Yeni tip Koronavirüs salgınının etkili olduğu 2020’nin ilk yarısında hanelerde AB ülkelerinin 16’sında elektrik, 18’inde doğalgaz fiyatlarına indirim geldi. Türkiye’de ise fiyat değişmedi. Elektriğe ise ekimde zam geldi.
Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre, 2020’nin ilk yarısında haneler için Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin 16’sında elektrik, 18’inde doğalgaz fiyatları geriledi.
Sözcü gazetesinden Emre Deveci’nin haberine göre; 2019’un ilk yarısında AB ülkelerinde ortalama 21,6 euro olan 100 kilowatt saatlik (kWh) elektriğin bedeli, 2020’nin ilk yarısında 21,3 euroya geriledi. Aynı dönemde doğalgaz fiyatı 100 kWh için ortalama 6,6 euroda kaldı.
2020’nin ilk yarısında hane halkı elektrik fatura bedellerinin yüzde 40’ını vergi ve harçlar oluşturdu. Bu oran doğalgazda yüzde 33 olarak hesaplandı.
Avrupa’ya kıyasla doğalgazı daha yüksek fiyattan ithal eden Türkiye’de Botaş, spot LNG alımlarıyla maliyetleri düşürmüştü ancak hem kur artışı hem de Botaş’ın geçmiş yıllardaki büyük zararları nedeniyle hanelerde indirime gidilmemişti.
Hollanda’da elektrikte yüzde 31 indirime gidildi
2020’nin ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre ulusal para birimleri cinsinden elektrik fiyatlarında en büyük düşüş yüzde 31 ile Hollanda’da yaşandı. Yüzde 12,8’lik düşüşle Litvanya, yüzde 10’luk düşüşle İsveç ve yüzde 8,9’luk düşüşle Estonya sıralandı.
Elektrik fiyatlarındaki düşüşte Hollanda’da temel olarak vergi indirimleri etkili olurken, Letonya, İsveç ve Estonya’da enerji maliyetlerindeki düşüş etkili oldu.
Bu dönemde elektrikte en çok fiyat artışı yüzde 13,6 ile Litvanya’da, yüzde 12,9 ile Polonya, yüzde 10,5 ile Lüksemburg, yüzde 9,1 ile Romanya ve yüzde 8 ile Çekya’da oldu. Zamlarda belirleyici olan enerji maliyetlerindeki artışlardı.
Türkiye’de elektrik fiyatı, AB ortalamasının çok üstünde
Euro cinsinden AB ülkeleri içinde hanelerde elektriğin en pahalı olduğu ülkeler 100 kWh için 30,4 euro ile Almanya, 28,3 euro ile Danimarka ve 27,9 euro ile Belçika olarak sıralandı.
Aynı kıstaslarla elektriğin en ucun olduğu ülkeler ise 10 euro ile Bulgaristan, 10,3 euro ile Macaristan ve 12,4 euro ile Estonya oldu. Türkiye’de de bu rakam 10 euro oldu.
Ancak karşılaştırma açısından daha doğru bir veri olan satın alma gücü paritesi ile bakıldığında AB ülkelerinde hanelerde 100 kWh elektrik fiyatı ortalama 21,7 euro olurken, Türkiye’de bu rakam 26,5 euro ile AB ortalamasının çok üzerinde yer aldı. Bulgaristan’da ise rakam 19,3 euro oldu.
Bu alanda Türkiye’yi geçen AB ülkeleri 28,4 euro ile Romanya, 28,2 euro ile Almanya ve 26,7 euro ile Çekya.
Doğalgazda indirim lideri Letonya
AB ülkeleri içinde ulusal para birimleri cinsinden haneler için doğalgaz fiyatlarında en çok indirim yüzde 29,4’lük oranla Letonya’da oldu. Onu yüzde 19,8 ile Litvanya, yüzde 16 ile İsveç ve yüzde 15,4 ile Portekiz seyretti.
İsveç’teki indirimin nedeni vergi indirimleri olurken, Letonya’daki indirim enerji maliyetlerindeki düşüşten kaynaklandı. Litvanya ve Portekiz’deki indirimler ise hem vergi indirimi hem de enerji maliyetlerindeki düşüşten kaynaklandı.
Gaz fiyatında en çok artış yüzde 8’lik oranla Hollanda’da yapıldı. Fransa yüzde 7,3 ve Hırvatistan yüzde 5,2’lik oranlarla Hollanda’yı takip etti. Vergi artışı Hollanda’da gaz fiyatlarını artırırken, Fransa ve Hırvatistan’da maliyet artışları belirleyici oldu.
Euro cinsinden Avrupa’da en düşük gaz fiyatlarına, 100 kWh için 3,2’şer Euro ile Letonya, Macaristan ve Romanya sahip oldu. En yüksek gaz fiyatlarına sahip ülkeler ise, 10 euro ile Hollanda, 9,8 euro ile İsveç, 7,9 euro ile Fransa ve 7,5 euro ile Danimarka olarak sıralandı.
Türkiye’de bu rakam 2,4 euro oldu. Satın alma gücü paritesiyle Türkiye’de rakam 6,4 euro olurken, AB ortalamasında 6,7 euro oldu. Bu kıstasla Lüksemburg’da fiyat 3,3 euro.
Türkiye’de 1 Ekim itibarıyla elektriğe tüm tarifeler için yüzde 5,75 oranında zam gelmişti.
