Bugün aksam saatlerinde Acıgöl ilçesi ve çevresinde etkili olan yağış nedeniyle oluşan sel ve su birikintisi nedeniyle yaklaşık 2 saat trafiğe kapanan Nevşehir – Aksaray karayolu yeniden trafiğe açıldı.
Nevşehir Organize Sanayi Bölgesi kavşağında selin getirdiği çamur ve su birikintisinin temizlenmesi ve yolda mahsur kalan araçlar kurtarıldıktan sonra yol kontrollü olarak yeniden ulaşıma açıldı.
Polis ekipleri sürücüleri su birikintileri konusunda dikkatli ve tedbirli olmaları yönünde uyarıyor.
Burdur’da dün başlayan şiddetli yağmur hayatı felç etti. Yağmur nedeniyle bir çok bölgede sel meydana gelirken vatandaşlar zor anlar yaşadı. Bir otelin düğün salonunda yapılan organizasyon esnasında misafirler korku dolu anlar yaşadı. Düğünün başlamasına kısa bir süre kala salonu dolduran sel suları sebebiyle misafirler, çocuklarıyla birlikte sandalyelerin sürüklendiği salonda masalara çıkarak kendilerini korumaya çalıştı. Sel sularını görevlilerin kapı ve camları kırarak boşaltmasıyla yaralanma ve can kaybı olmaması teselli kaynağı oldu. Otel sahibi Anıl Şahin, yaşanan olaya ilişkin, “Bir anda sel geldi, elimizden geleni yaptık. düğün organizasyonunu iptal ettik. Allah’tan can kaybımız yok“ dedi.
Düğünde sele yakalandılar!
Masaların üzerine çıkarak kurtuldular https://t.co/z0NM5kbUCa pic.twitter.com/3Pe4X2GuGI— Line TV (@linetv) June 6, 2022
3501 Kariyer Geliştirme Programı çerçevesinde proje desteği almaya hak kazanan akademisyenler, Türkiye’de gerçekleşen taşkınların hem alansal hem de zamansal dağılışları ile bunları kontrol eden etmenlerin özellikleri ortaya koyacak akademik bir çalışmaya imza atacak.
Proje yürütücülüğünü üstlenen Dr. Öğr. Ü. Abdullah Akbaş; “Akarsuların yataklarından taşarak çevreye yayılması sonucunda gerçekleşen taşkınlar, her yıl akarsu yataklarında ve taşkın ovalarında yaşayan birçok kişinin ölümüne ve büyük maddi zararlara neden olmaktadır. Meydana gelen bu taşkınlar iklimsel ve hidrolojik açıdan ekstrem (uç) değerlerden, havza içi arazi kullanım değişiklikleri, insan faaliyetleri ve havzaların şekilsel özelliklerinden etkileniyor. Türkiye’de meydana gelen taşkınlar genellikle meteorolojik koşulların (şiddetli yağışlar) uç değerlerine atfediliyor, ancak tarihsel taşkınları oluşturan tüm havza ve havza içi dinamiklerine ait süreçler tam olarak ortaya konulamıyor. Bu proje ile Türkiye’de gerçekleşen taşkınların hem alansal hem de zamansal dağılışları ile bunları kontrol eden etmenlerin özelliklerini ortaya koymaya çalışacağız” açıklamasında bulundu.
Projeyi BUÜ’den Prof. Dr. Hasan Özdemir, İTÜ’den de Doç. Dr. Tolga Görüm ile sürdüreceklerini kaydeden Dr. Öğr. Ü. Akbaş, çalışmanın sonunda çok önemli akademik veriler elde edeceklerine inandıklarını vurguladı.
İklim değişikliğinin yol açtığı erozyon, sel, çığ ve heyelan zararlarının azaltılması sürdürülebilir arazi yönetimi ile mümkün hale gelirken, sürdürülebilir arazi yönetimi çerçevesinde yukarı havza sel ve erozyon kontrol çalışmaları en etkili yöntem olarak öne çıkıyor. Erozyon nedeniyle oluşan toprak kayıplarının önüne geçilmesi, sel, çığ ve heyelan felaketlerinden doğacak zararların en aza indirilmesi amacıyla yürütülen yukarı havza sel ve erozyon kontrol çalışmaları çok sayıda alt projeyi kapsıyor.
Yukarı havza sel derelerinde harçlı ıslah sekileri, beton ve betonarme ıslah sekileri, çelik moloz bariyerleri, gabion eşikler gibi sel kontrol yapıları inşa edilirken; oyuntularda ise çevirme hendekleri, kuru duvar eşikler, miks eşikler, taş dolgulu ahşap eşikler, geonet toprak seddeler, geonet eşik toprak seddeler, çalı demetli toprak seddeler, çalı demetli canlı eşikler ve kafes tel eşikler yapılıyor.
Yamaçlarda ise taş kordonlar, örme çitler, kafes tel çitler, çalı demeli teraslar, akıtıcı teraslar, eğimsiz teraslar ve seki teraslar gibi erozyon kontrol yapıları uygulanıyor. Bu yapılar yağış sularının akış rejimini düzenliyor, enerjisini ve hızını düşürerek güvenli bir akış oluşturuyor ve doğal dengenin korunmasını sağlıyor. İlgili kurum ve kuruluşlarla iş birliği içinde yürütülen entegre havza, erozyon kontrol, sel ve heyelan kontrol projeleri sayesinde toprağın erozyon yoluyla denizlere, göllere ve barajlara taşınmasının da önüne geçiliyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikli Bakanlığı Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, yaşanması muhtemel sel afetlerinin zararlarının en az seviyeye düşürülmesi, iklim değişikliğinin etkilerinin azaltılması, tabi kaynaklar ile toprağın korunması amacıyla Sinop, Kastamonu ve Erzurum illerinde toplam 14 yukarı sel havzasında projelendirme çalışmaları gerçekleştiriyor.
Bu 14 projenin de tamamlanmasıyla Türkiye genelindeki yukarı havza sel kontrol projesi sayısı 174’e yükselmiş olacak. Bugüne kadar ise Adana’da 2, Adıyaman’da 2, Afyonkarahisar’da 9, Ağrı’da 5, Aksaray’da 2, Amasya’da 4, Ankara’da 5, Antalya’da 1, Artvin’de 5, Aydın’da 6, Bartın’da 1, Bayburt’ta 1, Bilecik’te 1, Bingöl’de 2, Bitlis’te 1, Bolu’da 4, Bursa’da 1, Çankırı’da 1, Çorum’da 6, Diyarbakır’da 2, Düzce’de 5, Erzincan’da 3, Erzurum’da 6, Giresun’da 11, Hatay’da 3, Iğdır’da 2, Mersin’de 8, Kastamonu’da 6, Kayseri’de 1, Kırklareli’de 1, Konya’da 2, Kütahya’da 1, Malatya’da 1, Kahramanmaraş’ta 1, Karabük’te 1, Muğla’da 2, Muş’ta 1, Niğde’de 2, Ordu’da 1, Rize’de 7, Sakarya’da 5, Samsun’da 4, Sivas’ta 2, Tekirdağ’da 1, Tokat’ta 1, Trabzon’da 6, Şanlıurfa’da 2, Van’da 13, Yozgat’ta 1 sel kontrol projesi gerçekleştirildi.
Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen “Bursa İli Kestel İlçesi Dudaklı Mahallesi Yukarı Havza Sel Kontrol Projesi” ise geçtiğimiz ay tamamlandı. Proje alanında kıyı oyulmalarını, kıyı göçmelerini, kıyı kaymalarını ve oyuntu erozyonunu en aza indirmek için Kutu Gabion Eşik ve Harçlı Islah Sekisi, 8 adet harçlı ıslah sekisi, 10 adet kutu gabion inşa edildi. Yapılan eşikler ve sekiler sayesinde sel ve taşkınlardan kaynaklanan sediment taşınması sonucu oluşabilecek can kaybı riski ve maddi zararlar en aza indirilecek.
Güney Afrika’nın KwaZulu-Natal eyaletini vuran sel felaketinin bilançosu giderek ağırlaşıyor. KwaZulu-Natal Kooperatif Yönetim Departmanı tarafından yapılan açıklamaya göre, sel ve toprak kaymaları sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 306’ya yükseldi.
Son 60 yılın en kötüsü olduğu ifade edilen sel nedeniyle en az 248 okulda büyük hasar meydana geldi. Liman kenti Durban ve çevresinde etkili olan selin ardından arama-kurtarma çalışmaları sürdürülürken, bazı bölgelerde elektrik, su ve çöp toplama gibi hizmetlerin yeniden başlatıldığı belirtildi.
Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, dün köprülerin, işyerlerinin, evlerin ve yolların yıkıldığı bölgeyi ziyaret etmiş, halka yardım sözü vermişti. Meteoroloji servisi ise afet bölgesi ilan edilen KwaZulu-Natal için cuma gününden itibaren daha şiddetli yağış beklendiği konusunda uyarıda bulunmuştu.
İçişleri Bakanlığı, yoğun kar yağışı görülen bölgelerde havaların ısınmasıyla birlikte oluşabilecek sel/taşkın, heyelan, kaya düşmesi ve çığ olaylarına karşı valiliklere dikkatli olunması konusunda uyarı yazısı gönderdi.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamaya göre; valiliklere gönderilen yazıda, ülke genelinde son aylarda etkili yoğun kar yağışlarının olduğu hatırlatılarak, ilkbahar mevsiminde havaların ısınması ile birlikte dağların zirvesinde ve yamaçlarda biriken karların ani ve hızlı erimesiyle akarsuların debilerinde artış olabileceği belirtildi. Bunun sonucunda sel/taşkın, heyelan, kaya düşmesi ve çığ olaylarının tetiklenebileceği afet ve acil durum olaylarının yaşanabileceğine dikkat çekildi.
Karların erimesiyle meydana gelebilecek muhtemel afet ve acil durumların öncesinde hazırlıklı olunması istenirken, alınacak önlemler şu şekilde sıralandı:
“Tüm illerde, merkez ve kırsal mahalleler/köyler ile orman alanlarını kapsayacak şekilde il genelinde duyarlı ve tehlikeli bölgelerin tespit edilerek, bu yerlere yönelik alınacak önlemler belirlenecek. Riskli tespit edilen yerlerde ilgili kurum, kuruluş, belediye, muhtar, köy koruyucuları ve vatandaşlar muhtemel tehlikeler hakkında bilgilendirilecek. Güneye bakan yamaçlarda yer alan yerleşim yerlerinde; çığ, su baskını ve heyelan riski diğer alanlara göre daha fazla olacağından bu bölgelerde ikamet eden vatandaşlar daha dikkatli olmaları hususunda uyarılacak. Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu illerinde kaya temelin derin ve eğimin olduğu alanlarda ikamet eden vatandaşlar, risklere karşı uyarılırken, ikamet ettikleri bölgenin zemininde/toprağında oluşan çatlak, toprak yarılması gibi hareketleri ivedi şekilde AFAD’a bildirmeleri istenecek. Eğitim/öğretim kurumları, turizm merkezleri, kara yolları, köprü ve viyadükler, menfezler, enerji ve haberleşme nakil hatları gibi kritik tesis ve altyapıların bulunduğu yerlerin tehlike değerlendirmeleri sorumlu birimler tarafından yapılarak, gerekli tedbirlerin alınması sağlanacak. Belirlenen tehlikelerin gerçekleşmesi durumunda hizmetine ihtiyaç duyulabilecek ve müdahale için yeterli ekipmana sahip kamu kurum kuruluşları, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının taşıt, iş makinesi, makine, donanımı ile ilgili personelinin belirlenerek, Afet Yönetimi Karar Destek Sistemine veri girişi bu ay sonuna kadar tamamlanacak. Afet ve acil durumlarda müdahale hizmetleri Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliğine ve Türkiye Afet Müdahale Planına göre yürütülecek. Ayrıca çığ tehlikesine maruz kalması muhtemel yerleşim birimi bulunan illerde, İçişleri Bakanlığınca yayınlanan ‘Çığ Önlemleri ve Müdahale Faaliyetleri Genelgesi’ne uygun hareket edilecek.”
Brezilya’da meydana gelen sel ve toprak kayması felaketinde can kaybının 117’ye yükseldiği ve en az 100 kişinin de kayıp olduğu açıklandı.
Brezilya’nın Rio de Janeiro eyaletinin Petropolis kentinde yaşanan sel ve toprak kayması felaketinde bilanço ağırlaşıyor. Son yapılan açıklamalarda en az 117 kişinin hayatını kaybettiği, 100’den fazla kişinin de kayıp olduğu belirtildi.
Kurtarma çalışmalarında zaman zaman aksamalar yaşanırken, birçok kişi yeni sel ve toprak kayması ihtimaline karşı şehri terk etmeye başladı. Kentte sadece Salı günü etkili olan sağanak yağışlar, Şubat ayı ortalamasını geçerek sel felaketine ve toprak kaymalarına neden oldu.
Birçok sokak çamurla kaplanırken, evler sular altında kaldı ve araçlar sel sularında sürüklendi. Kurtarma çalışmalarına katılan gönüllülerden biri enkaz altında kalan kişileri bulmanın artık “neredeyse imkansız” olduğunu söyledi.
Petropolis yerel yönetimi, 16 Şubat’ta şehirde 3 günlük yas ve felaket durumu ilan etmiş ve mağdurlara daha iyi hizmet için hastane çalışanlarının takviye edildiğini açıklamıştı.
Öte yandan Petropolis ve çevresinde Ocak 2011’de yaşanan sel ve toprak kayması felaketinde 900’den fazla kişi hayatını kaybetmişti.
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dilekçe Komisyonu’na gönderdiği ‘sel’ raporunda Türkiye’de 2011-2020 yılları arasında bin 266 taşkın meydana geldiği, 127 kişinin hayatını kaybettiği, 115 bin 960 hektar alanın su altında kaldığı belirtildi.
TBMM Dilekçe Komisyonu, komisyona sel ve taşkın zararlarının tespiti ve karşılanması konusundaki eksikliklere ilişkin gelen şikayetleri Tarım ve Orman Bakanlığı’na iletti. Bakanlık da son 10 yıla ait verilerin bulunduğu sel raporunu komisyona gönderdi. Raporda Türkiye’de son 10 yılda 1266 taşkın meydana geldiği, 127 kişinin hayatını kaybettiği, 115 bin 960 hektarlık alanın zarar gördüğü belirtildi. Raporda mevcut veriler itibarı ile taşkınlardan kaynaklanan ekonomik kaybın yıllık 300 milyon TL civarında olduğu da belirtildi. Raporda, 2011’de 56 taşkın, 13 can kaybı, 2012’de 68 taşkın, 23 can kaybı, 2013’de 61 taşkın, 7 can kaybı, 2014’te 120 taşkın, 14 can kaybı, 2015’te 150 taşkın, 14 can kaybı, 2016’da 117 taşkın, 7 can kaybı, 2017’de 154 taşkın, 2 can kaybı, 2018’de 221 taşkın, 4 can kaybı, 2019’da 164 taşkın, 19 can kaybı, 2020’de 155 taşkın, 24 can kaybı olduğu bildirildi.
Raporda, sel ve taşkınların nedenleri de şöyle sıralandı:
“İklim değişikliğine bağlı yağış şiddetlerindeki artış, yağışın zamansal ve mekansal dağılımındaki değişiklikler, yapılaşma için uygunsuz yer seçimleri, yanlış mekansal planlamalar ve uygulamalar, yanlış arazi kullanımları ve bitki örtüsü tahribinin neden olduğu heyelanlar, yukarı havzadan gelen katı maddelerin (bitki kök ve dalları, kaya parçası vb.) sürüklenerek akarsu yataklarının hidrolik kapasitelerini azaltması, geçiş yapılarını tıkaması, dere yataklarına yapılan uygunsuz müdahaleler, kapasiteleri yetersiz ve tekniğine uygun olmayan sanat yapıları (köprü ve menfezler), dere yataklarından izinsiz ve tekniğine uygun olmayan şekilde enine boru hattı (içme suyu, doğal gaz, kablo vb.) geçişleri, yol yapım çalışmaları ile dere yataklarının daraltılması, hafriyat dökülmesi.”
Raporunda, dere yataklarının ve taşkın kontrol tesislerinin üzerinin kapatılmasının da taşkın ve sele neden olduğu vurgulandı. Her türlü atıkların dere yatakları ve civarına atılması, dere yataklarından düzensiz kum çakıl alınmasının da taşkına ve sele neden olduğu kaydedildi.
Antalya’da 24 Ocak 2019 tarihinde Kemer ilçesinde yaşanan şiddetli yağmur ve çıkan hortum sonrasında sel sularına kapılan 20 yaşındaki üniversite öğrencisi Kader Buse Acar’ın kayboluşunun üzerinden 2.5 yıl geçti. Kızının zaman zaman sosyal medyadan fotoğraflarını paylaşan acılı babanın son paylaşımında, “Lütfen beğenmeyin! Acım çok ağır. Okuyun. Beğeniye gerek yok. Ben üzgünüm, yorgunum, bitkinim” demesi yürekleri burktu.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki Doğu Akdeniz Üniversitesi Fen ve Edebiyat Fakültesi Psikoloji Bölümü’nde 2. sınıfta öğrenim gören Buse Acar, 24 Ocak 2019 günü annesi Ayla Acar’ın kullandığı otomobille babası Ahmet Acar’ın sanayi sitesindeki dükkanına gitmek üzere evlerinden çıktı.
Sanayi sitesine yaklaştıkları sırada hortumun etkisiyle otomobil dereye yuvarlandı. Sel sularına kapılıp yaklaşık 200 metre sürüklenen ve dere kenarındaki bitkilere takıldığı sırada kendine gelen ağır yaralı Ayla Acar, bağırarak yardım istedi. Acar yardıma gelenlere “Arabada çocuğum var” deyince kontrol edilen araçta kimseye rastlanılamadı.
Buse’nin kaybolduğunun anlaşılması üzerine olay yerine gelen askeri, sivil, gönüllü arama kurtarma ekipleri dere yatağında, hortumun güzergahı üzerindeki dağlık alanda, deniz ve deniz altında, sahil şeridinde Buse’yi aradı ancak denizden ayakkabısının teki, otomobilin dereye düştüğü noktada küpe ve çantası dışında bir şey bulunamadı. Dere yatağının kurumasından sonra Buse’nin bulunma ihtimali görülen 100’e yakın nokta, özel sektöre ait iş makinelerinin de desteği ile kazıldı ancak yine bir sonuca ulaşılamadı. Olayın duyulması üzerine başlatılan arama çalışmaları aylarca devam etti. Olay yerine gelen arama kurtarma ekipleri, helikopterler, sualtı timleri tarafından aylarca aranan Buse Acar’ın izine rastlanılamayınca 3 Mayıs 2019’da genç kız için Sanayi Camii’nde gıyabi cenaze namazı kılındı.
Kızları ile ilgili sosyal medyadan sık sık fotoğraflı anılarını paylaşan Acar ailesinin paylaşımları adeta yürekleri burkuyor. Kızının son olarak fotoğraflarından oluşturduğu bir videoyu paylaşan baba Ahmet Acar, üzerine şu notu düştü:
“Lütfen beğenmeyin! Acım çok ağır. Okuyun. Beğeniye gerek yok. Ben üzgünüm, yorgunum, bitkinim. Siz hiç evlat acısı yaşadınız mı? Evet, 24 Ocak’ta Antalya Kemer’de çıkan hortum faciasında kızımız Kader Buse Acar’ı kaybettik.”
Rize’deki sel felaketinde kaybolan Batuhan Delihasan’ın (38) babası Mehmet Delihasan (72) akciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybetti. Mehmet Delihasan’ın hastalığının oğlunun bulunamaması ile ağırlaştığı belirtildi.
Rize’de 14 Temmuz’da 7 saatte metrekareye 220 kilogram yağışın düşmesiyle Güneysu ilçesi ile Muradiye ve Büyükköy beldesinde sel ve heyelanlar meydana geldi, 6 kişi yaşamını yitirdi, sele kapılan 2 kişi de kayboldu.
Güneysu ilçesinde sele kapılan Hasan Arıcı ve Muradiye beldesinde çöken evin enkazı altında kaybolan Batuhan Delihasan’ı arama çalışmalarından sonuç alınamadı. Selde kaybolan oğlu Batuhan Delihasan’ın üzüntüsünü yaşayan ve akciğer kanseri tedavisi gören baba Mehmet Delihasan, dün akşam saatlerinde fenalaştı. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’ne kaldırılan Delihasan, hayatını kaybetti. Delihasan’ın ölümü, ailesi ve yakınlarını üzdü.
Muradiye Belediye Başkanı Musa Süreyya Balcı yaşanan selin izlerini silmeye çalıştıklarını belirterek “Ancak can kayıplarının acısı ne yazık ki silinmiyor. Batuhan Delihasan’ın babası da 1,5 aydır oğlundan haber bekliyordu, zaten hastaydı ve bu acıya daha fazla dayanamadı” dedi.
Mehmet Delihasan’ın komşusu İlyas Delihasan da “Oğlunun kaybolması ile beraber büyük acı yaşadı. 4 yıldır kanser tedavisi görüyordu. Bu zamana kadar dayandı ancak oğlunun acısı onun hastalığını artırdı. Oğlundan gelecek haberi beklerken vefat haberini duyduk” diye konuştu.
Öte yandan sel sonrası bölgede incelemelerde bulunmak üzere kente gelen Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, oğlu selde kaybolan Mehmet Delihasan ve ailesini ziyaret etmişti.