Çevreyi plastikten korumak adına başlatılan poşetlerden para alınması uygulaması, 1 Ocak 2019’dan beri ülkemizde devam ediyor.
Uygulandığı günden bu yana 25 kuruştan satılan poşetlerde, satıcılar da “Geri Kazanım Katılım Payı Tutarı” adı altında poşet adedi kadar devlete ödeme yapıyor.
Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre; plastik alışveriş torbaları adet başı 38,5 kuruşa yükseltildi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 2019 yılında 25 kuruş olarak başlayan 2020 ve 2021 yıllarında aynı ücretle devam eden plastik poşet ücretlerinin 2022 yılı için de aynı ücretten devam etmesine karar verdi. 2022 yılı aralık ayı sonuna kadar plastik poşet ücreti sabit kalacak.
TBMM Ambalaj Komisyonu Plastik Poşet Alt Komisyonu, 2022 yılı plastik poşetlerin satış ücretlerinin belirlenmesi ve uygulamaya ilişkin görüş alışverişinde bulunulması gündemiyle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda ilgili sektör ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin katılımıyla toplandı.
Sektör temsilcilerinin görüşlerinin de yer aldığı komisyon raporunu inceleyen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, poşet ücretlerinin 25 kuruş ile sabit tutulması kararını verdi.
2019 yılında başlatılan uygulama dahilinde plastik poşetler adet başına ve vergiler dahil olmak üzere 25 kuruştan satılıyordu. Söz konusu tutar 2020 ve 2021 yıllarında da değişiklik yapılmadan 25 kuruş olarak uygulanmaya devam edilmişti.
2019 ve 2020 yıllarında plastik poşet kullanımında yüzde 75’lik azalma görülürken, ücretli poşet uygulamasıyla bugüne kadar plastik poşet kaynaklı 354 bin ton plastik atığın oluşumu engellendi. Bu azalmayla ülkede plastik poşet üretimi için gerekli plastik hammadde ithalinin de önüne geçilirken, yaklaşık 2,44 milyar lira tasarruf sağlandı.
Uygulamanın amaçlarından olan “sera gazı salınımının azaltılması” noktasında ise 14 bin 640 ton sera gazı salımına engel olundu. 2021 yılı sona erdiğinde uygulama öncesine göre poşet kullanımında azalış oranının yüzde 65 olması öngörülüyor. Kısmi artışın nedeninin ise korona virüs salgınında ortaya çıkan hijyen kaygısı olduğu değerlendiriliyor.
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun ek 13’üncü maddesinde yer alan “Plastik poşetler satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücret karşılığı verilir” hükmü çerçevesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” yayımlanarak, 1 Ocak 2019 tarihinde plastik poşetlerin ücretlendirilmesi uygulaması başlatılmıştı.
Plastik poşetlerin tüketicilere satış birim ücretlerinin belirlenmesinde, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nde yer alan “Plastik torbalara uygulanacak ücret, her yıl piyasa koşulları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluşan Ambalaj Komisyonunun önerisi dikkate alınarak bakanlık tarafından belirlenir ve takip eden yıl boyunca geçerliliğini korur” hükmü esas alınıyor.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca satış noktalarında plastik poşetlerden alınan ücretler, yeni yılda da 25 kuruş olacak.
Alınan bilgiye göre, Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’da Bakan Oluru ile güncelleme yapıldı.
Buna göre, 17 Aralık 2020’de ilgili sektör ve sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin katılımıyla çevrimiçi platformda gerçekleştirilen Plastik Poşet Komisyonu toplantısında görüşülen konular da dikkate alınarak, 1 Ocak 2019’dan itibaren yürürlükte olan Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’da yapılan güncellemeyle, “2021 yılı plastik poşetlere uygulanacak taban ücret adet başına vergiler dahil 25 kuruştur. 1 Ocak 2021’den başlayarak yıl sonuna kadar ise satışa tabi tüm poşetler için uygulanacak ücret adet başına vergiler dahil 25 kuruş olup daha az veya daha fazla ücret uygulanamaz.” hükmüne yer verildi.
Ayrıca güncelleme ile açık satılan gıdaların hijyenini sağlamak için satış noktalarında ücretsiz verilen plastik poşetlere alternatif olarak kağıt/karton içerikli torbaların da sunulması zorunluluğu getirildi.
Ücretli poşetlerin bir yüzeyinde sadece Bakanlıkça belirlenen sıfır atık logosu ve çevreci sloganların kullanılması zorunluluğu da getirildi.
Sıfır atık logosu ve çevreci slogan kullanımı düzenlemesine uygun poşetlerin uygulamaya dahil edilmesi için 1 Temmuz 2021’e kadar geçiş süreci öngörüldü.
Bu tarihe kadar halihazırda üretilmiş ve kullanımda olan plastik poşetlerin atık haline gelmeden tüketiminin sağlanmasına imkan tanındı. 1 Ocak 2022 itibarıyla bu kriterleri sağlamayan poşetlerin satışı yasaklandı.