Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, BM Güvenlik Konseyi’nde yaptığı konuşmada Dün Ukrayna ile Rusya arasında 250’den fazla savaş esirinin takas edildiği haberini sevindirici bir gelişme olarak nitelendirek, “Bu anlaşmanın sağlanmasındaki rolleri için Türkiye’ye teşekkür ederim” dedi.
BM Güvenlik Konseyi’nde “Ukrayna’da Barış ve Güvenliğin Korunması” başlığıyla gerçekleşen toplantıda konuşan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres Ukrayna-Rusya savaşına dair önemli açıklamalarda bulundu. Yaklaşık 7 aydır devam eden savaşta tarif edilemez acılara tanık olunduğunu belirten Guterres, “Son gelişmeler tehlikeli ve rahatsız edici. Bir zamanlar düşünülemez olan nükleer çatışma fikri, bir tartışma konusu haline geldi. Bu kendi içerisinde tamamen kabul edilemez. Nükleer silaha sahip tüm devletler, nükleer silahların kullanılmamasını ve aşamalı olarak ortadan kaldırılmasını yeniden taahhüt etmeli” dedi.
“Referandum, BM Sözleşmesi ve uluslararası hukukun ihlalidir”
Ukrayna’da 2014 yılında başlayan iç savaşın ardından 2015’te tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden, Rusya’nın resmen tanıdığı Donetsk ve Luhansk bölgelerinin, Rusya’ya bağlanma konusunda referandum düzenleme kararı almasıyla ilgili de konuşan Guterres, “Ukrayna’nın şu anda hükümet kontrolü altında bulunmayan bölgelerinde sözde “referandum” düzenleme planlarına ilişkin haberler beni derinden endişelendiriyor. Bir devlete ait toprakların, başka bir devlet tarafından kuvvet kullanımıyla ihlak edilmesi, BM Sözleşmesi ve uluslararası hukukun ihlalidir” açıklamasında bulundu.
“İzyum’daki son gelişmeler oldukça rahatsız edici”
Geçtiğimiz günlerde İzyum’da bulunan toplu mezarlar hakkında açıklamalarda bulunan Guterres, “İzyum’daki son gelişmeler oldukça rahatsız edici. Tüm bu iddialar, hesap verebilirliği sağlamak için kapsamlı bir şekilde soruşturulmalıdır. Mağdurlar ve aileleri adalet, çözüm ve tazminat hakkına sahiptir. Uluslararası suçlarda cezasızlığın sona erdirilmesi de esastır. Buradaki durumda Uluslararası Ceza Mahkemesi etkin hesap verilebilirliği sağlamak adına önemli bir role sahiptir. Mahkeme savcısı Ukrayna’daki durum hakkında bir soruşturma başlattı” ifadelerini kullandı.
“Dünya nükleer bir felaketi kaldıramaz”
Rusya ile Ukrayna’nın sürekli birbirini suçladığı Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki durumun endişe verici olduğunu da söyleyen Guterres, “Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), tesisin ve çevredeki alanların güvenliğini sağlamak için alınacak önlemler konusunda ilgili tüm taraflarla istişarelerde bulunuyor. UAEA’ya çalışmaları için teşekkür ediyorum. Fabrikadaki varlığı önemli bir caydırıcıdır. Nükleer tesislere yönelik tüm saldırılar sona ermeli.Nükleer altyapıya yönelik herhangi bir hasar, kasıtlı olsun ya da olmasın, hem tesisin çevresindeki hem de çok uzağındaki insanlar için korkunç sonuçlar doğurabilir. Dünya nükleer bir felaketi kaldıramaz” dedi.
“Türkiye’nin de desteğiyle, Ukrayna limanlarından ihracatın yeniden başlamasını sağlayan anlaşmaya varıldı”
Dün Ukrayna ile Rusya arasında 250’den fazla savaş esirinin takas edildiği haberini sevindirici bir gelişme olarak nitelendiren Guterres, “Her iki tarafı da tebrik ediyorum. Bu anlaşmanın sağlanmasındaki rolleri için Türkiye ve Suudi Arabistan hükümetlerine de teşekkür ediyorum. Ayrıca Temmuz ayında Türkiye hükümetinin de desteğiyle, Ukrayna’nın 3 Karadeniz limanından gıda ve gübre ihracatının yeniden başlamasını sağlayan önemli bir anlaşmaya varıldı. O zamandan beri, 3 kıtadaki 29 ülkeye 4,3 milyon metrik tondan fazla gıda taşındı. Bu, Afganistan, Afrika Boynuzu ve Yemen halkı için ihtiyaç duyulan gıda malzemelerini taşımak için Dünya Gıda Programı tarafından kiralanan 3 gemiyi kapsıyor. Dördüncüsü bugün İstanbul’dan ayrıldı ve beşincisi de yolda. Karadeniz Tahıl Girişimi’nin imzalanmasından sonra, küresel gıda fiyatları, bir yıl öncesine göre hala neredeyse yüzde 8 daha yüksekken keskin bir şekilde düştü. Gıda sevkiyatlarının devam etmesi ve artması hayati önem taşıyor. BM ayrıca, Rusya ile amonyak dahil olmak üzere Rus gıda ve gübre ürünlerinin küresel pazarlara tam erişimi hakkında bir Mutabakat Zaptı imzaladı” açıklamasında bulundu.
“Burada korumak için toplandığımız uluslararası düzen, gözlerimizin önünde parçalanıyor”
ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken da, BM Güvenlik Konseyi konuşmacıları arasında yer aldı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savaşı bitirmeyi değil genişletmeyi seçtiğini belirten Blinken, “Sahte referandumlar yoluyla daha fazla Ukrayna bölgesini ilhak etmeye çalışmak böyle bir çözümü imkansız kılıyor. Başkan Putin’in, dünyadaki birçok liderin BM’de toplandığı esnada başlattığı ateşi körüklemek için bu haftayı seçmesi, BM Sözleşmesini, Genel Kurul’u ve bu konseyi hor gördüğünü gösteriyor. Burada korumak için toplandığımız uluslararası düzen, gözlerimizin önünde parçalanıyor. Bunun, Başkan Putin’in yanına kar kalmasına izin veremeyiz, vermeyeceğiz” dedi.
İzyum’da bulunan toplu mezarlardaki birçok cesette işkence belirtileri olduğunu da söyleyen Blinken, “Biz burada toplanırken, Ukraynalı ve uluslararası araştırmacılar, Rus kuvvetleri tarafından 6 ay boyunca kontrol edilen İzyum’daki cesetleri çıkarmaya devam ediyor. Bölgede yaklaşık 440 isimsiz mezar var. Şimdiye kadar çıkarılan cesetlerin çoğunun, kolları kırık ve boyunlarına ip geçirilmiş. Cesetlerde böyle işkence belirtileri olduğu bildiriliyor” ifadelerini kullandı.
