Fiilen çalışmadığı halde primini cepten ödeyerek bir işte çalışmış gösterilenler, bu durum tespit edildiğinde üzücü sonuçlarla karşı karşıya kalıyorlar. Sigorta süreleri iptal edilip, yatırılmış primler Sosyal Güvenlik Kurumu’na gelir kaydediliyor. Emekli aylığı bağlandıktan sonra sahte sigorta yaptırmış olduğu tespit edilenlerin ise emekli aylığı kesilip, ödenmiş aylıklar da geri isteniyor. Sahte sigortalı gösteren işletmeye de yüksek para cezaları uygulanıyor. Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, okurlarımızın sorularını yanıtladı.
SGK’NIN SİLDİGİ PRİM GÜNLERİ BORÇLANMAYLA TAMAMLANABİLİR Mİ?
1963 doğumluyum. 33 yaşında zihinsel engelli bir oğlum var. 6 Temmuz 1985’te SSK’lı, 2009 yılında BAĞ-KUR’lu oldum. 2013 yılında ise bir şirkete parasını ödeyerek sigorta primlerimi yatırdım. Daha sonra normal bir şirkette işe girdim. Bu aylarda emekli olmayı düşünüyordum. SGK’ya gidip emekli olup olamayacağımı sordum. 2013 yılında yatırdığım sigorta primleri geçersiz sayılmış. Bu süreleri tekrar tamamlamam, BAĞ-KUR’lu olarak yatırmam mümkün müdür? (Hasan A.)
Hasan Bey, engelli çocuğu bulunan annelere erken emeklilik hakkı var ama babaların böyle bir hakkı bulunmuyor. İşe giriş tarihiniz itibarıyla SSK’dan 5300 prim günüyle 49 yaşında emekli olabilirsiniz. Yaşınızı doldurmuşsunuz ama silinen günlerden sonra prim süreniz 4722 güne düşmüş. Bu durumda 19 ay daha çalışmanız gerekiyor. İptal edilen sigorta sürelerinizi borçlanarak ya da başka bir yolla tamamlama imkanı maalesef bulunmuyor.
2016 eylül ayında 4/a’ya geçiş yapmakla daha erken emeklilik için avantaj elde etmiş bulunuyorsunuz, bu şekilde devam ederek prim gününüzü 5300’e tamamladığınız ay emeklilik dilekçesi verebilirsiniz. Askerlik borçlanması hakkınız varsa bu hakkınızı kullanmak suretiyle daha erken emekli aylığı bağlatabilirsiniz.
Fiilen çalışılmadığı halde sigortalı gösterme uygulaması geçmişte çok yaygındı. Sosyal Güvenlik Kurumu son yıllarda bu konudaki denetimlerini çok sıkı tutuyor. Sahte olduğu tespit edilen sigorta süreleri iptal ediliyor, ödenen primler de kuruma gelir kaydediliyor. Sahte sigorta yapmış olan firma faaliyette ise sahte sigorta primi yatırılmış olan her ay için asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanıyor. Sigortanın sahte olduğu emekli aylığı bağlandıktan sonra tespit edilirse emekli aylığı iptal edilip, ödenen aylıklar da faiziyle geri alınıyor. Emeklilik süresince sağlık hizmetinden yararlananlardan, SGK’nın sağlık hizmeti için ödediği paraların tamamı isteniyor. Sahte sigortadan kesinlikle uzak durmak gerekir.
SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILANLAR BU SÜREYİ NASIL SİGORTALI SAYDIRABİLİR?
1999 temmuz ayında ….spor kulübü ile anlaşıp antrenmanlara başladım fakat benim sigortamı başlatmamışlar. Bu durumu öğrendiğimde 2006 idi. İlk başta, zaman aşımı olduğu için bir şey yapılamayacağı söylendi. Sonra bir SGK denetmeni, dilekçeyle başvurduğumda halledilebileceğini söyledi ve öyle oldu gerçekten. 2014 yılında bu günler bana verildi ancak ilk işe girişim 07.10.1999 olarak görünüyor. Oysa ben çalışmaya temmuzda başladım ama sözleşmede ekim görünüyor. Ne yapabilirim, dava mı açmalıyım yoksa yapılacak başka bir şey var mı? (Naim B.)
Naim Bey, elinizde somut belge olduğu için başvurunuz üzerine sigorta başlangıcınız 7 Ekim 1999 olarak belirlenmiş. Aslında fiilen işe başladığınız tarih olan temmuz ayı 1999’daki kanun değişikliğinden etkilenmemek için büyük önem taşıyor. Sigorta başlangıcınız bu tarihe çekilse emeklilik yaşınız 60’tan 58’e düşer.
Temmuz 1999 tarihinde antrenmana başladığınızı belgeleyebilirseniz, örneğin o dönemde kaydedilmiş başka kulüplerle yapılan dostluk maçı görüntüleri gibi belgeler varsa ilk olarak önceki yöntemle yazılı başvuruda bulunup tescil edilmesini isteyebilirsiniz. O başvurudan sonuç alamazsanız dava açma yoluna gidersiniz.
DOĞUM BORÇLANMASIYLA NASIL ERKEN EMEKLİ OLUNUR?
08.04.1972 doğumluyum. 01.04.1996’da işe başladım. İki ay çalıştıktan sonra ayrılmak zorunda kaldım. Daha sonra 2015’den 2019’a kadar çalıştım, bir yıl ara verdikten sonra bu yıl tekrar çalışmaya başladım. Üç çocuğum var, ikinci çocuğum doğmadan SSK’lı oldum. Doğum borçlanması yaparak ne zaman emekli olabilirim? (Gülcan Ç.)
Gülcan Hanım, normal emeklilikte 5825 prim günüyle 52 yaşa tabisiniz. Yaşınızı 2024’te dolduruyorsunuz. Eksik prim günüyle, yani 3600 gün ile de 58 yaşında emekli olmanız mümkün.
Göründüğü kadarıyla şu an sadece 1500 gün dolayında priminiz bulunuyor. Sigorta başlangıcından sonra doğan iki çocuğunuz için doğum borçlanması yapabilirsiniz. Her ikisi de çalışmadığınız dönemde doğdu ise ikişer yıldan toplam 4 yıllık (1.440 gün) borçlanma hakkınız var.
Birkaç seçeneğiniz bulunuyor. 3600 gün ile emekli olmak için doğum borçlanması yapıp, kalan süreyi çalışarak tamamlarsınız ve çalışmayı bırakıp emeklilik yaşını beklersiniz.
3600 gün ile emekli olmak için bir diğer seçenek de şu olabilir. 58 yaşını beklemek zorunda olduğunuza göre, borçlanma yapmadan çalışabildiğiniz kadar çalışırsınız, çalışmayı bırakmaya karar verdiğinizde sadece eksik günler kalırsa o süreler için borçlanma yaparsınız.
5825 prim günüyle emekli olabilmek için ise doğum borçlanmasıyla prim gününüzü yaklaşık 3000 güne çıkarıp, kalan süreyi 8 yıl çalışarak tamamlarsınız. Böylece, 5825’i tamamladığınız tarihte emekli olursunuz. Sonuç olarak, 3600 gün ile 2030 yılında, 5825 gün ile de 2028 yılında emekli olabilirsiniz.
Doğum borçlanmasını asgari ücret üzerinden yaptığınızda 2020 yılı itibarıyla günlük 31.39 TL prim ödersiniz. İki çocuk için 1440 gün borçlanma yaptığınızda 45 bin 200 lira ödemeniz gerekir. Borçlanmayı çalışırken yaptığınızda ödediğiniz primi vergiden indirerek avantaj elde edersiniz.
