönleriyle Türk- Yunan Nüfus Mübadelesi ve Mübadilleri konulu söyleşide buluşuldu. Mudanya Konseyi Tiyatro Topluluğu’nun Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği, Lozan Mübadilleri Vakfı Mudanya Temsilciliği, Mudanya Lozan Mübadilleri Derneği ve Mudanya Giritliler ve Yanyalılar Kültür ve Dayanışma Derneği’nin destekleriyle hazırladığı Mübadil Öyküleri adlı tiyatro gösterisi de izleyicileri duygulandırdı. Mudanya Belediye Başkanı Hayri Türkyılmaz, 100 yıl önce, 30 Ocak 1923 tarihinde gerçekleşen mübadele, doğdukları topraklardan ayrılmak zorunda kalan her iki ülkeden yaklaşık iki milyon insanda acı, gözyaşı ve yüreklerde sızı bıraktı. Böylece Anadolu’nun ve Yunanistan’ın her köşesinden insan, evlerini, bağlarını, bahçelerini, mabetlerini, atalarının mezarlarını bırakıp, yükte hafif pahada ağır eşyalarını ellerine alarak yollara döküldü. Çok zor şartlar altında kendilerine tayin edilen mıntıkaya göçtüler. Hiç bilmedikleri bir yerde yepyeni bir hayat kurmaya çalıştılar. Bu büyük millet, kendi soydaşlarına, kardeşlerine gönül açtı, ekmeğini paylaştı. Biz bu ülkeyi beraber inşa ettik, beraberce, kardeşlikle yaşıyoruz. Mübadil kültürünün ilçemizde yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılmasıyla ilgili çalışmalarımız sürecek ifadelerini kullandı.

  • Akademisyenler mübadil kültürü ve sanatını paylaştılar

    Akademisyenler mübadil kültürü ve sanatını paylaştılar

    Lozan Antlaşması’nın 99. yılında Nilüfer Belediyesi’nin ev sahipliğinde gerçekleşen, Rumeli ve Balkan Türklerinin bir araya geldiği Büyük Mübadil Buluşması’nın ikinci gününde akademisyenlerin katılımı ile panel düzenlendi.

    Lozan Mübadilleri Vakfı, Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği, Demirtaş Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği iş birliğiyle düzenlenen Büyük Mübadil Buluşması kapsamındaki panelde, akademisyenler, mübadele dönemini ve mübadillerin, anıları, yaşam tarzları ve kültürlerinden örnekler verdi.

    Görükle’de yer alan Çağdaş Eğitim Kooperatifi Sanat Merkezi’nde gerçekleştirilen panele Nilüfer  Belediye Başkanı Turgay Erdem, geçmiş dönem Nilüfer Belediye Başkanı ve Bursa Büyükşehir Belediye Başkan Adayı Mustafa Bozbey, Lozan Mübadilleri Vakfı Başkanı Arif Ümit İşler, Bursa Lozan Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Ali Korkut, Türkiye’nin dört bir köşesinden mübadiller ile mübadil dernekleri başkan ve üyeleri katıldı.

    Öğretim Görevlisi Gurbet Gökgöz Bilen, panelde, “Yüzüncü yılın arifesinde Lozan’ın değerlendirilmesi” sunumunda cumhuriyetten günümüze kutlanan Lozan bayramlarını, tarihi meselelerin Lozan’a bakışını nasıl değiştirdiğini paylaşırken, dönemin gazetelerinin manşetlerini süslediği Lozan haberlerine yer verdi. 23 Temmuz 1908 tarihiyle birlikte Türklerin, Türklük bilincinde çok önemli bir aşamaya ulaştığını belirten Bilen, Lozan’ın 1908’den 1935’lere kadar Hürriyet Bayramı olarak kutlandığını söyledi. Lozan’a bakışın ilk anda sulh ve barış olarak görüldüğünü, 1929 yılında İsmet Paşa Günü olarak kutlandığını, 1935’ten sonra ülkenin resmi bayramları netleştirilirken Lozan günleri bunun dışına çıkarıldığını söyleyen Bilen, 1946 ile çok partili yaşama geçilmesiyle birlikte Lozan’a bakışın değiştiğini belirtti.

    Gurbet Gökgöz Bilen, 1950’de iktidarın değişmesiyle birlikte Lozan bayram olarak kutlanmak yerine, daha çok hürriyetin yıl dönümü anlayışı başladığını, Lozan bayramlarının yasaklamalarla karşılaştığını ifade etti.

    Mübadele üzerine çeşitli çalışmaları bulunan Doç. Dr. Hülya Bayrak Akyıldız da, mübadelenin edebiyata yansıması ile biz ve öteki anlatısının kuruluşuna değindi. Mübadeleyle birlikte farklılıkların, Türkiye’yi kültürel açıdan bir yandan fakirleştirirken bir yandan da zenginleştirdiğini söyleyen Akyıldız, Yunanistan ve Türkiye’de göçmenlerin gittikleri ülkenin kültürel yapısına etkilerini paylaştı.

    Akyıldız, “Mübadele edebiyatı, bir yandan mübadelenin yol açtığı dönüşümleri, acıları, zorlukları yansıtan bir anlatı kurarken bir yandan da mübadelenin olmasına yol açan süreci ve ona yol açan fikir hareketlerini bir anlatıya oturtarak gerçeği bu anlatı içinde şekillendirir. Mübadele romanlarındaki en büyük karşıtlık Türk Müslüman ve Rum Yunan Hristiyan arasında kuruluyor. Bunlar bazen en yakın dostun, sevgilindir bazen de ihanete uğrayan, isyan edendir. Biz ve öteki sabit değil, değişkendir. Amaçları, duyguları, çıkarları benzemeyen iki insan grubu vardır. Özellikle olayların soğumasından sonra bizde, Yunan edebiyatına nazaran insancıl bakış açısı daha fazla. Halklar kardeştir, trajik aşk öyküleri vardır. Her iki tarafta da insanlık, hak bilen, adil olan insanlar ile gaddar olanlar var. Yazarların bakış açısına, dünya görüşüne göre mübadele romanları şekillenmiş” dedi.

    Doç. Dr. Mehmet Söylemez de “Türkülerin Göçü” başlıklı sunumunda Kapadokyalı Rumlar üzerinden mübadele öncesi ve sonrasında getirilmiş olan Türkçe şarkı ve türküler, ağıtlar, ninniler ve oyun havaları ile mübadele sonrasında öğrenilmiş Türkçe ve Yunanca şarkılara değindi. Söylemez, bunlara ilişkin arşiv kayıtlarını da katılımcılarla paylaştı. Söylemez, Anadolu kökenli her Rum köyünde, Türkçe konuşan ya da türkü söyleyen insanların gün geçtikçe azaldığını, köylerde artık mübadele türkülerinin söylenmediğini belirtti.

    Araştırma Görevlisi Saim Örnek de, Niğdeli mübadiller özelinde “Selanik Muhaciri Kimliği ve Mutfak Kültürü”nü ele aldı. Yemeğin üzerinden birçok şeyin çıkarıldığını söyleyen Örnek, bazı toplumların yedikleriyle özdeşleştiğini belirtti. Örnek, “Yemek, topluluklara dair kimlik ve belleğin en görünür olduğu alanlardan biridir. Ben, yemekleri geçmişi hatırlamada bir araç olarak görüyorum. Her gün gündelik hayatta üretilen muhacir yemekleri onların kimliğini ve atalarının geçmişte ne yaşadığını anlatan bir araç” dedi. Araştırma Görevlisi Saim Örnek, mübadillerin ve yerlilerin yemek ve pişirme çeşitlerinden örnekler de verdi.

    Araştırma Görevlisi Dr. Hasan Münüsoğlu da “Mübadelenin Bellek Mekanları: Anı Evleri ve Müzeler” başlıklı sunumunda, içinde yer aldığı mübadil araştırma projesini paylaştı. Münüsoğlu, Türkiye’deki bazı anı evleri ve müzelerden örnekler vererek, bu mekanların yapıları ve içeriği hakkında bilgiler verdi.

    Panelin sonunda söz alan Nilüfer Belediye Başkanı Turgay Erdem, panele katılan akademisyenlere teşekkür etti. Başkan Turgay Erdem, “Geçen yıldan bu yana bir çalışma içindeydik. Çok önemli ve güzel bir buluşma olduğuna inanıyorum. Değerli akademisyenler de buna katkı sağladılar. Geçmişimizi, geleceğimize daha iyi aktarma konusundaki çabalarından dolayı kendilerine teşekkür ediyorum. Gelecek yıl daha büyük bir buluşma gerçekleştireceğimizi umuyorum” diye konuştu.