Sarıcakaya ilçesine bağlı Laçin Mahallesi’nde zeytin hasadı başladı. Ülke genelinde olduğu gibi Eskişehir’de de hava sıcaklıklarına bağlı olarak zeytin rekoltesinde düşüş gözleniyor.
Laçin Mahallesi’nde zeytin yetiştiren Erdem Öztürk, rekolte düşüklüğünden dolayı sadece siyah zeytinin sele olarak piyasaya sürdüklerini belirtti. 600 ağacından yaklaşık 2 ton alabilen Öztürk, son yılların en kötü sezonu olduğunu belirtti.
Zeytinin fiyatı ise büyüklüğüne göre 80 ile 160 lira arasında değişiyor.
Arifiye Mahallesi Korkmaz Sokak üzerinde bulunan rengârenk zeytin tezgâhı görenlerin dikkatini çekiyor. Farklı aromalarla üretilen çeşitli zeytinler lezzet kazanırken, renkleriyle de adeta görsel şölen oluşturuyor. Vatandaşlar ise Eskişehir’de çok sık satılmayan zeytinleri ilgi çekici bularak, yoğun talep gösteriyor.
Renkli tezgâhıyla ilgili konuşan esnaf Gökhan Aslan, Eskişehir’e çeşitli bir zeytin kültürü kazandırmak istediklerini söyledi. Zeytinlerin kendi imalatları olduğunu söyleyen Aslan, “10 yıldır zeytincilik yapıyorum. Burada çok çeşitli ve her tattan zeytin var. Mesela mor rengiyle pancarlı zeytinimiz en başta duruyor. Onun yanında tuzsuz, yaseminli, limonlu, bademli, ızgara, kaşık kırması, Gemlik, kalamata ve İznik gibi her türlü zeytin tezgâhınızı süslüyor. Bu zeytinler çok sık rastlanan zeytinler değil. Biz üretici firma olduğumuz için her çeşit zeytin üretebiliyoruz.
Bölgede zeytin kültürü çok fazla olmadığı için tanıtma maksatlı şube açtık. Vatandaşların görüşü olumlu yönde, devamlı satıyoruz ve çok güzel geri dönüşler alıyoruz. İnşallah daha da iyi olacak. En çok tercih edilen zeytinimiz pancarlı, Hatay zeytini ve yaseminli olanlar. Izgara zeytin ve limonlu da sıkça tercih ediliyor. Farklı lezzetleri tatmak isteyenleri bekliyoruz” dedi.
Eskişehir’de zeytinci esnafında siyah ve yeşil zeytinler tezgâhlara çıkarken, görüntüsüyle vatandaşların iştahını kabartıyor. Zeytinci esnafı son günlerde satışların yavaş ilerlediğini belirtirken, vatandaşların siyah zeytine rağbet gösterildiğini ifade etti. Çocukların ise yeşil zeytini sevdiğini dile getiren esnaf, bazı kişilerin evlerinde zeytini tuzdan arındırarak tükettiğini söyledi.
“Vatandaşlar siyah, çocuklar yeşil zeytini tercih ediyorlar”
Dede mesleği olan zeytinciliği Eskişehir’de icra eden Erçağ Atak, kış dönemi yaklaşırken genel olarak zeytinde bir azalmanın göze çarptığına dikkat çekti. Vatandaşların siyah zeytini daha çok tercih ettiğini söyleyen zeytinci Atak, “Zeytinlerimizi biz kendimiz yetiştiriyoruz, doğal bir şekilde satışa sunuyoruz. Satışlarımız son günlerde yavaş ilerliyor. Zeytin fiyatlarında artış yaşandı. Yine de satış yapıyoruz. Kış yaklaşıyor ama zeytinlerde bir azalma görüyoruz. Vatandaşlar en az 20 liralık da olsa zeytin alıyor. Genelde siyah zeytin tercih ediliyor. Zeytin her derde devadır. Siyah da yeşil de satılıyor. Çocuklar özellikle yeşil zeytine rağbet gösteriyor. Ekşi ve yumuşak olmasından dolayı yeşil zeytini seviyorlar” dedi.
“Ilık suyun içine limon sıkıp yarım saat bekletebilirler”
Vatandaşların evlerinde zeytini tuzundan arındırmak için bazı işlemler yaptığından bahseden Atak, “Zeytini tuzundan arındırmak için ılık suyun içine limon sıkıp yarım saat bekletebilirler. Bu şekilde zeytin doğal olarak tuzunu atar. İsteyenler böyle tüketiyor. Ama biz tuzlu zeytin tavsiye ediyoruz, zeytin tuzlu olur” diye konuştu.
Kahramanmaraş merkezli depremlerde Hatay’ın Altınözü ilçesi Tepehan Mahallesi’ndeki 33 dönümlük zeytin bahçesi ortadan ikiye ayrılmıştı. Devasa yarığın oluştuğu bahçede 2 uçtaki ağaçların arasında neredeyse 300 metrelik mesafe oluştu ve 200 ağaçta yarık içerisinde kalarak heba oldu. Depremin 9. ayında depremzede çiftçiler, fay hattının ikiye ayırdığı tarlada zeytin hasadına başladı. Tedirginlik içerisinde süren hasatta depremzede vatandaşlar, karşı taraftaki ürünlerini nasıl taşıyacaklarını düşünüyor.
“Eskiden güle oynaya çalışıyorduk malımızda, bugün korkuyla topluyoruz”
Deprem öncesi ailesiyle birlikte güle oynaya hasat yaptıkları bahçede bu güntedirgin içerisinde çalıştıklarını dile getiren Ahmet Genç, “Altınözü Tepehan Mahallesi’nde oturuyoruz. Depremden dolayı böyle bir yarık oluştu. Çok aşırı bir korkumuz var. Buralarda toplamaktan, buralarda çalışmaktan bayağı tedirgin oluyoruz. Burada bizim tarlamızın dönümü 33 dönüm civarındaydı. Yani en az bizde iki yüz ağaca yakın yarığa gitti. Şu karşı olan taraflar bana ait. Karşı yani üç yüz metre aşağı yukarı ara mesafemiz var. Oraya nasıl gideceğimi ben de bilmiyorum. Bir yol var diyorlar ama bizim tarlaya çıkar mı geçer mi bilmiyorum. Pat patlar gitmiş, Traktörle gitme şansımız var mı onu da bilmiyoruz. Çok zor yani çocuklarla birlikte oraya gitmek, yani buralarda toplamak. Yani ne zaman ne olacağını da bilmez olduk artık. Bu şartlar içinde çalışmak tabii ki çok üzücü. Eskiden güle oynaya çalışıyorduk malımızda, bugün korkuyla topluyoruz. Yani çocuklarımızı getirmekle de bile tedirginiz buraya” dedi.
“Birçok ağacımız telef oldu, tarlamızın alt tarafına gitmek de güçlük çekiyoruz”
Yarık ortasında kalan onlarca ağacın heba olduğunu dile getiren İbrahim Elmacıoğlu, “Hatay Altınözü’nde, Tepehan Mahallesi’nde ikamet ediyoruz. Buraya zeytin toplamaya geldik. Deprem böyle bir yarık oluşturdu burada. Hala korkuyoruz, şu an zeytin topladığımız esnada bile korku içerisindeyiz. Yine artçı depremler devam ediyor. Gördüğünüz gibi birçok ağacımız telef oldu, tarlamızın alt tarafına gitmekte güçlük çekiyoruz. Araçlar, traktörler gidemiyor o tarafa. Mecburen elimizle gidip toplayıp getiriyoruz. Yani bizim için ağaçlardan zeytin toplamak çok zor. Dün de yine topladığımız esnada bir artçı deprem oldu, ufak tefek hissettik. Yine çocuklarımız ve ailemiz korkuyoruz yani. Bu yıl hasat geçen yıla göre daha iyi. Ama hasadımız iyi olmasına rağmen ağaçlarımız telef oldu” ifadelerini kullandı.
“Korkuyorum, kaç metre yükseklik aşağılık görünmüyor”
Zeytin hasadına korku içerisinde geldiğini ifade eden Yasemin Elmacıoğlu, “Yarığa doğru gidemiyorum, korkuyorum. İlk kez geliyorum buraya. Gelsek bile korku içinde geliyorum. Bulunduğum yerden ileri gidemiyorum. Korkuyorum, bak hele kaç metre yükseklik aşağılık görünmüyor. Çok tedirginim hem de çok” dedi.
Artvin merkeze bağlı Fıstıklı köyünde ayı yerleşim yerine inerek zeytin ağaçlarına zarar verdi. Ayıların zeytin ağacına ilk defa zarar verdiğini gören vatandaşlarda hayretler içerisinde kaldı. Ayıların popülasyonun gün geçtikçe artması sebebiyle tedirgin olan vatandaşlar yardım istedi.
Ayıların ilk kez zeytin ağaçlarına zarar verdiğini ifade eden Yaşar Çil, “Ayı zararları görülmemiş bir şekilde zeytin ağaçlarında da başladı. Özellikle bu yılı ilk kez şahit oldum. Her biri tahmini 40 yaşlarında olan zeytin ağaçları tahrip edildi. Bölgede aynı şekilde tahribatlar söz konusu. Buralarda yerleşim yerlerine tahmini 250 metre mesafede. Hemen hemen diğer bölgelerde de tahribatlar meydana geldi.
Ayıların saldırıları gün geçtikçe artmaya başladı. Bunlarla ilgili yetkililer biz çözü yapacak mı bilemiyoruz. Bölgemizde ayı popülasyonun çok olduğunu tahmin ediyoruz. Bunlara da yetkililerin çözüm bulması gerekiyor. Dalı kırmış ve üzerindeki zeytinleri de yemiş. Umarım yetkililerin köylülere yardım edeceğini düşünüyorum. Zararlar gün geçtikçe artacağını düşünüyorum. Kış ayıda geldiği için ayıların zararları devam edecektir. Gerçekten ayı popülasyonu bölgemizde çok yüksek. Zeytin ağaçlarına zarar vermesi ilk kez görünen bir şey. Bunlarla ilgili olarak da popülasyon konusunda çözüm bulunması gerektiğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.
Balıkesir’de yaklaşık 11 milyon zeytin ağacında ekim ayı itibarıyla hasat başladı. Edremit, Ayvalık, Burhaniye, Gömeç, Havran, Bandırma, Erdek ve Gönen ilçelerinde zeytin hasadı aralıksız devam ederken, zeytin hasadının bu yıl ocak ayına kadar sürmesi bekleniyor.
Kazdağları eteklerinde Edremit’te gerçekleştirilen zeytin hasadı dron kamerası ile görüntülendi. Büyük zahmetlerle yorucu bir çalışma ile toplanan zeytinler işlenerek dünyanın en kaliteli zeytinyağlarından birisinin üretimi gerçekleştiriliyor.
Ege İhracatçı Birlikleri verilerine göre; siyah zeytin ihracatı 75 bin 295 ton karşılığı 137 milyon 705 bin dolar olurken, yeşil zeytin ihracatı 25 bin 76 ton karşılığı 46 milyon 805 bin dolar olarak kayıtlara geçti. Türkiye’nin sofralık zeytin ihraç ettiği ülke sayısı 117 oldu.
Sofralık zeytin ihracatının yüzde 90’dan fazlasının ambalajlı olarak yapıldığını söyleyen Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er, “Birim fiyatımız geçen sezona göre döviz bazında yüzde 17 artış gösterdi. Önümüzdeki yıllarda daha katma değerli ürün ihraç etme çabası içinde olacağız. Dökme ve varilli zeytinyağı ve prina ihracatına sezon ortasında getirilen yasaklamaya rağmen son 1 yıllık dönemde 948 milyon dolarlık ihracat seviyesine ulaştık. Yasaklar olmasaydı sektörün 1 milyar dolarlık hedefini aşacaktık” şeklinde konuştu.
Siyah zeytinde Almanya, yeşil zeytinde Irak ihracat lideri oldu
Türkiye’nin sofralık siyah zeytin ihracatında Almanya 33,4 milyon dolarlık tutarla lider ülke olurken, geleneksel ihraç pazarlarımızdan Romanya’ya 24,3 milyon dolarlık siyah zeytin ihraç edildi. Irak, Türkiye’den 23,4 milyon dolarlık siyah zeytin talebiyle üçüncü ülke olurken, Bulgaristan’a 9,6 milyon dolarlık, ABD’ye 7,8 milyon dolarlık siyah zeytin ihraç edildi.
Yeşil zeytin ihracatında Irak 9,1 milyon dolarlık ihracatla zirvede yer alırken, Almanya 8,7 milyon dolarlık taleple zirve ortağı oldu. ABD’ye 3,2 milyon dolarlık yeşil zeytin ihraç edilirken, İsrail 2,4 milyon dolar ve Romanya 2,1 milyon dolarlık yeşil zeytin talebiyle sıralandı.
Son yağan yağış zeytinde erken hasada yol açtığı gibi çiftçinin de yüzünü güldürdü. Kilis bölgesinde yaklaşık son 6 aydır yağış görülmemesi nedeniyle zor günler yaşayan çiftçiler, yağmur sayesinde zeytinler için umutlandı. Rekoltenin kuraklığa göre iyi olduğu yılda ise zeytinyağının kilosu 150-160 TL den satılırken, hasadın başlamasından sonra ise 200 ve üzerine çıkabileceği söylendi.
‘‘Dünyaya en kaliteli zeytinyağı Kilis’ten gidiyor’’
Dünyaya en kaliteli zeytinyağını Ekim’in 15’inden sonra Kilis’ten gideceğini aktaran Kilis Organik Zeytin Üreticileri Birliği Başkanı Hüseyin Polat, ‘‘Son yağan yağmur zeytine ve toprağa ilaç gibi geldi. 6 aydır beklediğimiz yağmur, zeytinde yağ oranında yüzde 30 ile 40 arasında artışta katkısı oldu. Yağan yağmur, zeytine ve toprağa ilaç gibi geldiği için çiftçilerin daha fazla kazanmasını sağladı, yüzünü güldürdü. Ekimin 15’i gibi zeytine hasadına başlayacak ve Kilis’ten dünyaya en kaliteli zeytinyağını sunmaya çalışacağız’’ dedi.
‘‘6 aydan beri beklediğimiz yağmur zeytine ilaç gibi oldu’’
Kurak bir yıl olduğu için rekoltenin düşük olduğu senede son yağan yağmurun zeytine ilaç gibi yaradığını söyleyen Kilis Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Güven Özdemir, ‘‘İlimizde 300 bin dekar alanda zeytin üretimi yapılmaktadır. Kuraklıklara ve olumsuzluklara rağmen rekolte bu sene çok şükür iyi, beklentimiz yüksek. Diğer illere göre Kilis’te en çok zeytinyağı ihracata gitmesini bekliyoruz’’ ifadelerini kullandı.
‘‘Zeytinyağını altınla yarışıyor’’
Kuraklıklarla birlikte gelen rekolte düşüklüğünden dolayı zeytinyağı fiyatlarının yükseleceğini söyleyen Özdemir, ‘‘Türkiye genelinde anormal derece rekolte düşük fiyatlarında 200 TL üzerine çıkacağını düşünüyoruz. Diğer illere göre zeytinyağının tadı ve aramosı diğer illere göre daha çok tutulan üründür. Biz ilimizden başta Avrupa olmak üzere her tarafa ihracat yapmaktayız. Zeytinin başkentinde hasat başladı’’ diye konuştu.
Geçen yıl tüm zamanların zeytin rekolte rakamlarına ulaşılan Orhangazi bölgesinde bu yıl ki tahmini rekolte miktarı geçen yılın 3’te biri oranında gerçekleşmesi bekleniyor.
Geçen yıl tüm Türkiye genelinde zeytin üretiminde büyük rakamlara ulaşılmış, Orhangazi bölgesinde ise 65 bin ton zeytin rekoltesi gerçekleşmişti.
2 milyon 250 bin ağaç zeytin olmasına rağmen ağaçların yorgun olması, yok sezonunun olması ve iklimsel bazı şartlardan dolayı bu yıl zeytin rekoltesinin 20 ile 25 bin ton arasında gerçekleşmesi bekleniyor.
Türkiye’nin yaş sebze ve meyvede önemli üretim merkezleri arasında ilk sıralarda yer alan Mersin’de yağlık zeytinde hasat başladı. Kent genelinde sıfır rakımdan 800 rakıma kadar birçok bölgede yetiştirilen zeytini bahçelere giren işçiler binbir zahmetle topluyor. Toplanan zeytinler elekten geçirildikten sonra yağ fabrikalarına götürülüyor. Fabrikaya gelen zeytinler kazalara aktarılarak aspiratörden geçirilip yıkanıyor.
Daha sonra kırıcıdan geçen zeytinler, 2 saatlik zahmetli yolculuğunun ardından sofraların vazgeçilmezi olan yağa dönüşüyor. Geçen yıla oranla bu sene yazın yaşanan sıcak hava nedeniyle verimin biraz daha düşük olduğu belirtildi. Kent genelinde her yıl ortalama 400 bin ton verim elde edildiği kaydedildi.
Bu yılki zeytin hasadına başladıklarını belirten üretici Uğur Ersöz de, “Bahçemizdeki ağaçlarda farklı farklı verim var. Biraz düşüş var ancak yine de umutluyuz” dedi.
“Rekolte düşüklüğünün aradaki fiyat farkı ile kapanacağını düşünüyoruz”
2023 yılı zeytin sezonunun başladığını belirten Mersin Erdemli’deki zeytinyağı fabrikası sahibi Muhammed Gök, “Dünyadaki iklimsel değişiklikten bölgemiz de etkilendi. Rekolte düşüklüğü var fakat dünyanın Türkiye’den özellikle bölgemizden zeytin ve yağ talebinden dolayı ihracatta fiyat yükselmesi mevcut. Şu anda sızma zeytinyağının litresi 180-190 lira, toptan alım fiyatları gündemde. Bu da üreticimize bir şekilde yansıyacak. Rekolte düşüklüğünün aradaki fiyat farkı ile kapanacağını düşünüyoruz. İnşallah üreticilerimiz güzel bir sezon geçirir” ifadelerini kullandı.
Bölge genelinde erken hasat yapıldığına da dikkat çeken Gök, asit oranının düşük olduğun, bunun da sofraya sunulacak en güzel zeytinyağını üretmeye vesile olduğunu kaydetti.